W dniu 7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał zarządzenie nr 021 na mocy którego z dniem 16 maja 1991 rozwiązano Karpacką Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza w Nowym Sączu. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia został utworzony Karpacki Oddział Straży Granicznej w Nowym Sączu według etatu nr 44/05 o stanie osobowym 945 funkcjonariuszy i 187 pracowników urzędów państwowych[5].
W dniu 7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał zarządzenie nr 021 na mocy którego z dniem 16 maja 1991 rozwiązano Orkiestrę Reprezentacyjną WOP w Nowym Sączu. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia została utworzona Orkiestra Reprezentacyjna SG w Nowym Sączu według etatu nr 44/018 o stanie osobowym 63 funkcjonariuszy i 2 pracowników urzędów państwowych[6].
Decyzją nr 2 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 3 października 1991 nadano Karpackiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Nowym Sączu imię 1 Pułku Strzelców Podhalańskich oraz sztandar[7].
Zarządzeniem nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 2 listopada 2010 określono i wprowadzono symbol Karpackiego Oddziału Straży Granicznej[8].
Zarządzeniem nr 81 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 28 lipca 2016, załącznik nr 3, określono i wprowadzono nowy symbol Karpackiego Oddziału Straży Granicznej[10].
2 czerwca 2017 Karpacki Oddział SG otrzymał imię I Pułku Strzelców Podhalańskich i sztandar[11].
1 listopada 1998, w związku z likwidacją Beskidzkiego Oddziału SG w Cieszynie, oddział przejął ochronę zachodniej części granicy polsko-słowackiej, od Babiej Góry po styk granic Polski, Słowacji i Czech. Zasięg terytorialny oddziału obejmował odcinek granicy państwowej od znaku granicznego I/202 wyłącznie do znaku granicznego III/201, tj. rozgraniczeniem ze Śląskim Oddziałem SG w Raciborzu. Długość odcinka granicy państwowej, którą ochraniał wówczas oddział wynosiła 399,2 km, z czego 312,7 km na terenie województwa małopolskiego i 86,5 km na terenie województwa śląskiego.
12 stycznia 2002 zasięg terytorialny oddziału obejmował: województwo małopolskie, wchodzące w skład województwa śląskiego: powiat żywiecki i z powiatu cieszyńskiego część obszaru gminy Istebna na południe od linii prostej biegnącej od znaku granicznego nr I/201 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką do mostu na potokuCzadeczka z wyłączeniem tego mostu, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków oraz Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka, województwo świętokrzyskie – w zakresie lotniczych przejść granicznych określonych w przepisach odrębnych[12].
1 stycznia 2005 zasięg terytorialny oddziału obejmował wchodzące w skład województwa podkarpackiego powiat: jasielski, krośnieński, sanocki, leski (z wyłączeniem gminy Olszanica), miasto na prawach powiatu Krosno oraz z powiatu bieszczadzkiego część obszaru gminy Lutowiska położoną na zachód od linii prostej biegnącej od znaku granicznego nr I/1 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką przez punkt triangulacyjny 1114,9 do granicy gmin Cisna i Lutowiska, województwo małopolskie, wchodzące w skład województwa śląskiego: powiat żywiecki i z powiatu cieszyńskiego część obszaru gminy Istebna położoną na południe od linii prostej biegnącej od znaku granicznego nr III/201 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką do mostu na potoku Czadeczka, z wyłączeniem tego mostu, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków oraz Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka[13]. Zasięg terytorialny oddziału obejmował odcinek granicy państwowej o długości 541,062 km, z czego 319,49 km na terenie województwa małopolskiego, 134,14 km na terenie województwa podkarpackiego i 87,43 km na terenie województwa śląskiego.
1 czerwca 2009 zasięg terytorialny oddziału obejmował: wchodzące w skład województwa podkarpackiego powiaty: jasielski, krośnieński, sanocki (bez gmin: Sanok, Zagórz, Tyrawa Wołoska), miasto na prawach powiatu Krosno, województwo małopolskie, wchodzące w skład województwa śląskiego: powiat żywiecki i z powiatu cieszyńskiego część obszaru gminy Istebna położonego na południe od linii prostej biegnącej od znaku granicznego nr III/201 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką do mostu na potoku Czadeczka, z wyłączeniem tego mostu, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków oraz
Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka[14].
1 kwietnia 2011 zasięg terytorialny oddziału obejmował: województwo małopolskie, wchodzące w skład województwa śląskiego: powiat żywiecki i z powiatu cieszyńskiego część obszaru gminy Istebna położonego na południe od linii prostej biegnącej od znaku granicznego nr III/201 na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Słowacką do mostu na potoku Czadeczka, z wyłączeniem tego mostu, prawym brzegiem potoku Czadeczka do zetknięcia się granicy miejscowości Jaworzynka, Koniaków i Istebna, dalej granicą miejscowości Koniaków oraz Istebna do granicy gmin Istebna i Milówka[15].
W terytorialnym zasięgu działania oddziału, terenowymi organami Straży Granicznej byli komendant oddziału, komendanci strażnic i granicznych placówek kontrolnych[16], a po reorganizacji w 2004 komendant oddziału i komendanci placówek[17].
Struktura organizacyjna
Struktura organizacyjna Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w dniu 16 maja 1991 przedstawiała się następująco:
Od 2003 funkcjonowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej regulowało Zarządzenia nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 24 września 2003 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej im. I Pułku Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu (Dz.Urz. KGSG Nr 6, poz. 41, z 2005 Nr 4, poz. 18, z 2006 Nr 3, poz. 12 oraz z 2007 Nr 1, poz. 12, Nr 3, poz. 29 i Nr 5, poz. 50), zmienionego zarządzeniami nr 39 z 23 maja 2008, nr 63 z 28 sierpnia 2008 i nr 85 z 16 listopada 2009[22].
1 stycznia 2005 od Bieszczadzkiego Oddziału SG, oddziałowi podporządkowano[m]:
24 sierpnia 2005 w miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej[23].
↑1 stycznia 2005 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 22 września 2004 zmieniającym rozporządzenie w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej, ochrona polsko–słowackiego odcinka granicy państwowej ochranianego dotychczas przez Bieszczadzki Oddział Straży Granicznej powierzona została Karpackiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Nowym Sączu.→ Kozłowski 2008 ↓, s. 78.
↑ ab1 czerwca 2009 przekazana do Bieszczadzkiego Oddziału SG.
↑Zarządzenie nr 64 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 2.11.2010 r. sprawie określenia wzorów symboli jednostek organizacyjnych Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG Nr 11, poz. 53).
↑Zarządzenie nr 81 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 28 lipca 2016 roku w sprawie określenia wzorów symboli jednostek organizacyjnych Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG 2016, poz. 79).
↑ abcdefZarządzenie nr 058 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 13 grudnia 2002 zmieniające zarządzenie w sprawie organizacji wchodzących w skład Straży Granicznej komend, strażnic, granicznych placówek kontrolnych, dywizjonów, pododdziałów odwodowych oraz ośrodków szkolenia w ramach III etapu realizacji programu dostosowania Straży Granicznej do standardów Schengen, polegającą na włączeniu wytypowanych strażnic w struktury gpk. W wyniku przeprowadzonej reorganizacji we wszystkich oddziałach SG 62 strażnice zostały włączone w struktury gpk.
Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).