Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 20 komendy odcinka Sopot jako 97 strażnica WOP[2] (Gdynia)[3] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego[4]. Sformowane strażnice morskiego oddziału OP nie przystąpiły bezpośrednio do objęcia ochrony granicy morskiej. Odcinek dawnej granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 od Piaśnicy, aż do lewego styku z 4 Oddziałem OP ochraniany był przez radziecką straż graniczną wydzieloną ze składu wojsk marszałka Rokossowskiego. Pozostały odcinek granicy od rzeki Piaśnica, aż po granicę z ZSRR zabezpieczała Morska Milicja Obywatelska[5].
W początkach 1947 przejściowe punkty kontrolne Gdańsk i Gdynia zostały poważnie wzmocnione. Wobec powyższego strażnice 97 i 99 zaprzestały ochrony obiektów portowych, a zajęły się wyłącznie ochroną obiektów lądowych i kontrolą ruchu rybackiego[6].
Latem 1948 została połączona strażnica specjalna nr 97 z MGPK nr 21 Gdynia. Dowództwo nad tymi pododdziałami objął dowódca Morskiego GPK[a].
Z dniem 15.07. 1949 na podstawie rozkazu MBP nr 1 został rozformowany MGPK i w jego składzie strażnica specjalna. Na ich bazie powstał samodzielny batalion kontroli granicznej[7].
Służba graniczna
W początkach 1947 przejściowe punkty kontrolne Gdańsk i Gdynia zostały poważnie wzmocnione. Wobec powyższego strażnice WOP nr 97 i 99 zaprzestały ochrony obiektów portowych[8], a zajęły się wyłącznie ochroną obiektów lądowych i kontrolą ruchu rybackiego[6].
Ireneusz Bieniecki. Kaszubska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza w ochronie granicy morskiej na wybrzeżu gdańskim w latach 1945 – 1991 (powstanie, zmiany organizacyjne i metody pełnienia służby). „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/05, 2005. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN1429-2505.
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Andrzej Skorek. Zabezpieczenie wybrzeża środkowego po II wojnie światowej. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/97, 1997. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN1429-2505.