Mielno znajduje się na Wybrzeżu Słowińskim, nad Morzem Bałtyckim, a także nad północnym i zachodnim brzegiem jeziora Jamno. Północna część miasta leży na mierzei między jeziorem Jamno a Morzem Bałtyckim. Mierzeję przecina kanał Jamieński Nurt, który stanowi także granicę miasta. Miasto posiada także dwie integralne części miejscowości: Barnowo i Unieście.
Według danych z 1 stycznia 2017 r. powierzchnia miasta wynosiła 33,45 km², co stanowiło 53,8% powierzchni gminy Mielno[3]. Do obszaru miasta włączony jest obszar całego jeziora Jamno o powierzchni 22,40 km², co stanowi 67% powierzchni miasta.
Według danych z 31 grudnia 2016 r. miasto miało 2937 mieszkańców, co stanowiło 59,0% ludności gminy[3]. Gęstość zaludnienia wynosiła 87,8 osoby na km². Wyłączając obszar jeziora Jamno (22,40 km²) gęstość zaludnienia na lądzie wynosiła 265,8 osoby na km².
Mielno (bez Unieścia) według danych z 31 grudnia 2006 r. zamieszkiwało 2184 mieszkańców[4]. Według danych z 31 grudnia 2009 r. w Mielnie (bez Unieścia) zameldowanych na stałe były 2190 osoby[5].
Turystyka i rekreacja
Plaża w MielniePromenada w MielnieZabudowa ul. Nadbrzeżnej w Mielnie
Nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko „Mielno 216” o długości 100 m, przy wejściu od ul. Kościuszki[6]. W 2012 r. kąpielisko Mielno spełniało wytyczne wymogi jakościowe dla wody w kąpielisku Unii Europejskiej[7]. W 2013 r. okres sezonu kąpielowego określono od 1 lipca do 31 sierpnia[6].
Wśród atrakcji turystycznych w Mielnie dużą popularnością cieszy się mieleński deptak prowadzący do głównego zejścia na plażę. To właśnie przy nim znajduje się charakterystyczny pomnik Morsa oraz swój bieg rozpoczyna około 1,5-kilometrowa Promenada Przyjaźni, przy której można zobaczyć Pomnik Lotników. Turyści chętnie odwiedzają również park nadmorski, w którym można podziwiać stare grodzisko słowiańskie, drewniane pomniki szyszek oraz bunkry wojenne. Atrakcją w Mielnie jest również przystań rybacka zlokalizowana w dzielnicy Unieście oraz jezioro Jamno.[8]
Po II wojnie światowej Mielno szybko zyskało uznanie jako miejscowość wczasowa, głównie ze względu na atrakcyjne położenie u nasady mierzei oddzielającej jezioro Jamno od Bałtyku i urozmaiconą przyrodę, ale również dzięki bezpośredniej komunikacji kolejowej z niedalekim Koszalinem. Pod koniec lat 60. funkcjonowały tu już, w większości w oparciu o przedwojenne, poniemieckie domy i wille, cztery duże ośrodki wczasowe FWP („Bandera”, „Dar Pomorza”, „Jantar” i „Perła”) dysponujące łącznie ok. 770 miejscami. Uzupełniały je mniejsze zakładowe ośrodki domków campingowych. Działały 3 restauracje, 4 bary, 2 kawiarnie i 2 lokale taneczne, a wczasowicze mieli do dyspozycji m.in. Klub Książki i Prasy FWP, klubo-kawiarnię FWP „Meduza” z dancingiem, 2 kina i muszlę koncertową[12].
W latach 70. XX wieku rozważano budowę w Mielnie portu morskiego z wykorzystaniem jeziora Jamno. Wielkością miał przewyższać port kołobrzeski. Do realizacji tych zamierzeń ostatecznie nie doszło[13].
Do 2013 r. w Mielnie przy ul. 1 Maja 13, znajdował pensjonat budynek drewniany z początku XX wieku, jednak spłonął w nocy z 1 na 2 stycznia 2013 r.[18]
10 maja 1999 przed budynkiem Urzędu Gminy przy ul. Chrobrego 10 stanęła rzeźba jelenia. Ufundowana w okresie międzywojennym, pierwotnie znajdowała się na placu przed muszlą koncertową, następnie została przeniesiona na ul. Parkową, by ostatecznie znaleźć się w obecnym miejscu.
Przy ul. Piastów 10 (dojście od ul. Cichej) na niewysokim cokole znajduje się pomnik Syreny z tarczą i mieczem, wykonany z metalizowanego betonu.
13 lutego 2010 r. przy głównym wejściu na plażę w Mielnie odsłonięto Pomnik Morsa autorstwa Roberta Sobocińskiego, mający być symbolem amatorów kąpieli w zimnej wodzie[19].
Zwyczajowo Mielno podzielone jest na trzy części: osiedle przykościelne, Stare Mielno i Osiedle Lechitów, jednak tylko to ostatnie jest oficjalną jednostką administracyjną miasta[20].
Osiedle przykościelne jest historycznie najstarszą częścią Mielna. Mieszczą się tam relikty grodziska wczesnosłowiańskiego z przełomu IX i X wieku oraz kościół parafialny z XV wieku. Część ta ma obecnie charakter peryferyjny, oddzielona jest od plaży lasem. Jej centralną część stanowi plac Kościelny i okolice ulicy Spokojnej. Północną częścią osiedla przykościelnego, przez las nadmorski przebiega międzynarodowy szlak rowerowy dookoła Bałtyku.
Stare Mielno to największa, granicząca z osiedlem Unieście część miasta. Powstała ona w połowie XIX wieku jako typowo turystyczna.[potrzebny przypis] Licznie występują w niej domy i pensjonaty z przełomu XIX i XX wieku (Willa Millenium, Willa Amber) oraz duże ośrodki wczasowe powstałe po 1945 roku (FWP Albatros). W Starym Mielnie toczy się życie kulturalne i towarzyskie miasta, odbywają się w nim wydarzenia. Istnieją tu budynki użyteczności publicznej, sklepy i sezonowe kramy oraz park, deptak Kościuszki i Promenada Nadmorska (dawniej Przyjaźni Polsko-Radzieckiej).
Rejon ul. Kościelnej, pozostałość gródka z IX–X wieku
Infrastruktura
W Mielnie mieści się Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi i przedszkole publiczne.
W mieście znajduje się także biuro promocji i informacji turystycznej, biblioteka gminna, ośrodek sportu i rekreacji, gminny ośrodek pomocy społecznej, urząd pocztowy, a także nowy posterunek policji[21]. Komisariat został oddany do użytku w 2021 roku, a posterunek został przeniesiony z budynku Urzędu Miejskiego.[22]
Połączenie z centrum Koszalina umożliwiają przewoźnicy prywatni, a także w sezonie letnim pociągi Polregio (kursy skomunikowane z połączeniami dalekobieżnymi, średnio co godzinę), odjazdy z przystanku osobowego Mielno Koszalińskie. Do końca września 1938 r. docierał do Mielna tramwaj regionalny.
Alternatywnym połączeniem z Koszalinem (Jamno) jest rejs statkiem Julek po jeziorze Jamno do przystani Unieście II[23].
Kultura i sport
W mieście siedzibę ma Klub Sportowy „Saturn” Mielno, który powstał w 1957 roku. Zespół piłki nożnej w sezonie 2023/2024 występuje w klasie A, grupie zachodniopomorskiej VII[24].
Od 1996 r. w Mielnie działał Młodzieżowy Klub Regatowy „Tramp”, który zajmuje się szkoleniem młodzieży w wieku od 7 do 19 lat w klasach regatowych: Optimist, Cadet, OKD, Europa. LOK odebrał klubowi budynek, w którym działał i młodzi żeglarze przenieśli się do innego Ośrodka Szkoleniowego mieszczącego się na Unieściu przy ulicy Prądno 1.
[potrzebny przypis]
Od 2004 r. w Mielnie w styczniu bądź lutym odbywa się Międzynarodowy Zlot Morsów[25]. W miejscowości funkcjonuje także Mieleński Klub Morsów „Eskimos”[26].
Samorządy pomocnicze
Gmina Mielno dla terenu miasta utworzyła 2 sołectwa (jednostki pomocnicze). Sołectwo Mielno obejmuje zachodnią część miasta wraz z częścią Barnowo (lecz bez jeziora Jamno), a Sołectwo Unieście obejmuje wschodnią część osiedla Unieście (także bez jeziora Jamno). Mieszkańcy każdego sołectwa wybierają sołtysa oraz radę sołecką, która składa się z 3 do 7 osób[27].
↑Plan Odnowy Miejscowości Mielno. mielno.bip.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-03)].. 2010-08 (Załącznik do Uchwały nr 1/2010 Zebrania Wiejskiego w Mielnie z dnia 3 sierpnia 2010 r.).
↑ abUchwała Nr XXXIX/418/13 Rady Gminy Mielno z dnia 23 maja 2013 r. ws. wykazu kąpielisk (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r. poz. 2405).
↑Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297, s. 4).
↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1134).
↑Kroniki zjazdów. Biuro Promocji i Informacji Turystycznej Mieleńskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-28)].
