Strażnica Straży Granicznej w Strzegowie – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 6 komenda odcinka jako 27 strażnica WOP (Strega)[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[2].
1 stycznia 1961 funkcjonowała jako 14 strażnica WOP II kategorii Strzegów w strukturach 92 batalionu WOP, a 1 stycznia 1964 jako 13 strażnica WOP Strzegów lądowa II kategorii[8]. Natomiast w marcu 1968 jako strażnica techniczna WOP nr 12 Strzegów kategorii III[9].
1 czerwca 1976 nastąpiła zmiana rejonu służbowej odpowiedzialności strażnicy, dyktowana przez reformę administracyjną kraju i nowy podziałem na województwa[10]. Ponadto Wojska Ochrony Pogranicza przeszły na dwuszczeblowy system zarządzania. Strażnicę WOP Strzegów podporządkowano bezpośrednio pod sztab Lubuskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim[11], a w 1984 w struktury nowo utworzonego batalionu granicznego WOP w Gubinie pod nazwą Strażnica WOP Strzegów lądowa. Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 strażnica została włączona w struktury Łużyckiej Brygady WOP w Lubaniu Śląskim i tak funkcjonowała do 15 maja 1991[12].
Straż Graniczna:
16 maja 1991 strażnica w Strzegowie weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej[13] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej w Strzegowie (Strażnica SG w Strzegowie).
W 2000 rozpoczęła się reorganizacja struktur Straży Granicznej związana z przygotowaniem Polski do wstąpienia, do Unii Europejskiej i przystąpieniem do Traktatu z Schengen. W wyniku tego, 2 stycznia 2003 nastąpiło zniesie Strażnicy SG w Strzegowie[e] a ochraniany odcinek granicy oraz siły i środki przejęła Strażnica SG w Polanowicach[14].
↑Rozformowana na podstawie rozkazuND WP 077/org. z 13 lutego 1947.
↑Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954[5].
↑Zarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13.12.2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem–druk w Lubsku, 2005.
Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówcek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).
Piotr Wojtunik: Historia Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim. W: Mirosław Doroszkiewicz (przewodniczący): 30 lat Straży Granicznej : Straż Graniczna w latach 1991–2021 Biuletyn nr 59. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej im. Żołnierzy Korpusu Pogranicza, 2021, s. 131–156. ISSN505-1757.
Praca zbiorowa. Historia Łużyckiej Brygady WOP : Archiwum SG. sygn. 3035/20 k. 53–54
Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
Archiwum Straży Granicznej. Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.