Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !
Toponimia
La prononciacion es [kru'zansɔ] a La Clausa, près de Gresas, [kru'zansə] a Cubèl[3].
Las fòrmas ancianas son Ecclesia beatae Mariae de Crozansas, en 1244, Villa de Crosances, en 1257, Crosantia, en 1273, Crosansa, en 1377, Crosansas en 1464, Nostra Domina de Crosanciis, en 1526, Crosences, en 1622 [4].
Lo borg z-es en riba de Panis (nom francés), afluent d'Ança près delhs ajustants, mas segon Dauzat, lo nom iniciau de Crosança sembla desdoblat en Ança e Croset. Crosanças seriá en riba de Croset (Panis seriá un autre nom de Croset ?). Crosança, nom d'aiga [finala -antiā], probablament celtic, es lo meime nom que Crònça, pus alh nòrd e pus usat foneticament. L'etime z-es *Crosantiā, aparentat a Crosā, nom antic de Cruesa (aiga). Lo nom delh luòc ven delh nom de l'aiga [5],[6].
Veirairòlas
Las fòrmas ancianas son Ecclesia de Vairarolas en 1145, Le prieur de la Magdelaine de Verreyrolles en 1516, Prior B. Mariæ Magdalenes de Vereyrolis en 1527, Vereyroles en 1622 [7].
La grafia francesa actuala Verreyrolles, s'explica per una absorcion de i amb redoblament d'r. Veirairòlas es lo diminutiu, ambelh sufixe -ola de Verrières (occitan *Veirèira(s), *Verrèira(s) ?), a dos km, dins l'anciana comuna delh Chambon del Chastèl, e l'absorcion de i èra benleu dins lo toponime pus ancian, que representa lo latin vitraria, de vitrum, « veire », doncas « fabrica(s) de veire » [8]; mes benleu, amai probable, que i aviá pas de veirèiras a Veirairòlas.
Istòria
Pendent l'Ancian Regime, Crosanças èra de la diocèsi de Mende e de l'archipreirat de Saug. Lo vocable de la glèisa èra Nòstra Dòna e l'avesque de Mende ne'n èra collator. Crosanças dependiá de la província e del bailatge de Gevaudan. La comuna de Verreyrolles (en francés; probablament Verrairòlas o Veirairòlas) saguèt suprimida e incorporada a la de Crosanças per la lei delh 3 de julhet de 1846 [4].
Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Saug; es ara del canton de Gorges de l'Allier-Gévaudan (en francés), donc de las Gòrjas de l'Alèir-Gevaudan.