Strażnica WOP Owschütz

Strażnica WOP Owsiszcze

Budynki byłej strażnica WOP Owsiszcze (listopad 2011)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	1976
Tradycje
Rodowód	211 strażnica WOP Owschutz 219 strażnica WOP Owsiszcze 9 strażnica WOP Owsiszcze 17 strażnica WOP Owsiszcze 18 strażnica WOP lądowa Owsiszcze
Kontynuacja	Strażnica WOP Krzanowice Strażnica SG w Krzanowicach GPK SG w Pietraszynie Placówka SG w Pietraszynie Placówka SG w Raciborzu Placówka SG w Rudzie Śląskiej
Organizacja
Dyslokacja	Owsiszcze
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	46 komenda odcinka 67 batalion OP 43 batalion WOP Górnośląska Brygada WOP
Multimedia w Wikimedia Commons

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Owschütz/Owsiszcze – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-czechosłowackiej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 46 komendy odcinka Racibórz jako 211 strażnica WOP (Owschütz)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 strażnica włączona została w struktury 67 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 43 batalionu WOP w Raciborzu. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a], a strażnica WOP Owsiszcze otrzymała nr 219 w skali kraju^[4]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica specjalna Owsiszcze była 9 w 4 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[5]. 1 stycznia 1960 była jako 17 strażnica WOP III kategorii Owsiszcze. 1 stycznia 1964 była jako 18 strażnica WOP lądowa III kategorii Owsiszcze^[6]. W 1976, w związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia^[7], strażnicę podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP w Gliwicach.

Rozformowana została po 1976^[8].

W 1948 na odcinku strażnicy została utworzona Graniczna Placówka Kontrolna Owsiszcze (została zlikwidowana w 1952), którego załoga wykonywała kontrolę graniczną osób, towarów oraz środków transportu:

• Owsiszcze-Píšť.

1 stycznia 1964 na ochranianym odcinku przez strażnicę funkcjonowały przejścia graniczne małego ruchu granicznego (mrg) w których kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała załoga strażnicy:

• Bolesław-Píšť
• Owsiszcze-Píšť
• Tworków-Hať.

Strażnica WOP Owsiszcze ochraniała odcinek granicy państwowej:

• W okresie zimowym pas śnieżny sprawdzany był minimum: na głównym kierunku dwukrotnie, na pozostałym raz w ciągu doby.
• Współdziałała w zabezpieczeniu granicy państwowej z:
  • Strażnice WOP w: Chałupkach i Krzanowicach
  • Sekcją Zwiadu WOP w Raciborzu
• Dowódca rozwiniętej strażnicy lądowej WOP Owsiszcze w ochronie granicy państwowej ściśle współpracował ze swoimi odpowiednikami tj. naczelnikami placówek OSH (Ochrana Statnich Hranic) CSRS.

• 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi^[9]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)^[10].

• 210 strażnica Zebenkau ⇔ 212 strażnica Kranowitz – 1946
• 218 strażnica Chałupki ⇔ 220 strażnica Krzanowice – 15.03.1954
• 8 strażnica Chałupki I kat. ⇔ 10 strażnica Krzanowice I kat. – 1956
• 18 strażnica Chałupki II kat. ⇔ 16 strażnica Krzanowice III kat. – 1.01.1960
• 19 strażnica Chałupki lądowa II kat. ⇔ 17 strażnica Krzanowice lądowa III kat. – 1.01.1964
• Strażnica WOP Chałupki ⇔ Strażnica WOP Krzanowice – po 1976.

• por. Ludwik Kukier (był w 1946)^[11]
• sierż. Antoni Zalewski p.o. (był w 1950)^[b]
• Eugeniusz Ambroziak (był 23.09.1952)^[12]
• kpt. Antoni Kopeć (był w 1954)
• kpt. Jan Piguła (był w 1976)^[8].

• 4 pułk piechoty.

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy – Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X. 
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.