|
Ińsko
Ińsko (niem. Nörenberg[2]) – miasto w Polsce położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie stargardzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ińsko, nad jeziorem Ińsko. Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 1810 mieszkańców[1] Ośrodek turystyczny w centrum Pojezierza Ińskiego. PołożenieWedług danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 7,48 km²[3]. Miasto leży na historycznym Pomorzu Zachodnim. W latach 1954–1972 miasto było siedzibą władz gromady Ińsko, mimo że do niej nie należało. W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do województwa szczecińskiego. Historia .jpg) W 1248 roku została wzmiankowana słowiańska osada rybacka przy jeziorze Ińsko[4][5]. W 1300 roku Ińsko zostało wymienione jako miasto, jednak dokładna data lokacji jest nieznana[5]. Niemiecką nazwę miasta Nörenberg łączy się z pochodzeniem osadników niemieckich z okolic frankońskiej Norymbergi. W latach 1335 i 1338 mieszkańcy zostali zwolnieni na kilka lat z płacenia podatku, co umożliwiło dokończenie procesu budowy miasta, łącznie ze wzniesieniem obwarowań. W 1334 w mieście osadzony został zakon dominikanów[6], funkcjonujący tu do czasów reformacji. W tym czasie zbudowana została również fara miejska usytuowana we wschodniej części Rynku. .jpg) W 1350 margrabia Ludwik z dynastii Wittelsbachów, przekazał miasto w lenno Henningowi von Wedlowi. W cztery lata później Wedlowie wykupili miasto na własność osiedlając się zapewne w siedzibie wójtów, która miała istnieć w obrębie murów obronnych. Siedziba ta, jak również miasto, zostały częściowo zniszczone w 1370 przez księcia pomorskiego Kazimierza III. Dwa lata później Wedlowie otrzymali pozwolenie na budowę zamku, który został usytuowany po południowo-wschodniej stronie miasta, za murami obronnymi. Na początku XV wieku miasto było jeszcze dwukrotnie oblegane i częściowo niszczone przez rycerstwo polskie pod dowództwem Jana Czarnkowskiego i Arnolda Brzyckiego. W XV w. po zachodniej stronie miasta zbudowany został szpital z kaplicą św. Jerzego. Od 1454 miasto należało (ponownie) do Brandenburgii. W 1657 Ińsko zniszczone zostało przez walczące ze Szwedami wojska Stefana Czarnieckiego, również później jego mieszkańcy znacznie ucierpieli w wyniku toczonych na terenie Pomorza wojen: siedmioletniej i północnej. Zniszczone zostały wówczas obwarowania miejskie, zamek i kaplica św. Jerzego. W 1719 w Ińsku mieszkało zaledwie 298 mieszkańców. W 1775 Ińsko kupiła rodzina von Goltz i von Bornstedt. Rozpoczęła się powolna odbudowa miasta, którego większy rozwój nastąpił dopiero w 2. połowie XIX wieku. W 1801 miasto liczyło 920 mieszkańców, a w 1867 mieszkało tu już 2703 osoby. W 1858 rozebrano stary ratusz, zapewne średniowieczną farę miejską, a nowy neogotycki kościół zbudowano w 1860 r. wtedy również zaprzestano pochówków na cmentarzu przykościelnym i założono nowy cmentarz przy drodze do Storkowa. W 1870 zmodernizowano ulice i drogę do Chociwla. W latach 60. XIX w. gmina żydowska zbudowała w mieście synagogę. Cmentarz gminy założony na początku XIX w. usytuowany był po wschodniej stronie miasta. W ostatniej ćwierci XIX w. rozwinęła się zabudowa po wsch. stronie miasta, a po stronie płn. nad brzegiem jeziora, założono kąpielisko. W 1896 powstał dworzec kolei wąskotorowej, a na początku XX w. powstało kilka zakładów przemysłowych: mleczarnia, fabryka obuwia, fabryka maszyn Schroedera. W 1939 Ińsko liczyło 3012 mieszkańców. W czasach Polski Ludowej rozwinął się przemysł budowlany, drzewny oraz działało gospodarstwo rybne[7]. W 1966 w Ińsku mieszkało 1700 osób. Architektura i urbanistyka Na początku XX wieku również wymieniona została prawie w całości zabudowa mieszkalna z ryglowej na murowaną, a w okresie międzywojennym zabudowę rozszerzono w kierunku zachodnim i wschodnim. W rozplanowanej symetrycznie centralnej części miasta, podzielonej szachownicowym układem ulic z obszernym rynkiem w centrum, znajdował się kościół, ratusz, szkoła, poczta, 3 hotele i zabudowa mieszczańska w formie kamienic i wolnostojących domów. Przebieg dawnych obwarowań akcentował niewielki fragment murów zachowany po stronie południowej. Poza obrębem średniowiecznego centrum znajdowały się: zespół folwarku zamkowego, kaplica baptystów, dworzec kolejowy, cmentarze, budynki przemysłowe, w tym wiatrak stojący nieopodal cmentarza, remiza strażacka, budynek sądu. W 1945 zabudowa wewnątrz kwartałów średniowiecznego miasta, wielokrotnie wymieniana w czasach nowożytnych, została niemal w całości zniszczona podczas działań wojennych. Zachował się przebieg ulic, fragment murów obronnych, zabudowa przedmieść i cmentarz ewangelicki. Z założonego ok. 1300 miasta, pozostał jedynie plan centralnej części, charakteryzujący się regularnym, szachownicowym układem prostokątnych kwartałów rozlokowanych wokół Rynku, a wyznaczonych przebiegiem kilku ulic, w tym głównej ul. Bohaterów Warszawy, stanowiącej przedłużenie starego traktu komunikacyjnego łączącego Ińsko z Chociwlem, Węgorzynem i Reczem. Ze średniowiecznej zabudowy miasta pozostał jedynie niewielki fragment kamiennych murów obronnych, usytuowany po południowo-zachodniej stronie Ińska, w pobliżu ul. Ogrodowej. Kilka domów zachowanych w kwartałach obrzeżnych pochodzi z przełomu XIX i XX w. .jpg) Istniejąca poza obrębem Starego Miasta zabudowa, rozciągająca się po zachodniej, północno-wschodniej i południowo-wschodniej stronie miasta, pochodzi głównie z przełomu XIX i XX w. oraz z okresu międzywojennego. Występują tu przede wszystkim domy parterowe i piętrowe, murowane z cegły, otynkowane, przykryte dachami dwuspadowymi, usytuowane w zwartej zabudowie pierzejowej, jak również wolno stojące. Fasady kilkunastu domów posiadają historyzujący wystrój architektoniczny w formie gzymsów i opasek okiennych. Teren Starego Miasta w Ińsku z XIII wieku jest objęty ochroną prawną (wpis do rejestru zabytków[8]). Zabytkami rejestrowanymi w mieście są relikty murów obronnych z 2. połowy XIV wieku przy ul. Ogrodowej[9], oraz dworzec kolei wąskotorowej z przełomu XIX/XX w., będący częścią Stargardzkiej Kolei Wąskotorowej. Demografia
Gospodarka W Ińsku mieści się urząd pocztowy, agencja bankowa oraz punkt kasowy banku spółdzielczego. Inne przedsiębiorstwa to: tartak, fabryka węgla drzewnego, fabryka etanolu, rybołówstwo. W miejscowości działał Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych Ińsko[12], wcześniej jako samodzielne Państwowe Gospodarstwo Rolne Ińsko[13]. W 1990 r. mienie Kombinatu PGR w Ińsku nie podległo komunalizacji, a zarząd nad nim przyjął wojewoda[14]. AdministracjaMiasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Ińska wybierają do swojej rady miejskiej 9 radnych (9 z 15). Pozostałych 6 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Ińsko. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest Urząd Gminy i Miasta Ińsko przy ul. Bohaterów Warszawy. Burmistrzowie Ińska:
Mieszkańcy Ińska wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13. Wspólnoty wyznaniowe
KulturaPoczynając od 1973 r. w Ińsku odbywa się coroczny przegląd filmów – „Ińskie Lato Filmowe”[17]. Od 2018 roku na dawnym dworcu kolei wąskotorowej funkcjonuje Ińska Izba Pamięci[18]. SportMiejscowym klubem jest LZS „Ina” Ińsko która występuje w klasie Okręgowej. Barwy miejscowego klubu to zielono-żółte. Ludzie związani z IńskiemZobacz teżPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Information related to Ińsko |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
