Yvonne Loriod zamężna Messiaen (ur. 20 stycznia 1924 w Houilles, zm. 17 maja 2010 w Saint-Denis) – francuska pianistka, pedagog i kompozytorka; żona Oliviera Messiaena i prawykonawczyni jego utworów[1][2].
Życiorys
Naukę gry na fortepianie zaczęła w wieku 6 lat u Nelly Eminger-Sivade. W wieku czternastu lat jej repertuar obejmował wszystkie koncerty fortepianowe Mozarta, wszystkie sonaty Beethovena, 48 preludiów i fug Bacha, a także standardowe utwory klasyczne i romantyczne[3].
Na początku lat 40. wstąpiła do Konserwatorium Paryskiego. Studiowała harmonię, fugę, orkiestrację i kompozycję pod kierunkiem Lazare’a Lévy’ego, Marcela Ciampi, Oliviera Messiaena i Dariusa Milhauda, zdobywając siedem premier prix[1][2][3].
W 1943 wspólnie z Messiaenem zagrała jego suitę Visions de l’amen na dwa fortepiany podczas prapremiery tego utworu. Odtąd jako pierwsza wykonywała i nagrywała wszystkie jego utwory fortepianowe i partie fortepianowe utworów orkiestrowych[1][2].
W latach 1967–1989 wykładała w Konserwatorium Paryskim oraz na Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1][2]. Jej uczniami byli m.in. Michel Béroff, Pierre-Laurent Aimard, David Kim, Roger Muraro, Grzegorz Jastrzębski[1].
Była drugą żoną Oliviera Messiaena (od 1961 do jego śmierci w 1992). Jej siostra, Jeanne Loriod, była wirtuozem gry na falach Martenota[1].
W 1991 powstał poświęcony jej godzinny film dokumentalny Une leçon particulière de musique avec Yvonne Loriod w reżyserii François Manceaux[2][4].
Działalność artystyczna
Preferowała muzykę współczesnych kompozytorów, takich jak: Claude Debussy, Maurice Ravel, Isaac Albéniz, Béla Bartók, Arnold Schönberg; wykonywała też muzykę Bogusława Schaeffera[1]. Dokonała wielu prawykonań utworów muzyki współczesnej. Jej pionierskie nagrania Sonaty Jeana Barraqué’a i II Sonaty Pierre’a Bouleza miały duże znaczenie w czasach, gdy prawie nikt inny nie grał takich utworów[1][2]. Jej amerykański debiut był światową premierą Turangalîla-Symphonie Messiaena w wykonaniu Boston Symphony Orchestra pod dyrekcją Leonarda Bernsteina w 1949 w Bostonie[3].
Loriod wpływała na rozwój faktury muzyki fortepianowej Messiaena, poprzez swój styl gry z charakterystycznym nasyceniem brzmienia, bogactwem barwy i rytmiczną wyrazistością. Messiean mówił, że jej biegłość i maestria dawały mu swobodę i pozwalały na największe nawet ekstrawagancje w kompozycjach fortepianowych, ponieważ miał pewność, że Loriod bez trudu je opanuje[1][2].
Poza działalnością koncertową, Loriod skomponowała kilka utworów, choć jedynie Trois Mélopées africaines doczekał się publicznego wykonania. Miała też swój współudział w redagowaniu teoretycznych prac Messiaena[3].
Odznaczenia
Kompozycje
- Pièce sur la souffrance na orkiestrę
- Trois Mélopées africaines na flet, fale Martenota i fortepian (1945)
- Grains de cendre na sopran, fale Martenota i orkiestrę kameralną (1946)
Publikacje
- Messiaen, Olivier. Traité de rythme, de couleur, et d’ornithologie (1949–1992) („Traktat o rytmie, kolorze i ornitologii”), spisany przez Yvonne Loriod. 7 części ujętych w 8 tomach. Paris: Leduc, 1994–2002.
- Messiaen, Olivier. Analyses of the Piano Works of Maurice Ravel, pod redakcją Yvonne Loriod, [Paris]: Durand, 2005.
Wybrane nagrania
- Olivier Messiaen: Vingt Regards sur l'Enfant-Jésus
- Label: Erato, 4509-91705-2
- 3 sierpnia 1993
- Olivier Messiaen: Turangalîla Symphonie
- Label: Deutsche Grammophon, 31781
- 12 maja 1992
Przypisy
Bibliografia
- Jerzy Stankiewicz: Loriod Yvonne. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 5: KLŁ część biograficzna. Kraków: PWM, 1997. ISBN 83-224-3303-4. (pol.).
Linki zewnętrzne
