Edward Steuermann, też Eduard (ur. 18 czerwca 1892 w Samborze, zm. 11 listopada 1964 w Nowym Jorku)[1][2] – amerykański pianista, pedagog i kompozytor żydowskiego pochodzenia.
Życiorys
W latach 1904–1910 studiował grę fortepianową u Viléma Kurza w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie oraz w latach 1911–1912 u Ferruccia Busoniego w Berlinie. Następnie przez dwa lata studiował kompozycję pod kierunkiem Arnolda Schönberga, z którym pozostawał później w długoletniej przyjaźni[1][2][3].
W 1938 wyjechał do Stanów Zjednoczonych[2], w 1944 otrzymał amerykańskie obywatelstwo[4].
Kariera pianistyczna
Specjalizował się w wykonawstwie muzyki kompozytorów z kręgu wiedeńskiej szkoły dodekafonicznej[1][5]. Od 1912 grał pierwsze wykonania całej muzyki fortepianowej Schönberga[4]. Brał także udział w prawykonaniach jego utworów kameralnych i orkiestrowych, m.in. Pierrota lunaire (Berlin, 1912), Suity op. 29 (Paryż, 1927), Koncertu fortepianowego op. 42 (Nowy Jork, 1944)[1][2]. Był prawykonawcą utworów Albana Berga: Koncertu kameralnego (Berlin, 1927) oraz Antona Weberna: Kwartetu op. 22 (Wiedeń, 1931) i Koncertu op. 24 (Praga, 1935)[1]. W latach 1918–1921, będąc czołowym pianistą założonego przez Schönberga w Wiedniu Stowarzyszenia Prywatnych Wykonań Muzycznych, przybliżył wiedeńskim miłośnikom nowej muzyki utwory Aleksandra Skriabina i młodych kompozytorów francuskich[1][2].
W 1952 otrzymał medal Schönberga, najwyższe odznaczenie przyznawane przez Międzynarodowe Towarzystwo Muzyki Współczesnej (ISCM)[1][2].
Był nie tylko wykonawcą nowej muzyki, ale też wybitnym interpretatorem repertuaru klasycznego; jego recitale Beethovenowskie w Nowym Jorku na początku lat 50. stały się wydarzeniami artystycznymi[1][2]. Dużo koncertował w Europie i USA, jako solista, kameralista i z orkiestrami pod kierunkiem takich słynnych dyrygentów jak m.in. Ernest Ansermet, Fritz Busch, Otto Klemperer, Artur Rodziński, Leopold Stokowski i Hermann Scherchen[4].
Działalność pedagogiczna
Był nauczycielem we lwowskiej szkole muzycznej im. I.J. Paderewskiego[3][6] i profesorem w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie (1932–1936)[a][3][5]. Jednocześnie prowadził kursy mistrzowskie m.in. w Wiedniu, Salzburgu (Mozarteum), Pradze, a po II wojnie światowej w Darmstadzie (Kursy Nowej Muzyki)[2] i w Izraelu[3][6]. W latach 1948–1963 był profesorem w konserwatorium w Filadelfii, a w latach 1952–1964 prowadził klasę fortepianu w nowojorskiej Juilliard School[2][5][6].
Wśród jego uczniów byli Theodor Adorno, Alfred Brendel, Joseph Kalichstein, Russell Sherman, Lili Kraus, Moura Lympany, Maria Bilińska-Riegerowa, Leopold Münzer, Jakub Gimpel i inni[2][5][6].
Twórczość
W jego kompozycjach, często atonalnych i serialnych, wyczuwalne są wpływy Skriabina i Debussy’ego[2].
Komponował pieśni, muzykę chóralną, fortepianową, kameralną, w tym 7 walców na kwartet smyczkowy (1946), Trio fortepianowe (1954), Improvisation und Allegro na skrzypce i fortepian (1955), Diary na kwartet smyczkowy (1961) oraz utwory na orkiestrę, w tym Wariacje (1958) i Suitę na orkiestrę kameralną (1964)[2][6].
Dokonał też transkrypcji fortepianowej Symfonii kameralnej op. 9 Schönberga oraz transkrypcji na 3 fortepiany pieśni Wohina? Schuberta[2].
Uwagi
- ↑ Zdaniem Janusza Zatheya Steuermann w latach 1932–1936 nie nauczał w krakowskim konserwatorium tylko w szkole muzycznej Żydowskiego Towarzystwa Muzycznego, założonego przez Różę Arnold-Hersztajn i Helenę Landau[6].
Przypisy
Bibliografia
- Janusz Zathey: Steuermann Edward. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 10: Sm–Ś część biograficzna. Kraków: PWM, 2007, s. 102-103. ISBN 978-83-224-0866-7. (pol.).
- Leon Tadeusz Błaszczyk: Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny. Warszawa: Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, 2014, s. 233. ISBN 978-83-939735-1-4. (pol.).
Linki zewnętrzne
