PROFILPELAJAR.COM

Giacomo Manzoni
Data i miejsce urodzenia	26 września 1932 ; Mediolan
Pochodzenie	włoskie
Instrumenty	fortepian, akordeon
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna, muzyka filmowa
Zawód	kompozytor, pedagog

Giacomo Manzoni (ur. 26 września 1932 w Mediolanie)^[1]^[2] – włoski kompozytor i pedagog.

Życiorys

W dzieciństwie grał na akordeonie i pobierał lekcje gry na fortepianie^[3]. Od 1948 był uczniem Gino Contilliego, włoskiego pioniera dodekafonii, w Liceo musicale w Mesynie^[1]^[3]. W latach 1950–1954 studiował w Konserwatorium w Mediolanie, gdzie uzyskał dyplom z fortepianu (1954) i kompozycji (1956)^[1]^[2]. Jednocześnie studiował germanistykę na mediolańskim Uniwersytecie Bocconiego. Po studiach w Tybindze w 1955 obronił pracę doktorską^[1]^[3] na podstawie dysertacji w języku niemieckim na temat roli muzyki w twórczości Thomasa Manna^[1]. W 1956 i 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie^[1].

W 1962 rozpoczął karierę pedagogiczną. Początkowo uczył harmonii i kontrapunktu w Konserwatorium w Mediolanie. W latach 1969–1974 wykładał kompozycję w Konserwatorium w Bolonii, a następnie powrócił do mediolańskiego konserwatorium na analogiczne stanowisko, gdzie wykładał w latach 1974–1991^[1]^[3]. W 1982 przebywał w Berlinie jako stypendysta DAAD^[1]. Od 1988 prowadził mistrzowską klasę kompozycji w Scuola di musica we Fiesole^[1]^[3], a także seminaria i kursy m.in. w Pescarze, San Marino, na Uniwersytecie w Parmie, w Granadzie, Buenos Aires, Berlinie, Vancouver, Kordobie, Santiago, Osace^[3].

W latach 1955–1956 był redaktorem w czasopiśmie muzyki współczesnej „Il Diapason”, a od 1958 do 1966 pracował jako krytyk muzyczny w gazecie „l’Unità”^[1]^[3]. Był członkiem rady redakcyjnej „Dizionario”, a później „Enciclopedia della musica” wydanej w 1964. Przetłumaczył na włoski dzieła Theodora Adorna: Philosophie der neuen Musik (Turyn, 1959) i Dissonanzen (Mediolan, 1959), a także Arnolda Schönberga: Harmonielehre (Mediolan, 1963), jego prace dydaktyczne oraz zbiór niepublikowanych esejów, wydanych pod tytułem Analisi e pratica musicale (Turyn, 1974)^[3].

Odznaczenia i nagrody

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[3])

1973 – wyróżnienie na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO za Parole da Beckett
1986 – Premio Abbiati za utwór wokalny Dedica
1989 – Premio Abbiati za operę Doktor Faustus
1990 – Złoty Medal za Zasługi dla Szkolnictwa, Kultury i Sztuki (Medaglia d'oro ai benemeriti della scuola, della cultura e dell'arte)^[4]
1991 – nagroda Omaggio a Massimo Mila za działalność pedagogiczną
2007 – Złoty Lew na Biennale Musica w Wenecji za całokształt twórczości muzycznej^[5]

Twórczość

Manzoni był członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (1960–1986) i jego zaangażowanie polityczne jest wyraźnie widoczne w tematyce jego twórczości, zwłaszcza z lat 60. i 70., np. w operze La senteza (1960) poruszającej dylematy rewolucyjnego heroizmu, w Atomtod – operze osadzonej w realiach zimnej wojny (1964) czy w Ombre (1968) – utworze dedykowanym pamięci Che Guevary^[1].

Jego kompozycje były początkowo utrzymane w stylu postdodekafonicznego ekspresjonizmu, pisane (w całości lub częściowo) techniką serialną^[1]^[2]. Od początku lat 80. w jego stylu zmienia się język dźwiękowy, faktura staje się bardziej przejrzysta, a motywy i melodyka wyraziście ukształtowana^[1].

Najbardziej znaczące osiągnięcia artystyczne Manzoniego mają związek ze słowem. Kompozytor kładzie nacisk nie tyle na treść, co na formę, traktując tekst jako materiał fonetyczno-dźwiękowy. Tworzy kolaże złożone z luźnych fragmentów zdań i pojedynczych słów, a nawet fonemów, uwypuklając ich walory brzmieniowe i ekspresyjne. Stosuje pełny zakres ludzkiej wokalizacji, od mowy po śpiew, od szeptu po krzyk^[1]^[2]. Równie duże znaczenie ma dla Manzoniego brzmienie, zestawiane w masywnych blokach dźwiękowych o zróżnicowanej barwie i niekiedy tak gęstej fakturze, że niwelującej znaczenie dźwięków o określonej wysokości^[1]^[2].

Skomponował muzykę do filmu fabularnego Malina z 1991, w reż. Wernera Schroetera^[6].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiału źródłowego^[1]^[2])

Opery

La sentenza (libr. Emilio Jona), 1960; wyst. Bergamo, 1960
Atomtod (libr. E. Jona), 1964; wyst. Mediolan, 1965
Per Massimiliano Robespierre (libr. kompozytor, Luigi Pestalozza i Virginio Puecher), 1975; wyst. Bolonia, 1975
Doktor Faustus (libr. kompozytor, wg T. Manna), 1988; wyst. Mediolan, 1988

Utwory orkiestrowe

Studio per 24 na ork. kameralną, 1962
Studio no.2, 1963
Insiemi, 1967
Multipli na ork. kameralną, 1972
Variabili, 1973
Masse: Omaggio a Edgar Varèse z koncertującym fortepianem, 1977
Lessico na podwójną ork. smyczkową, 1978
Modulor na 4 grupy ork., 1979
Ode na ork. kameralną, 1982
Adagio e solenne, 1990

Utwory kameralne i na instrumenty solo

Klavieralbum 1956 na fortepian, 1956
Improvvisazione na altówkę i fortepian, 1958
Musica notturna na 5 instr. dętych, fortepian i perkusję, 1966
Quadruplum na 2 trąbki i 2 puzony, 1968
Spiel na 11 instr. smyczk., 1969
Parafrasi con finale na 10 instr., 1969
Kwartet smyczkowy, 1971
Percorso a otto na podwójny kwartek dęty, 1975
Epodo na kwintet dęty, 1976
Sigla na 2 trąbki i 2 puzony, 1976
Hölderlin: Epilogo na 10 instr., 1980
D’improvviso na 6 lub 12 perkusji, 1981
Incipit na fortepian, 1983
Nuovo incontro na skrzypce i kwartet smyczk., 1984
Opus 50 (Daunium) na kwintet dęty, perkusję i kwintet smyczk., 1984
‘Die Strahlen der Sonne na 9 instr., 1985
Frase na klarnet i fortepian, 1988
To planets and to flowers na kwartet saksofonowy, 1989
Essa na flet, klarnet basowy i fortepian, 1991
Opus 75 na 9 instr., 1993
Musica per Pontormo na kwartet smyczk., 1995
Furioso na skrzypce i fortepian, 1995

Utwory wokalno-instrumentalne

5 vicariote na chór i ork., 1961
Don Chisciotte na sopran, mały chór i ork. kameralną, 1961
Ombre (alla memoria de Che Guevara) na chór i ork., 1968; wyk. pol. Warszawska Jesień (1975)
Parole da Beckett na 2 chóry, 3 grupy instr. i taśmę, 1971
Hölderlin (frammento) na chór i ork., 1972
Dedica (sł. Bruno Maderna) na bas, flet, chór i ork., 1986
Poesie dell assenza dla spikera i ork. kameralną, 1990
Il deserto cresce (3 metafore da F. Nietzsche) na chór i ork., 1992
Allen (sł. Allen Ginsberg) dla spikera i na ork. kameralną, 1996
Moi, Antonin A., na sopran, spikera i ork., 1997
O Europa! (sł. Attila József) na sopran i ork., 1999

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q AdamA. Walaciński AdamA., Manzoni Giacomo, [w:] ElżbietaE. Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 6 M część biograficzna, Kraków: PWM, 2000, s. 73-74, ISBN 83-224-0656-8 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f DavidD. Osmond-Smith DavidD., Manzoni, Giacomo, Oxford Music Online. Grove Music Online, 20 stycznia 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.17692, via Oxford University Press [dostęp 2021-01-22] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Manzoni, Giacomo [online], Ricordi [dostęp 2021-01-22] (ang. • niem. • wł.).
↑ Manzoni M° Dr. Giacomo [online], Presidenza della Repubblica [dostęp 2021-01-23] (wł.).
↑ Giacomo Manzoni dona il suo archivio personale all’Istituto per la Musica [online], Fondazione Giorgio Cini [dostęp 2021-01-23] (wł.).
↑ Malina (1991) [online], IMBd [dostęp 2021-01-23] (ang.).