Łobez położony jest w strefie umiarkowanie ciepłego morsko-kontynentalnego regionu klimatycznego, z wyraźną przewagą wpływów morskich. Według klasyfikacji klimatuKöppena i Geigera ten klimat został sklasyfikowany jako Cfb. Na tym obszarze temperatura średnia wynosi 8,3 °C (7,5 °C[11]). Opady roczne wahają się tutaj w granicach 526 mm (650–720 mm[11])[12]. Okres wegetacyjny, rozpoczynający się na początku kwietnia, trwa tutaj 210–220 dni, a liczba dni z pokrywą śnieżną to średnio 57,6 dnia. Temperatura w okresie wegetacyjnym to 12,4 °C, a w okresie od V do VII to 14,9 °C, gdzie w tym okresie liczba godzin słonecznych w ciągu dnia to ponad 7 godzin. Na ziemi łobeskiej przeważają wiatry zachodnie[13][14].
Herbem Łobza jest wizerunek wilka w koronie, który został zapożyczony od rodu Borków, dawnych włodarzy Łobza, Reska i Węgorzyna posiadających w herbie dwa (a nawet trzy) czerwone wilki na złotym tle. Z rodu tego wywodził się np. Czarny Rycerz z Łobza, sprzyjający Polsce rycerz, poseł i rozbójnik Maćko, przeciwna wprowadzeniu protestantyzmu Faustyna i spalona na stosie Sydonia. Przedwojenny herb Łobza nosił datę 1400[17], kiedy to Borkowie potwierdzają prawa wcześniej nadane wydając dokument, w którym dokładnie podają granice miasta. Część tego dokumentu głosi: …my Borkowie wszyscy podpisani niżej, tak obecnie żyjący, jak i nasi potomkowie ze czcią daliśmy i teraz dajemy naszemu miastu Łobez przywilej i wolność, która jest w tym dokumencie określona. Najpierw dajemy mu pola i łany leżące w jego granicach, które zostaną niżej określone…. Łącznie posiadłość Łobza liczyła 100 łanów[18].
Flagę gminy stanowią kolory: żółty, zielony i czerwony, ułożone w równych częściach równolegle względem siebie. W górnym rogu przy drzewcu umieszczony jest herb.
We wczesnym średniowieczu powstał na prawym brzegu Regi gród obronny Pomorzan, przy którym wytworzyło się podgrodzie. Podgrodzie stało się zalążkiem miasta – skupiała się tam ludność rzemieślniczo-handlowa, pełniło też funkcje administracyjno-wojskowe. W roku 1114 pojawiła się wzmianka o Łobzie, gdzie wymieniony został w dokumencie Bork z Łobza, a następna jest z roku 1247, gdzie sprzedający majątek Siemyśl nazywają siebie Borkami z Łobza[19], a następna wzmianka pochodzi z 1271[20]. Jest w nich mowa o rycerzu Wolfie Borko (Borko z Łobza) jako panu na Łobzie – „dominus de Lobis”. Dalsze losy Łobza łączą się z losami rodu Borków, którzy byli właścicielami miasta i okolic[20].
Z woli rodu Borcke Łobez (Labes) został miastem w roku 1275[21]. Łobez znalazł się wśród miejscowości, które jako pierwsze na Pomorzu Zachodnim otrzymały prawa miejskie, w 1348 zaś dostał potwierdzenie swoich praw miejskich według prawa lubeckiego[20]. W XIV wieku występuje już burmistrz i rada miejska[20]. Wtedy też Łobez otoczono murami, które przetrwały do XVIII wieku. W 1460 uzyskał własne sądownictwo. Borkowie wznieśli też w Łobzie zamek, który przetrwał do XVIII wieku[20]. W roku 1295 przy podziale Pomorza obszary nad Regą z Łobzem przypadły wołogoskiej linii książąt pomorskich. W 1648 miasto weszło w skład Brandenburgii[20], a od 1701 w skład Królestwa Prus, które od 1871 weszło w skład Cesarstwa Niemieckiego. W latach 1818–1945 miasto administracyjnie należało do powiatu Regenwalde, początkowo z siedzibą w Resku, a od roku 1860 z siedzibą w Łobzie[22].
Decyzją władz Królestwa Prus w Świętoborcu w roku 1876 powstaje Pomorska Stadnina Koni w Łobzie (Pommersches Landgestüt Labes), której założycielem i pierwszym dyrektorem zostaje Julius von Schlütter (wcześniej komisaryczny koniuszy – nominacja z rąk barona Ferdinanda von Münchhausena w dniu 10 kwietnia 1876). Julius von Schlütter pochodził ze Stade i przez wiele lat był oficerem dragonów w Celle. W roku 1874 wystąpił z wojska i wraz z częścią swoich podwładnych brał czynny udział w budowie łobeskiej stadniny. Zasadniczym zadaniem stadniny było uszlachetnianie koni hodowanych na Pomorzu, gdzie już w 1887 roku stado liczyło 200 ogierów, przeważnie półkrwi arabskiej[23].
Nocą 2 marca 1945 koniuszy Johannes Althaus ze stadem około 350 koni i źrebiąt (w tym koni pełnej krwi) ruszył na zachód, aby w ten sposób uratować przed Armią Czerwoną łobeskie konie. W Konarzewie k. Nowogardu zostają zatrzymani przez Rosjan, tam postrzelony Althaus zmarł 3 marca 1945[24]. Łobeskie konie zostały zagarnięte przez Rosjan i razem z młodymi chłopcami (Niemcami) pilnującymi stada oraz 17 zatrzymanymi w międzyczasie Francuzami (jeńcy z obozów pracy) wywiezione na Krym i w góry Kaukazu. Tylko niewielka część hodowli zachowała się w Łobzie (według byłego weterynarza stadniny – dr. Froehlicha)[25].
W roku 1922 mieszkańcy miasta postanawiają uczcić pamięć 208 poległych na I wojnie światowej mieszkańców Łobza i postawić im pomnik Rolanda na specjalnie usypanym do tego celu Kopcu Rolanda, gdzie całość budowy ma zostać sfinansowana z dobrowolnych darowizn i zbudowana w czynie społecznym z pomocą 1096 bezrobotnych osób. Autorem projektu został berliński rzeźbiarz Hans Dammann, a całość opracowała pracownia Fritza Richtera-Elsnera (1884–1970)[26]. Nad całością prac związanych z budową pieczę miał porucznik Schultze. Mieszkańcy miasta przepracowali łącznie 4850 godzin, przewieźli 1360 m³ ziemi i około 300 ton materiału kamiennego sprowadzono do budowy budowli megalitycznych (Megalit, Kromlech, Kamienie runiczne), gdzie na stoku kopca sztuczne kurhany wznosiły się stopniowo w górę. Pomnik wraz z postumentem mierzył 10,5 m i był widoczny z każdego punktu miasta, a sam Kopiec Rolanda (Wzgórze Rolanda) ma obecnie ok. 100 metrów wysokości. Licząc od poziomu obecnego cmentarza rzeczywistą wysokość kopca można szacować na kilkanaście metrów[27]. W dniu 1 sierpnia 1926 miało miejsce uroczyste odsłonięcie pomnika, przedstawiającego rycerza na cokole oraz 7 kolumn. Na odsłonięcie przybył prezydent Rzeszy (Republiki Weimarskiej) – Paul von Hindenburg. Koszt cementu do odlania postumentu, cokołu kolumny i figury pomnika szacuje się na 25 tys. marek. Jeżeli podliczyć wartość wszystkich prac oraz koszty materiałów, wynosiłyby one razem ponad 80 tys. marek[25]. W roku 1931 wytwórnia filmowa Kulturfilm Erich Puchstein nakręciła niemy 12-minutowy film Heldentum – Volkstum – Heimatkunst (Inna nazwa: Die Stadt im Osten) o pomniku Rolanda z widokiem na Łobez (reżyser – Fritz Puchstein 1893–1968)[28][29][30][31].
W 1945 r. miasto zostało dotkliwie zniszczone (68%[32]). Łobez został zajęty 3 marca 1945 r. po ostrzale artyleryjskim z Suliszewic i nocnych walkach z fanatykami z Hitlerjugend (kompanie bojowe Jagdkommandos uzbrojone w granatniki przeciwpancerne panzerfaust) przez żołnierzy Armii Czerwonej (1 Gwardyjska Armia Pancerna1 Frontu Białoruskiego, 44 Gwardyjska Brygada Pancerna, dowódca: płk Iosif Gusakowski (1904–1995), później generał, dwukrotny „Bohater Związku Radzieckiego”), 108 Gwardyjski Pułk Czołgów Ciężkich i oddział łobeskich partyzantów, Polaków i (prawdopodobnie) osób innej narodowości (Rosjan, Francuzów, Włochów lub Serbów), którzy zbiegli z okolicznych obozów jenieckich lub miejsc pracy przymusowej (w powiecie obozy jenieckie liczyły łącznie od 2849 do 3476 osób[33][34], a łącznie z robotnikami przymusowymi wykorzystywano w powiecie 5–6 tys. osób różnej narodowości[35], a w Łobzie istniały w czasie wojny dwa obozy pracy). Następnie do Łobza weszli żołnierze polscy z 43 Pułku Artylerii Lekkiej (dowódca: mjr Ilia Sadowski) (6 Brygada Artylerii Lekkiej), którzy stoczyli potyczkę 6 marca 1945 w Świętoborcu z oddziałami X Korpusu SS (dowódca: gen. por. Günther Krappe 1893–1981) w sile 20 czołgów i ok. 500 żołnierzy. Straty niemieckie to ok. 200 żołnierzy (zabitych lub rannych), a pozostali poddali się, a straty polskie to kilku poległych oficerów (porucznik Aleksander Segal – zastępca dowódcy ds. polityczno-wychowawczych 6 Brygady Artylerii Lekkiej, porucznik Jan Córuś, kapitan Michał Pisariew, podporucznik Fedor Dołganin, podporucznik Maśnikow i podporucznik Mieczysław Niewidziajło (którego ojciec Franciszek Niewidziajło dokonał symbolicznego aktu zaślubin Polski z morzem), którzy zginęli w walce wręcz i kilku poległych żołnierzy (kanonier Kowalski i inni)[36][37][38][39][40][41][42].
Mieczysław Niewidziajło pochowany został na cmentarzu w Łobzie[43], jednej z ulic nadano imię ul. Aleksandra Segala, a w miejscowości Świętoborzec w roku 1987 postawiono pomnik upamiętniający poległych żołnierzy LWP.
W roku 2018 łączną listę mieszkańców miasta Labes, ofiar II wojny światowej i okresu wysiedlenia z lat 1939–1947 ustalił Siegfried Hannemann, weryfikując wcześniejsze ustalenia, 845 osób. Łączna liczba łobeskich ofiar obu wojen (I wojna światowa 1914–1918, Kopiec Rolanda w Łobzie + II wojna światowa 1939-1945) i okresu wysiedlania (1945-1947), to 1053 osoby (569 żołnierzy i 484 cywili)[44].
W następstwie II wojny światowej Łobez włączony został do Polski a ludność niemiecką, która pozostała w mieście i okolicy wysiedlono do Niemiec. Łobez i ziemia łobeska została stopniowo zasiedlona przez żołnierzy i jeńców wojennych (LWP, WP i 65 żołnierzy Armii Andersa[45][46]), robotników przymusowych, repatriantów, sybiraków[47] i rzesze osadników z terenów byłej II RP.
W latach 1946–1975 Łobez był siedzibą powiatu łobeskiego (przejściowo w roku 1945 powiatu Ławiczka) zlikwidowanego w trakcie zmian administracyjnych w roku 1975. Od roku 2002 Łobez jest ponownie siedzibą powiatu łobeskiego.
W części miasta Świętoborzec działało Państwowe Gospodarstwo Rolne – Państwowe Stado Ogierów Łobez, gdzie więcej o osiągnięciach sportowych (jeździectwo i powożenie) miejscowych sportowców można przeczytać w książce Zdzisława Bogdanowicza Historia sportu łobeskiego. W 2009 majątek tego gospodarstwa przejęła firma SBS Stado Ogierów Łobez spółka z o.o. i klub jeździecki LKS „Hubal”.
Pomnik Wdzięczności „Żołnierzom polskim i radzieckim poległym w walce o wyzwolenie i przywrócenie ziemi łobeskiej do Macierzy” – „Byliśmy Jesteśmy Będziemy” (Mieczysław Welter, 07.11.1968)
Lapidarium pamięci mieszkańców Łobza, którzy tu żyli i zmarli dawniej. Pamięci 208 mieszkańców Łobza, którzy zginęli w I wojnie światowej (Pomnik Rolanda), pamięci Tych, którzy zginęli na II wojnie światowej (391 (ok. 400[49]) cywili i 351 żołnierzy) i pamięci Tych z lat 1945–1947 podczas wysiedlenia (66 osób), łącznie w latach 1939–1947 ofiar 808 (845[50])[51]
“Pro memoria. W 70. Rocznicę deportacji Polaków na Syberię w latach 1940–1946 –1956 ku pamięci zmarłych na zesłaniu i przestrodze dla przyszłych pokoleń tablicę tę ufundowali wdzięczni Bogu za ocalenie i powrót do Ojczyzny Sybiracy, Mieszkańcy Ziemi Łobeskiej. 17 września 2010 r.”
Rondo im. gen. Władysława Andersa. „Pamięci (65+2) żołnierzy 2. Korpusu Polskiego Sił Zbrojnych na Zachodzie walczących pod dowództwem gen. Władysława Andersa, którzy po II wojnie światowej wrócili do Polski i zamieszkali na ziemi łobeskiej”
Tym, którzy odeszli do krainy wiecznych łowów. Koło PZŁ nr 42. „Jeleń”
Historia nazwy miasta
Pierwsze źródła podają nazwę miasta w formie: Lobis (1271), Lobese (1280), Lobse (1285)[53]. Nie do końca wyjaśniona jest etymologia słowa „Łobez”. Przypuszcza się, że miasto wywodzi swoją nazwę od rzeki, nad którą jest położone lub od łabędzia (historycy niemieccy – łabędź – starosłowiańskie: labez, labendz)[36][54][55][56]. Starosłowiańskie słowo laba, oznaczało wszystko płynące lub zachowujące stan płynny. Inna interpretacja wskazuje pochodzenie nazwy od słowa lobose, które oznaczało miejsce podmokłe, porośnięte tatarakiem, gęstwiną, krzakami, zaroślami zwanym w języku staropolskimłabuziem. W obu przypadkach akcentowana jest lokalizacja osady nad wodą, na co wskazuje występujący także w innych nazwach rdzeń łob (np. Łobżenica, Łobżany)[53][57].
Obecna nazwa miasta formalnie obowiązuje od 19 maja 1946[58].
Zabytki
Rejestr Zabytków wymienia następujące obiekty w Łobzie[59]:
dom mieszkalny o konstrukcji ryglowej z XVIII/XIX w., ul. Niepodległości 7 (DZ-4200/49/O/98)
poczta, ul. Rapackiego 12 (PSOZ/Sz-n/III/5340/225/93) z oryginalną przedwojenną skrzynka pocztową na fasadzie
zespół budynków stadniny koni (Świętoborzec) (DZ-4200/1/O/2005)
park przy stadninie koni (Świętoborzec) (DZ-4200/1/O/2005)
zespół dwóch willi, ul. Niepodległości 66a-68, otoczenie (DZ-4200/5/K/2009)
Wzgórze Rolanda, teren, pomnik ku czci poległych (DZ.5130.19.2013.AR).
Inne ciekawe miejsca w Łobzie to:
ciekawa architektonicznie przedwojenna ulica Przechodnia, Armii Krajowej i inne
liczne zabytki przemysłowe – zajezdnia, wieża ciśnień i nastawnie kolejowa, kominy fabryczne tunele i mosty
resztki łobeskich murów obronnych z XIV–XV w.
Atrakcje turystyczne
Przez Łobez przebiega kilka opisanych i oznakowanych szlaków turystycznych[60], rowerowych[61], kajakowych w tym kajakowy Szlak Papieski[62][63] i szlak konny Pojezierza Drawskiego (Świętoborzec – Biały Bór)[64]. Miłośnicy koni znajdą je tak w Łobzie, Świętoborcu, Boninie i w najbliższej okolicy[65][66]. Wędkarze mają w mieście rzekę Regę, jezioro miejskie Dybrzno oraz wiele okolicznych jezior. Miłośnicy sportów motorowych mają do jazdy wydzielony zalesiony teren w mieście w starym żwirowisku za cegielnią[67][68]. Interesujący się głazami narzutowymi znajdą je najbliżej w Przyborzu (9,1 m) i w Siedlicach (Maćkowe Łoże – 16 m).
Gospodarstwa agroturystyczne zlokalizowane są w Klępnicy (jezioro, las, zabytki, stacja kolejowa), Karwowie (jezioro, las, grodzisko, drzewa pomnikowe, zabytki), Prusinowie (rzeka, las, zabytki, stacja kolejowa), Bełcznie (zabytki, jezioro), Zagórzycach (las, rzeka, zabytki) i Łobzie[69].
Ziemia łobeska charakteryzuje się dużą różnorodnością form roślinnych i zwierzęcych. Dużo jest lasów i zadrzewień, więcej niż przeciętnie w Polsce i w Europie[70]. Nie są to zwarte obszary, lecz kępy leśne rozrzucone po całej gminie, najczęściej w pobliżu rzek i jezior. Wśród mieszanych lasów przeważa sosna, buk, dąb, brzoza i świerk. Piękne lasy bukowe porastają zbocza doliny Regi na południowy zachód od Łobza (Łobeskie Bieszczady) oraz w okolicach Karwowa. Rarytasem dla myśliwych są przebogate tereny łowieckie, na których występują jelenie europejskie, sarny, dziki, lisy, zające, kuny i ptactwo wodne, m.in. dzikie kaczki, dzikie gęsi, łyski i inne ptactwo łowne. Działają tu cztery koła łowieckie: „Lis” Łobez, „Jeleń” Łobez, „Cyranka” Szczecin i „Rogacz” Węgorzyno. Wielkim bogactwem lasów łobeskich są jagody, borówki, żurawiny, maliny, jeżyny i grzyby. Przy sprzyjających warunkach pogodowych sezon grzybobrania trwa od czerwca do późnej jesieni. Stosunkowo dużo zachowało się na terenie gminy drzew pomnikowych. Sędziwe okazy spotkać można na terenie miasta, jak i w wiejskich parkach podworskich, na cmentarzach, przy zabudowaniach oraz przy drogach (aleje klonowe, lipowe, jesionowe, brzozowe). Najokazalsze okazy zostały ustanowione pomnikami przyrody. Są to dęby „Bartek” w Unimiu i trochę młodszy, ale historyczny „Maćko” w Strzmielu, lipa „Elizabeth” i platan „Dzidźka” w Zachełmiu, kasztan „Cichowo” nad Mielnicą pomiędzy Strzmielem a Zachełmiem.
Prywatne Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Łobzie
Prywatne Technikum Zawodowe w Łobzie
Prywatna Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Łobzie
Sport i rekreacja
Sport i rekreacja zajmują i zajmowały w życiu mieszkańców Łobza bardzo ważne miejsce, gdzie już w 1861 założono tutaj pierwszy w powiecie liczący 18 osób męski związek sportowy (Männer-Turn-Vereins[81][82]), a ok. 1928 r. zbudowano halę sportową przy obecnej ulicy Niepodległości, róg Segala. Szczególnie popularna jest tutaj piłka nożna, gdzie pierwszy i to międzynarodowy mecz piłkarski Łobez kontra Armia Czerwona odbył się 22.07.1945 i zakończył wynikiem 0:6. Nie pomogło łobeskim piłkarzom, że kibicował naszym Burmistrz Łobza – Stefan Nowak[83]. Inne popularne dyscypliny to lekka atletyka, jeździectwo, koszykówka, siatkówka, szachy i badminton.
W 2003 r. i 2004 r. w Ogólnopolskim Sportowym Turnieju Miast i Gmin pod patronatem Prezydenta RP Łobez zajął dwukrotnie I miejsce[84]. W Łobzie jest stadion miejski wyposażony w 2 boiska piłkarskie i trybunę na 1200 miejsc, oraz hala sportowo-widowiskowa (oddana do użytku w październiku 2004 r.) z głównym boiskiem 44 × 24 m i trybuną z 444 miejscami siedzącymi i 165 miejscami stojącymi.
Kluby i stowarzyszenia sportowe
Na terenie miasta i gminy działają następujące kluby i stowarzyszenia sportowe[85]:
MLKS „Światowid” – powstał 25 lutego 1963 roku[86], centrum piłki nożnej, drużyny od trampkarzy do oldbojów.
MKS „Olimp”.
Klub Biegacza „TRUCHT”.
„Rega” – klub strzelecki przy Lidze Obrony Kraju.
Gminne Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe.
TKKF „Błyskawica”.
LKJ „Cavallo” – Bonin.
Uczniowskie Kluby Sportowe działające przy szkołach: SP Nr 1 Łobez – „Jedynka”, SP Nr 2 Łobez – „Kometa”, „Pat-Mat”, SP w Bełcznie – „Badminton”, Zespół Szkół Gimnazjalnych Łobez – „Promyk”, Zespół Szkół – L.O. – „Spływ”, „Góral”.
wybrani w wyborach pośrednich (od roku 1989 do 2002) oraz ich zastępcy:
Marek Stanisław Romejko, zastępca Jan Woźniak (1990–1994)
Jan Szafran, zastępca Elżbieta Kobiałka (1994–1998)
Halina Szymańska, zastępca Henryk Musiał (1998–2002)
wybrani w wyborach bezpośrednich (od roku 2002) oraz zastępcy
Marek Stanisław Romejko (kadencja 2002–2006), zastępca – Ryszard Sola s. Józefa
Ryszard Sola s. Stefana[115] (2006–2014), zastępca – Ireneusz Kabat
Piotr Ćwikła (od roku 2014), zastępca – Krzysztof Czerwiński
Przed rokiem 1990 rolę głowy miasta pełnił mianowany na to stanowisko Naczelnik Miasta i Gminy, którym ostatnim w Łobzie był Zbigniew Con.
Gmina Łobez utworzyła w obrębie całego miasta jednostkę pomocniczą – „Osiedle w Łobzie”. Mieszkańcy miasta (czyli osiedla) wybierają 15-osobową radę osiedla według obwodów wyborczych na zebraniu wyborczym. Rada osiedla wybiera spośród swoich członków zarząd osiedla, który składa się z 5 członków, wraz z przewodniczącym zarządu osiedla i jego zastępcą[116]. Obecnie Przewodniczącą Rady Osiedla jest Mirosława Borowska, wcześniej był Zdzisław Szklarski, Franciszek Stefanowski i Jerzy Sola.
1946-1948 Władysław Śmiełowski, zastępcy: Mieczysław Czechowicz (1946-1947), Antoni Czaykowski (1947-1948)
1948-1949 Tadeusz Klimski, zastępcy: Piotr Kwieciński (od 1948), Tadeusz Postlep (1948-49), Ignacy Krzemiński (od 1949)
1949-1950 Ignacy Łepkowski (1894–1966)[124][127] następnie zastępca
1950 Kaczmarek
1951-1952 Mieczysław Górski, zastępca: Ignacy Łepkowski
1952 Jan Lekki
1952 Antoni Szatkowski, zastępca: Kazimierz Imiński (1953)
1956 Józef Rodziewicz
1959-1961 Bronisław Sak
1962-1972 Mikołaj Borodziuk (1913-1978)
1972-1974 Antoni Potrymajło, zastępca: Teodor Popiołek (1974-1975)
1974-1975 Józef Pasierb
1975-1990 Zbigniew Con, zastępcy: Jan Soroko (1977), Roman Ciesiński (1985)
Starostowie
Siedzibą starostwa Regenwalde do roku 1860 było Resko, a potem siedzibę przeniesiono do Łobza.
Kolejnymi starostami powiatu (Landrat, starosta, przewodniczący Prezydium) byli:
1945-1946 Pełnomocnik Leopold Płachecki (powiat Ławiczka/powiat łobeski)
1946-1948 Leopold Płachecki (powiat łobeski), zastępca: Tadeusz Ozga (1946)
1948 Bronisław Misztal
1949-1950 Lucjan Okólski
1950-1951 Wacław Wyszyński
1951-1953 Henryk Stefanik, zastępca: Mieczysław Górski (1952)
1954-1955 Eugeniusz Zawadzki
1955-1958 Mieczysław Witas, zastępca Jan Strzelecki (1956)
1958-1961 Stanisław Zaremba, zastępca: Olgierd Ruksza (1960)
1961-1962 Mieczysław Górski, zastępca Stefan Gajocha (1961)
1962-1968 Edward Krasiński, zastępcy: Stefan Gajocha (1962-1963), Franciszek Chruściel (1964)
1968-1975 Franciszek Warsiński (od ok. 1973 był przewodniczącym RNMiG Łobez), zastępcy: Franciszek Chruściel (1969), Stanisław Kłyś (1973), Sławomir Kotarski (przed 1975)
„Wiadomości Łobeskie” (1999-2007) – wydawane przez ŁDK[138]
„Łabuź” – ukazujący się w Łobzie w latach 1992–2007 kwartalnik literacko-historyczny z podtytułem „Prowincjonalny Okazjonalnik Literacki”, którego redaktorem naczelnym i wydawcą (Prywatna Żebracza Inicjatywa Wydawnicza Klubu Literackiego „Łabuź”) był Leon Zdanowicz.
„Łobeziak” – ukazujący się w Łobzie w latach 1991–2002 (129 numerów) lokalny miesięcznik społeczno-polityczny, którego redaktorem naczelnym i wydawcą był Wojciech Bajerowicz[139]
Podstrefa Łobez[145] to część Kostrzyńsko–Słubickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, z której została wyodrębniona Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28.09.2011 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 220, poz. 1300). Podstrefa ta obejmuje tereny inwestycyjne o powierzchni 24,1976 ha, zlokalizowane przy drodze wojewódzkiej Łobez – Drawsko Pomorskie (ul. Drawska). Władze lokalne przejęły od PKP teren przylegający do bocznicy kolejowej przy linii Berlin–Gdańsk uzbrojony w rampę załadunkową. Przejęcie terenu od PKP S.A. poprawiło możliwość zaopatrywania się przyszłych inwestorów lokujących się w obrębie strefy w surowce oraz ułatwi wywóz towarów drogą kolejową. Możliwy będzie wywóz elementów długich, takich jak np. śmigła dla elektrowni wiatrowych i innych elementów konstrukcyjnych wielkogabarytowych. Linia kolejowa Szczecin–Gdańsk stanowi alternatywną drogę komunikacji dla inwestorów zainteresowanych lokowaniem się w Podstrefie Łobez.
Ulica Łobeska i miejsca mające Łobez (Labes) w nazwie
Ulica Łobeska jest w następujących miastach w Polsce[146]
W Warszawie istnieje od 20 marca 1954 roku w dzielnicy Włochy, poprzez przemianowanie dawnej ulicy Żeromskiego i łączy al. Krakowską z ul. Kazimierza Wielkiego. Ulica liczy zaledwie pięć numerów a jej najstarszy budynek (zarazem najwyższy) z numerem pierwszym, istniał tutaj przed wojną. Nazwę ulicy nadano prawdopodobnie z uwagi na dostarczoną przez Łobez cegłę czerwoną w ilości 1,5 mln sztuk na powojenną odbudowę Warszawy, Łodzi i Włocławka.
W Poznaniu istnieje od roku 1996 w dzielnicy Ławica (kierunek Skórzewo). Ulica jest bez przejazdu i swój początek bierze od ul. Złocienieckiej.
W Płotach ulica ta istnieje od roku 1986, ale pisownię ma obowiązującą do roku 1964[147] (ul. Łobezka). Łobezka jest ulicą powiatową i stanowi ona wjazd do Płotów z kierunku Łobza.
W Świdwinie ulica łobeska (Labeser Straße) istniała do roku 1945 i była to ulica wylotowa z miasta w kierunku na Łobez[148].
W Drawsku ulica łobeska (Labeser Straße) istniała do roku 1945 i była to ulica wylotowa z miasta w kierunku na Łobez[149].
Ulice mające Łobez (Lobes) w nazwie poza Polską[150][151]:
Ulica Labeser Weg znajduje się w Berlinie w dzielnicy Heiligensee (kiedyś Reinickendorf) od dnia 25.08.1939 r. i ma 21 numerów. Nazwę nadano z uwagi na słynne na całym Pomorzu Pantofle łobeskie. Ulica istnieje też obecnie[152][153].
Ulica o nazwie Lobezská znajduje się w Pilźnie (Czechy),
Ulica Les Lobes znajduje się w miejscowości Bazolles, Francja,
Łobeskie Bractwo Kurkowe (Labeser Schützengilde) zostało założone przez ród Borcke w roku 1400 i było najstarszym na Pomorzu Zachodnim bractwem kurkowym. Ród ten będący w stałym konflikcie z książętami pomorskimi i Zakonem krzyżackim w ten sposób chciał zabezpieczyć się przed ponownym zniszczeniem zamków w Łobzie i w Strzmielach. Dodatkowo na prośbę rodu Borcke król polski Władysław II Jagiełło obsadza Łobez w roku 1404 polskim wojskiem. Ród Borcke bierze udział w Bitwie pod Grunwaldem po polskiej stronie[154][155][156].
Łobeskie Lapidarium
Powstało na początku lat 90. wraz ze Ścianą Pamięci „Tym, którzy żyli na tej ziemi”[157]. Inicjatorami jego powstania byli Lidia Lalak-Szawiel i Czesław Szawiel, którzy znalezione fragmenty nagrobków z byłego cmentarza niemieckiego systematycznie ustawiali w jednym miejscu przed bramą obecnego cmentarza[158]. Lapidarium poświęcone jest pamięci byłych mieszkańców miasta Łobez (Labes). Pamięci 208 mieszkańców Łobza, którzy zginęli w I wojnie światowej (Pomnik Rolanda), pamięci Tych, którzy zginęli na II wojnie światowej i pamięci Tych z lat 1945–1947 podczas wysiedlenia. W roku 2018 łączną liczbę łobeskich ofiar II wojny światowej i okresu wysiedlenia (1939-47) ustalił Siegfried Hannemann weryfikując wcześniejsze ustalenia, 845 osób[159].
Kalendarz powiatowy, Powiat Regenwalde (obecnie Powiat łobeski), wydawany w latach 1924–1942. Kalendarz był zbiorem podstawowych informacji kulturalnych, historycznych i społeczno-politycznych o miejscowościach i miastach (Łobez, Resko, Płoty, Węgorzyno) należących do powiatu, informacji powiatowych i regionalnych z Pomorza Zachodniego[161][162].
Niemiecki biuletyn heimatowy wydawany przez byłych mieszkańców Łobza, a od 1997 przez związek Heimatgemeinschaft der Labeser. Biuletyn był finansowany z dobrowolnych składek i rozprowadzany bezpłatnie w Niemczech w środowiskach osób wysiedlonych z Powiatu Regenwalde i w Polsce na terenie Łobza i ziemi łobeskiej do bibliotek i dla osób zainteresowanych[163].
Niemiecki biuletyn heimatowy wydawany w latach 1965–2017 (wcześniej od 1947 bez nazwy lub pod inną) przez byłych mieszkańców Powiatu Regenwalde (obecnie Powiat Łobez) wysiedlonych po II wojnie światowej z ziemi łobeskiej[164].
Jasełka Łobeskie (Labeser Krippenspiel) zostały opracowane na początku lat dwudziestych XX w. przez Marię von Bismarck (żonę starosty Łobza – Herberta von Bismarcka) i wystawiane w miejscowym kościele. Były ewenementem na protestanckim Pomorzu[165] i grane były od 1921 r. do II wojny światowej[81][83]. Jasełka te były ośmioaktowym przedstawieniem słowno-muzycznym w trakcie którego aktorzy recytowali tekst i śpiewali, przy czym wybrane pieśni były śpiewane także wspólnie z wiernymi zebranymi w kościele. Byli mieszkańcy Łobza po wysiedleniu przenieśli tradycję jasełek w okolice Hanoweru, gdzie są one nadal wystawiane[166].
Kolęda Łobeska
Kolędę łobeską(Labeser Weihnachtslied) napisał prawdopodobnie Gustav Reichardt (1797-1884)[167] w połowie wieku XIX, prawdopodobnie na zamówienie łobeskiego pastora, niemieckiego poety Gustava Pompe, który mógł być autorem jej słów. Znanym propagatorem tej kolędy był miejscowy nauczyciel, muzyk i dyrygent Gustav Boening w młodości związany ze Słupskiem[168] (autor oratoriumDie Bekehrung des Paulus (libretto napisał Albert Heintze)[169])[170]. Kolędę zapisał na nowo z pamięci w roku 1948 były łobeski nauczyciel i muzyk, wielokrotny uczestnik Jasełek Łobeskich, odtwórca roli św. Józefa, Walter Nemitz. Po wysiedleniu z Łobza byli mieszkańcy przenieśli tradycję śpiewania tej kolędy na teren północnych Niemiec[171], a syn kompozytora, również muzyk, Hartmut Nemitz wprowadził kolędę ojca do obiegu powszechnego i repertuaru adwentowego chórów niemieckich[172][173]. „Kolęda Łobeska” w formacie MIDI [36]
Łobeskie Quempas (Labeser „Quem pastores laudavere”) było starą łobeską tradycją bożonarodzeniową porannego głoszenia Świąt Bożego Narodzenia, gdzie starsi chłopcy w liczbie 16, uczniowie miejscowej szkoły dla chłopców (Oberschule-Obertertia), przebrani w białe komże z czerwonymi kołnierzami i mankietami na rękawach (później były całe białe) po porannej mszy o godzinie szóstej z zapalonymi świecami na ręcznych świecznikach, śpiewając kolędy obchodzili mieszkańców głosząc „wesołą nowinę”, na koniec idąc do miejscowego proboszcza na ciasto i kawę[174]. W trakcie mszy chórzyści są podzieleni na cztery grupy w kościele, przed ołtarzem, w dwóch nawach bocznych i na chórze. Kościół jest w tym czasie oświetlony głównie świecami trzymanymi przez śpiewających. Tradycja ta istniała już w Łobzie przed jego elektryfikacją w roku 1898 i jadący pociągiem porannym o godzinie 7:30 widzieli zapalone świeczki na choinkach w łobeskich domach. Prawdopodobnym twórcą tego zwyczaju był Gustav Adolf Reinhard Pompe (1831–1889), niemiecki teolog i poeta, twórca Hymnu Pomorza (Pommernliedes)), który w latach 1861–1872 był miejscowym proboszczem[175][176]. Tradycja śpiewu Quempas powstała w XV w. i była popularna w Niemczech od wieku XVI[177]. Obecnie w Polsce tradycja śpiewu Quempas jest praktykowana jedynie w miejscowości Miastko[178].
Pantofle łobeskie były obuwiem drewniano-skórzanym zwanym Schlurren[179] i dały miastu w XVII w. znany na całym Pomorzu przydomek Schlurr Labs (lub Schlurr-Labs[180], dla mieszkańców Łobza Schlurr-Lobs (ulubiony)[181]). Łobez (Labes) w roku 1680 liczył około 800 mieszkańców w tym aż 40 szewców, którzy wyrabiali słynne na Pomorzu pantofle i mieli swoje święto cechowe w poniedziałek po św. Janie (24 czerwca) organizując pochód przez miasto z herbem cechu (duży drewniany but) i skrzynią cechową[182]. W Berlinie uhonorowano zasługi łobeskich szewców i ich słynne na Pomorzu pantofle nadając w 1939 r. jednej z ulic nazwę Labeser Weg. Ulica ta istnieje do dzisiaj.
Bilard łobeski
Bilard łobeski (Labeser Krambulage), był popularną w Łobzie w XIX i do poł. XX w. odmianą istniejącego do dzisiaj francuskiego bilardu o nazwie Karambol, do którego stoły sprowadzili stacjonujący tutaj w latach 1806–1808 napoleońscy żołnierze (4 szwadrony francuskich huzarów i XII francuski pułk kirasjerów)[183]. Łobeskie zasady tej gry nie zachowały się, ale były takie, że nie dawały szans przybyszom na pokonanie miejscowych. Łobeskim mistrzem tej odmiany bilardu był ksiądz, ojciec Halenorth[184][185].
Od poł. XVIII w. w Łobzie organizowano dwudniowy (czwartek i piątek) Jarmark Łobeski, który odbywał się 5 razy w roku i był znany na całym Pomorzu, gdzie podobny zwyczaj przyjął Szczecin dopiero w roku 1788. W pierwszy dzień handlowano bydłem, a w drugi dzień innymi towarami. Terminy Jarmarku Łobeskiego: czwartek przed czwartą niedzielą Wielkiego Postu, w czwartek po św. Świętej Trójcy, 11 dni po Zielonych Świątkach, w czwartek przed św. Jakubem (25 lipca), w czwartek przed św. Michałem (29 września), w czwartek przed pierwszą niedzielą Adwentu (koniec listopada).
Syrenka Łobeska
Syrenka Łobeska to najsłynniejsza z cyklu pięciu rzeźb stojących na promenadzie przy rzece Redze. Rzeźbę tę oraz prace „Dwie Gracje”, „Dziewczynka z gąskami”, „Chłopiec z pieskiem” wykonały Anna Paszkiewicz i Leonia Chmielnik na początku lat 70. w ramach plenerów artystycznych dla młodych polskich artystów, które organizował Łobeski Dom Kultury kierowany w tym czasie przez Lucynę Kilian (1939–1998). W plenerach tych uczestniczył też np. Stanisław Biżek, autor rzeźby (metaloplastyka – miedź) „Pomnik Bohatera Radzieckiego”[186]. Zdjęcia wszystkich rzeźb są dostępne na stronie Wikipodróże: Łobez [37].
Współczesną odmianą Jarmarku Łobeskiego jest obecnie w Łobzie jednodniowa, powiatowa impreza kulturalno-handlowa o nazwie Łobeska Baba Wielkanocna, gdzie można np. kupić i spróbować wielkanocne wyroby kulinarne (np. kół gospodyń wiejskich) biorące udział w konkursach, kupić i obejrzeć wyroby okolicznych rzemieślników, obejrzeć korowody, występy okolicznych zespołów ludowych i jest tam wiele innych atrakcji[190].
Łobziuki
Łobziuki – Parasol dla kultury, to powiatowa impreza kulturalna. To całodniowy w dużej części plenerowy (park miejski), festyn rodzinny i jarmark rozmaitości zarazem. W trakcie imprezy okoliczni kolekcjonerzy i twórcy (np. pisarze, malarze, rzeźbiarze, fotograficy) prezentują swoje prace, a dzieci i dorośli uczestniczą w warsztatach twórczych (np. ceramicznych, masy solnej, filcowania, gry na instrumentach, czerpania papieru, biżuterii z modeliny, wyplatania wikliny, kulinarnych, fotograficznych i graffiti) i mogą zaprezentować swoje talenty na scenie przy Łobeskim Domu Kultury lub obejrzeć występy zawodowych zespołów. Pierwsze Łobziuki odbyły się 28 września 2013 r. Organizator imprezy jest wyłaniany w konkursie, ogłaszanym przez Zarząd Powiatu, dla organizacji pozarządowych. W 2013 r. konkurs wygrała Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Łobeskiego i otrzymała 20 000 zł dotacji na organizację imprezy[191][192][193].
W kolejnych latach impreza ma odbywać się w czerwcu, razem z Koncertem Laureatów Powiatowych Przeglądów Amatorskiego Ruchu Artystycznego. W 2014 roku Łobziuki odbędą się 21 czerwca[194].
Smok Powiatu Łobez
Smok Powiatu Łobez jest nagrodą specjalną starosty łobeskiego, która jest wręczana na
uroczystej gali, po której organizowany jest bal. Nagroda ta jest jednym z elementów promocji, zapisanych w strategii powiatu i polega na honorowaniu cennych inicjatyw lokalnych. Ustanowiono ją 7 stycznia 2004 r. uchwałą zarząd powiatu łobeskiego w sprawie ustanowienia Nagrody Specjalnej Starosty Łobeskiego dla osób i przedsiębiorstw, których działalność i wyniki promują powiat na arenie wojewódzkiej i ogólnopolskiej. Nagroda ta przyznawana jest w następujących kategoriach:
Rozwój Gospodarczy
Oświata i Wychowanie
Działacz Społeczny
Kultura i Sztuka
Sport i Turystyka
Super Smok – dodatkowa kategoria dla osób, które szczególnie zasłużyły się dla powiatu łobeskiego, a ich działalność nie mieści się w pozostałych kategoriach lub obejmuje więcej niż jedną z nich[195].
Zasłużony dla Powiatu Łobeskiego
Tytuł i odznaczenie będące zaszczytnym honorowym wyróżnieniem osób fizycznych, osób prawnych, instytucji i organizacji, za wybitne zasługi na rzecz rozwoju Powiatu Łobeskiego ustanowiony w roku 2016[196].
2016: Halina Szymańska, Antoni Gutkowski, Adam Szatkowski, Wiesław Biernacki, Tadeusz Jóźwiak, Jan Michalczyszyn, Józef Wypijewski, Leszek Kaczmarek, Jan Olszewski, Marek Romejko.
2017: Zdzisław Bogdanowicz, Teresa Bas, Stanisław Buczek, Józef Drozdowski, Andrzej Gradus, Zofia Krupa, Marek Kubacki, Józef Lewandowski, Janusz Łukomski, Zespół Szkół Publicznych w Radowie Małym.
↑Skorowidz ustalonych nazw miejscowości na Ziemiach Odzyskanych według uchwał Komisji Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej opr. Stanisław Rospond wyd. Instytut Kartograficzny i Wydawniczy Glob, Wrocław 1948.
↑Martin Wehrmann, Geschichte von Pommern, T. I, s. 111, Dr. Henning Graf von Borcke, „Unser Pommerland” vom Juli/August 1931 S. 261, Herbert Rudolf von Bismarck, Krätschmann, 675 Jahre deutsche Stadt Labes. PBr., 2, 1950, Nr. 9, S. 3 f.
↑Raport o oddziaływaniu na środowisko inwestycji PN.: Budowa Zespołu elektrowni wiatrowych Łobżany wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną – ocena klimatyczna. Autor [5].
↑Martin Wehrmann, Geschichte von Pommern, T. I, s. 111, Dr. Henning Graf von Borcke, „Unser Pommerland” vom Juli/August 1931 s. 261, Herbert Rudolf von Bismarck, Krätschmann, 675 Jahre deutsche Stadt Labes. PBr., 2, 1950, Nr. 9, S. 3 f.
↑KazimierzK.RynkiewiczKazimierzK., To nie był ten sam człowiek: powrót żołnierzy Armii Andersa do rodzin sybirackich osiedlonych w powiecie łobeskim, Łobez: Kazimierz Rynkiewicz, 2016, ISBN 978-83-945145-0-1, OCLC956575303. Brak numerów stron w książce
↑Liczbę ofiar podano według prac: Walter Nemitz, Fritz Wilke, Dietrich Dähn: Labes – Unsere liebe Heimatstadt. Heimatfreunde der Kreisstadt Labes in Pommern, T I, II, III, 1971, 1979, 1983.
↑Federacja Bibliotek Cyfrowych | Głos Łobeski. 1952 nr 4 [32].
↑Zbigniew Harbuz, Kronika powiatowa. Biblioteka Publiczna w Łobzie.
↑Siegfried Hannemann, Eckard Schmechel: Der Kreis Regenwalde – Spuren der Erinnerung: Herausgeber Heimatkreis Regenwalde in Zusammenarbeit mit der Patenstadt Melle, s. 292, Melle, 2009.
↑Wspomnienia mieszkańców: Labes – unsere liebe Heimatstadt, Tom I, Heimatgemeinschaft der Labeser, s. 124.
↑Hans Moderow/Ernst Müller, Die Evangelischen Geistlichen Pommerns von der Reformation bis zur Gegenwart, 2. Teil: Regierungsbezirk Köslin, Stettin, 1912.
↑Rudolf Besch: Die Pommernhymne. Ihr Dichter und ihre Entstehung. In: „Unser Pommerland”, Heft 2/1927, s. 41–43.
↑Konrad Ameln: Quem pastores laudavere. In: Jahrbuch für Liturgik und Hymnologie 11 1966, s. 45–88, Faksimile Tafel VII.
Zbigniew Harbuz: Kalendarium ziemi i powiatu łobeskiego, „Łabuź”, Łobez 2007, ISSN 1509-6378. Biblioteka Publiczna w Łobzie.
Zbigniew Harbuz: Łobescy ludzie, maszynopis i wydanie okolicznościowe Rady Osiedla z grafiką Elżbiety Kamińskiej (Soroko), 1997. Biblioteka Publiczna w Łobzie.
Zbigniew Harbuz: „Łobeskie Kalendarium Powiatowe – cz. 2, 1901-1947”, Łobez 2011, maszynopis. Biblioteka Publiczna w Łobzie.
Ernst Zernickow: Historia miasta Labes-Łobez na Pomorzu Zachodnim od założenia do połowy XIX w., tłum. Monika Mizera, Łobez październik 2009, ISBN 978-83-928711-0-1.
Ernst Zernickow: Geschichte der Stadt Labes in Pommern von der Gründung bis zu Mitte des 19. Jahrhunderts Labes (1922).
Otto Knoop: Sagen, Erzählungen und Schwänke aus dem Kreises Regenwalde, s. 110, Labes, Straube und Sohn, 1924.
Georg Emil Ludwig Sello: Geschichtsquellen des burg- und schlossgesessenen Geschlechts von Borcke. 6 Bde. (Digitalisat), Berlin, Halle 1901-21
Peter Johanek, Franz-Joseph Post (Hrsg.); Thomas Tippach, Roland Lesniak (Bearb.): Städtebuch Hinterpommern. Deutsches Städtebuch, Band 3, 2. Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 2003, ISBN 3-17-018152-1, S. 135–138.
Thomas Kanzow: Chronik von Pommern in hochdeutscher Sprache. Hgg. von Friedrich Ludwig von Medem. Dietz, Anklam 1841. (T. I, T. II).
Heinrich Karl Wilhelm Berghaus: Die Städte des Regenwalder Kreises 1870. Teil II. – Landbuch des Herzogthums Stettin, Kammin und Hinterpommern. (E-Kopia)
Gustav Kratz: Die Städte der Provinz Pommer: Abriss ihrer Grschichte, zumeist nach Urkunden Einleitung und Vorwort von Robert Klempin. A. Bath, Berlin 1865. (E-Kopia)
Fritz Wilke, Walter Nemitz (Bearb.): Labes – Unsere liebe Heimatstadt. Heimatfreunde der Kreisstadt Labes in Pommern, Bünningstedt, Hamburg, Lübeck, Hannover, Ratzeburg 1971.
Walter Nemitz: Labes. Unsere liebe Heimatstadt. Buch II. Gebundene Ausgabe, Bünningstedt 1979.
Dietrich Dähn: Labes. Unsere liebe Heimatstadt. Buch III. 1983.
Der Kreis Regenwalde – Spuren der Erinnerung: Herausgeber Heimatkreis Regenwalde in Zusammenarbeit mit der Patenstadt Melle, Redaktion: Siegfried Hannemann, Eckard Schmechel, s. 292, Melle, 2009.