10 Oddział Ochrony Pogranicza

Ośrodek Szkolenia Poborowych (1946)
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	20 września 1945
Rozformowanie	1946
Tradycje
Kontynuacja	10 Katowicki Oddział WOP 21 Brygada OP 4 Brygada WOP 4 GB WOP Górnośląska Brygada WOP Śląski Oddział SG i Beskidzki Oddział SG Ś-M Oddział SG Śląski Oddział SG
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Wasilij Georgijenko
Ostatni	ppłk Wincenty Mischke
Organizacja
Numer	poczty polowej – 56728[1]  JW 2219[a]
Dyslokacja	Gliwice ul. Nowotki 56
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Wydział Służby Pogranicznej przy Dowództwie Śląskiego Okręgu Wojskowego
Multimedia w Wikimedia Commons

10 Oddział Ochrony Pogranicza – zlikwidowany oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

10 Oddział Ochrony Pogranicza JW 2219 (Zarządzenie SzSG Nr 053/Org. 30 marca 1946)^[2] został sformowany w grudniu 1945 z żołnierzy 2, 6 i 13 Dywizji Piechoty oraz 4 Brygady Pancernej, na podstawie rozkazu NDWP nr 0245/org. z 13 września 1945 w składzie pięciu komendantur odcinków i 25 strażnic o stanie 2507 wojskowych i 23 kontraktowych^[3]. Sztab oddziału stacjonował w Koźlu (Pszczynie), Rybniku i Gliwicach ul. Nowotki obecnie Daszyńskiego 54/56^[4]. Podlegał on IV Śląskiemu Okręgowi Wojskowemu. Organizatorem Oddziału był mjr Aleksander Dołgow – oficer Armii Radzieckiej, który pełnił służbę w Wojsku Polskim. Formowanie oddziału rozpoczęto 20 września 1945^[5].

Na podstawie rozkazu Nr 0153/Org. Naczelnego Dowódcy WP z dnia 21 września 1946 jednostka została przeformowana^[6]. Na jej bazie powstał 10 Katowicki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza.

Skład organizacyjny 10 Oddziału Ochrony Pogranicza podano za: Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008. s. 38.

• Dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
• Grupa Manewrowa (177 żołnierzy).
• 44 komenda odcinka – Ustroń
• 45 komenda odcinka – Cieszyn
• 46 komenda odcinka – Racibórz
• 47 komenda odcinka – Głubczyce
• 48 komenda odcinka – Prudnik
• osiem przejściowych punktów kontrolnych (PPK)^[b]:
  • Cieszyn – kolejowy i drogowy
  • Zebrzydowice – kolejowy
  • Rudyszwałd – kolejowy
  • Krzanowice – kolejowy
  • Pilszcz – kolejowy
  • Głubczyce – kolejowy
  • Głuchołazy – kolejowy.

Stan etatowy wynosił 2507 wojskowych i 23 pracowników kontraktowych^[8].

Oddział przyjął do ochrony odcinek granicy od miejscowości Zwardoń do miejscowości Paczków o długości 291 km^[9].

• ppłk Wasilij Georgijenko (do 20.10.1945^[10])
• płk Aleksander Murawiecki^[10]
• ppłk Wincenty Mischke.

• Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008. Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
• Sławomir Żurawlow: Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014. Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
• Archiwum Straży Granicznej, sygn. 217/143 k. 7–8. Wykazy dyslokacyjne WOP 1946.