Samodzielny Batalion Ochrony Pogranicza nr 73 – zlikwidowany samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.

Na podstawie rozkazu MON nr 055/org. z 20 marca 1948, na bazie Wrocławskiego Oddziału WOP nr 11, sformowano 23 Brygadę Ochrony Pogranicza, a 49 komendę odcinka WOP przemianowano na batalion Ochrony Pogranicza nr 73^[2] JW 4412 (Zarządzenie SzSG Nr 0039/Org. z 11 sierpnia 1948)^[3].

Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z 4 grudnia 1948, z dniem 1 stycznia 1949, Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego^[4]. Zaopatrzenie batalionu przejęła Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej^[5].

Z dniem 1 stycznia 1951, na podstawie rozkazu MBP nr 043/org. z 3 czerwca 1950, na bazie 23 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 5 Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza, a 73 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 46 batalion WOP^[6].

 Osobny artykuł: Bataliony ochrony pogranicza.

Dyslokacja batalionu przedstawiała się następująco^[7] :

• dowództwo batalionu – Paczków
• 225 strażnica Ochrony Pogranicza – Gierałcice
• 226 strażnica Ochrony Pogranicza – Jarnołtów
• 227 strażnica Ochrony Pogranicza – Jasienica Górna
• 228 strażnica Ochrony Pogranicza – Ujazd
• 229 strażnica Ochrony Pogranicza – Złoty Stok.

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• Archiwum Straży Granicznej, Wykaz dyslokacyjny etatowych pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z dnia 20 października 1956 r.