|
5-a de marto
La 5-a de marto estas la 64-a tago de la jaro (la 65-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 301 tagoj restas.
Je la 5-a de marto okazis, interalie:
Eventoj
- 363: Romia imperiestro Juliano la Apostato ekmarŝis de Antioĥio por militiri kontraŭ persoj
- 1046: Persa poeto kaj filozofo Naser Ĥosro komencis 7-jaran vojaĝon tra Mezoriento
- 1279: Grandduko de Litovio Traidenis venkis armeon de Livonia Ordeno en batalo de Aizkraukle (Livonio)
- 1416: Venceslao konfirmis al Brno la rajton konstrui unuan akvoprovizan sistemon
- 1496: Angla reĝo Henriko la 7-a donis al itala navigisto Giovanni Caboto kaj liaj filoj patenton por malkovri nekonatajn teritoriojn
- 1562: Unio de livoniaj ŝtatoj ĉesis ekzisti kiam Gotthard Kettler, lasta grand-majstro de la Livonia Ordeno, eksiĝis pro ratifo de la Vilna pakto
- 1569: Reĝo Sigismondo la 2-a anoncis alligon de Drohiczyn-vojevodio al la Krono de la Regno de Pollando
- 1603: Dum la pola-sveda milito pri Livonio hetmano Jan Karol Chodkiewicz venkis svedojn en la batalo de Rakvere
- 1616: La verko de pola astronomo Koperniko De revolutionibus orbium coelestium eniris indekson de malpermesitaj libroj
- 1684: Sankta Ligo estiĝis – alianco de Pollando, Venecia respubliko, Aŭstrio kaj Papa ŝtato kontraŭ Otomana Imperio kaj tataroj
- 1705: Dekreto pri rekrutado al armeo de Petro la Granda
- 1711: Caro Petro la Granda establis Regantan Senaton
- 1770: Bostono: Bostona "masakro" ekflamigis la Usonan Revolucion - britaj soldatoj mortigis 5 personojn
- 1798: Franca armeo komencis invadon al Svislando
- 1812: Napoleono Bonaparte kreis 5-an Korpuson de la Granda Armeo, kiun eniris ekskluzive 35 mil polojn, komandataj de generalo Józef Poniatowski
- 1849: Hungara revolucio: venko de hungara-pola armeo super la aŭstra en batalo de Szolnok
- 1860: Duklando de Parmo, Grandduklando de Toskanio, Modeno kaj Romanjo aliĝis pere de referendumo al Regno de Sardio
- 1861: Servuteco estis abolita en Litovio
- 1863: Januara ribelo kontraŭ la Rusia Imperio: pola taĉmento de Marian Langiewicz venkis en batalo de Skała
- 1868: Milano: premiero de la opero Mefistofele
- 1872: Usona inĝeniero George Westinghouse patentigis trajnan bremson
- 1888: Hungara esploristo Sámuel Teleki kiel unua eŭropano atigis lagon de Rudolfo en Afriko
- 1891: Franca astronomo Auguste Charlois malkovris asteroidon Niko
- 1894: Franca astronomo kaj meteologo Fernand Courty malkovris asteroidon Akvitanio
- 1904: Serba elektroteknikisto kaj inventisto Nikola Tesla priskribis procezon de la formiĝo de globa fulmo
- 1912: Itala-turka milito: italoj unuafoje uzis aeroŝipojn por militistaj celoj, malantaŭ la fronta linio
- Unua mondmilito:
- 1933: En Tria Germana Regno okazis parlamenta baloto - Nacisocialisma Germana Laborista Partio akiris preskaŭ 44% de voĉoj
- 1933: Granda Depresio: prezidanto Franklin D. Roosevelt anoncis "bankan ferion", fermante ĉiujn usonajn bankojn kaj suspendante financajn transakciojn
- 1936: Britio: unua flugo de la ĉasaviadilo Supermarine Spitfire
- 1938: Hispana Enlanda Milito: komenciĝis marbatalo de kabo Palos (ĉ. 70 marmejlojn orienten de Kartaĥeno)
- Dua mondmilito:
- 1940: Germana-soveta teroro en okupata Pollando: en Moskvo aperis oficiala komuniko pri fikso de la nova soveta-germana landlimo de 1 500 km post anekso de polaj Orientaj Limregionoj; Politburoo de la Centra Komitato de Komunista Partio de Sovetunio decidis ekzekuti 14 700 de polaj militkaptitaj oficiroj el Kozelsk, Ostaŝkov kaj Starobilsk kaj 11 000 polajn civilulojn malliberigitajn sur orientaj teritorioj de la Dua Pola Respubliko — masakro de Katin komenciĝis; finna registaro petis Okcidentan Eŭropon prokrasti postulatan aferon ĝis la 12-a de marto; registaro de Britio ekblokis ŝiptrafikon kun germana karbo transportata al Italio (ĝis la 10-a de marto) - haltigante 15 italajn ŝipojn
- 1941: Mediteraneo: komenco de transporto de la brita ekspedicia korpuso al Grekio - ĝis la 2-a de aprilo oni transportis 58 mil homojn - 25 ŝipoj perdiĝis, kutime post elŝarĝo, kaj nur 7 kadre de konvojoj
- 1942: En Ĝenerala Gubernio ĉesis aperi juda konspira revuo "Morgenfreiheit"; Britio: enkonduko de universala soldatservo por viroj ĝis 45-a vivjaro, kaj de labordevo por virinoj de 18-a ĝis 31-a vivjaro; Indonezia Fronto: sur Javo japanoj okupis Batavion
- 1943: Germanaj ĝendarmoj pafmortigis en Łańcut 8 polojn; en Vroclavo germanoj senkapigis 6 aktivulojn de Pola Rezistomovado en Silezio, akuzitaj interalie pri eldonado de eksterleĝa gazetaro; Operaco Reinhardt: al koncentrejo Auschwitz venis transporto de 1405 judoj, el kiuj 809 SS tuj direktis mortigi per gaso; taĉmento de Popola Gvardio liberigis ĉirkaŭ 300 personojn en fervoja stacidomo inter Kielce kaj Częstochowa, deportataj al trudlaboro en Tria Regno; distrikto Hrubieszów: Kamparana Bataliono tuttage batalis kontraŭ germanoj kaj ukraina polico defende de 3 vilaĝoj - pereis 27 germanoj kaj ukrainoj, kaj 9 poloj, 5 estis vunditaj - germanoj kaj ukrainoj retiriĝis; testoflugo de Gloster-Meteor, la unua milita jetmotora ĉasaviadilo de Unuiĝinta Reĝlando; nokte Bomba Korpuso de RAF atakis Essen - komenco de aera ofensivo al Ruhr-regiono
- 1944: Bataliono de la Pola Enlanda Armeo tuttage batalis kontraŭ sovetaj brigadoj nome de Kirov kaj de Ĉapajev, kaj plotono de "Grom" kun 4 plotonoj de Kamparanaj Batalionoj batalis kontraŭ taĉmento de SS-Galizien en distrikto Hrubieszów; 8-a Aviada Armeo unuafoje atakis Berlinon; en Ĉongĉingo oni subskribis ĉinan-afganan pakton pri amikeco; Orienta Fronto: atakantaj tra Podolio trupoj de 1-a Ukraina Fronto ekregis Izasław, Ostropolon kaj trarompis fervojlinion Płoskirów-Tarnopol
- 1945: Trupoj de 1-a Belorusa Fronto konkeris Białogard, Gryfice, Kamień Pomorski kaj Stargard Szczeciński; polaj armeaj unuoj konkeris Drawsko Pomorskie; Okcidenta Fronto: usona 3-a Armeo komencis sturmi Kolonjon, 9-a Armeo okupis Homberg; Tria Regno: oni soldatigis rekrutojn el 1929
- 1946: En Usono Winston Churchill unuan fojon uzis la esprimon "fera kurteno"
- 1948: La 6-a Granda Nacia Asembleo de Bulgario adoptis leĝon pri ŝtatigo de grandaj urbaj nemoveblaĵoj
- 1950: Ĉefa komandanto de la Ukraina Ribela Armeo Roman Ŝuĥeviĉ pereis dum provo haltigi lin fare de NKVD apud Lvivo
- 1953: Pola piloto Franciszek Jarecki fuĝis de Słupsk per ekzerca aviadilo MiG-15bis kaj alteriĝis sur dana insulo Bornholm — premiita pro alvenigo de MiG al Okcidenta Eŭropo
- 1953: Ŝtatestro de Sovetunio Josef Stalin mortis pro cerba sangado
- 1953: Unua ago por libervola sangodonaco estis organizita en Makedonio
- 1957: Oni pli precize fiksis polan-sovetan landlimon en iama Orienta Prusio, en Vistula Laguno kaj Vistula Terlango
- 1960: Kuba fotisto Alberto Korda faris faman foton de Che Guevara
- 1960: Prezidento Soekarno suspendis Indonezian Parlamenton
- 1961: Oni komencis konstrui Maŭritanian fervojon
- 1966: Pasaĝera aviadilo Boeing 707 kraŝis sur Fuĵi-monto - 124 homoj mortis
- 1966: Aŭstra kantisto Udo Jürgens venkis en la 11-a Eŭrovido-Kantokonkurso en Luksemburgo
- 1969: Gustav Heinemann iĝis prezidento de la Federacia Respubliko Germanio
- 1970: Nuklea senarmiĝo: Traktato kontraŭ pliigo de atomarmiloj ekvalidis post ratifo fare de 43 landoj
- 1970: Usona Lawrence Berkeley Laboratory malkovris atomon de dubnio - pli frue sendepende malkovrita de Centra Instituto por Atomesplorado en Dubna (Moskva provinco)
- 1973: Komunismo: en Pola Popola Respubliko Rondoj de Vilaĝa Junularo aliformiĝis al Socialisma Aocio de Armea Junularo, kiu eniris la konsiston de Federacio de Socialismaj Asocioj de Pola Junularo
- 1974: Milito de Jom Kippur: lastaj taĉmentoj de israela armeo retiriĝis de okcidenta parto de Sueza Kanalo
- 1976: Pollingva Literatura Instituto en Parizo aperigis libron de Stanisław Swianiewicz, W cieniu Katynia (Ombre de Katin)
- 1977: En Pola Popola Respubliko aperis samizdate eksterleĝa publikaĵo "Katyń" (Katin) de Ryszard Zieliński
- 1978: Unua numero de subtera "Biuletyn Katyński" (Katina Bulteno) aperis, eldonata de establiĝinta marte Katina Instituto en Krakovo, malkaŝita aprile 1979
- 1979: Usona kosmosondilo Voyager 1 preterflugis Jupiteron en distanco de 280 mil kilometroj
- 1980: En Pollando aperis samizdate sub pseŭdonomo publikaĵo de profesoro Jerzy Łojek titolita Historio de la afero de Katin - oficiala eldono en 1989 estis kun 6 intervenoj de la cenzuro
- 1981: Hejma komputilo Sinclair ZX81 enmerkatiĝis - vendiĝis pli ol 1,5 milionoj da unuoj en la mondo
- 1989: Kontraŭĉinaj tumultoj komenciĝis en Tibeto
- 1992: En konferenco de ministroj pri eksteraj aferoj en Kopenhago estiĝis Konsilio de la Ŝtatoj de la Balta Maro
- 1993: Unua renovigita kvinlata monbileto estis eldonita en Latvio
- 1993: Pollando: Jarosław Kaczyński malkaŝis sekretan instrukcion de la Oficejo pri Ŝtat-Protekto pri subaŭskultado de politikaj partioj
- 1995: Retservo interreta relajsa babilo estis lanĉita
- 1999: Paul Okalik elektita unua ĉefministro de Nunavuta Kanada Teritorio, aŭtonomie administrata de inuitoj
- 1999: Decide de Internacia Arbitracia Tribunalo, urbo Brčko ricevis la statuson de distrikto sub suvereneco de Bosnio kaj Hercegovino
- 2002: En Pollando estis registrita Civitana Platformo
- 2003: Oficanta prezidento Robert Koĉarjan gajnis prezidentan balotadon en Armenio
- 2004: Miĥail Fradkov iĝis ĉefministro de Rusio
- 2008: Laŭ revuo Forbes Bill Gates post 13 jaroj perdis la unuan lokon inter milionuloj favore al Warren Buffett
- 2009: Inguŝio: 6 milicanoj pereis dum malarmigo de eksplodaĵo apud Nazranj
- 2013: Kvar polaj montgrimpistoj kiel la unuaj vintre grimpis al Broad Peak en Karakorumo - revene 2 pereis
- 2015: En Irako Islama Ŝtato detruis ruinojn de Nimrud, la ĉefurbo de Asirio (de 879 ĝis 613 antaŭ Kristo)
- 2021: 33-a apostola pilgrimado de papo Francisko al Irako komenciĝis en Bagdado, malgraŭ pandemio kaj oftaj teroristaj atencoj
- Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: 10-a tago de la rusa agreso: sur loĝkvartalo de Bila Cerkva falis raketo, 15 domoj detruitaj; apud Ĉernihivo ukraina aerdefendo pafalterigis bombaviadilon - unu piloto pereis, la dua iĝis militkaptito, oni trovis 3 aviadilajn bombojn; al Ukrainio revenis jam 66 200 elmigrintajn virojn por defendi sian patrujon kontraŭ la rusia invado (sufiĉa nombro por establo de 12 batalbrigadoj); Armitaj fortoj de Ukrainio dum la diurno paffaligis 9 aviadilojn kaj helikopterojn, kune kun Su-34, plurtaska kaj la plej moderna bombaviadilo
- Mondreago: pola urbo Stalowa Wola iĝis akceptejo kaj stabo por evakuataj orfoj; ĉefministro de Israelo, malgraŭ ŝabato flugis al Moskvo, post trihora interparolo kun Putin forflugis al Berlino; Krzysztof Szczerski, konstanta reprezentanto de Pollando ĉe UN: en la tuta 2015 al Eŭropo alvenis pli da migrantoj al Pollando el Ukrainio dum 7 tagoj — la plej granda humanitara krizo en Eŭropo kaj dum la historio de UN; Italio konfiskis havaĵon de rusoj valoran 143 mln da eŭroj
- 2023: 375-a tago de la rusa agreso: Ukraina armeo pasinttage rebatis pli ol 130 rusajn atakojn en la fronto de 1 300 km; ukraina defend-ministerio asertis, ke dum la 24 horoj armitaj fortoj eliminis 930 rusiajn soldatojn; ukraina akuzistaro identigis 171 viktimojn de seksperforto flanke de rusia armeo - komunikis Olena Zelenska dum okazinta konferenco en Lvovo Unuigitaj por Justeco, kaj konsulatnino de la prezidento: jam pli ol 16 200 ukrainaj infanoj estis forkaptitaj kaj deportitaj
- Mondreago: Brita spionagentejo indikas, ke al rusoj mankas municio, kaj pro tio pli ofte okazas miksbataloj; ĉeĥa volontulino estis mortigita en pripafita ambulanco en Baĥmut; dum UN-konferenco en Kataro prezidanto de Pollando parolis pri novkoloniisma politiko de Rusio
Naskiĝoj
- 1133: Henriko la 2-a, angla reĝo, reganto de partoj de Kimrio, Skotlando, Irlando kaj Francio, rekomendinta mortigi ĉefepiskopon de Canterbury Thomas Becket (m. 1189)
- 1234: Sankta Kinga, hungara monaĥino, fratino de Margareta de Hungario, pola princino, fondintino de monaĥejo en Stary Sącz, katolika sanktulino (m. 1292)
- 1324: Davido la 2-a, reĝo de Skotlando, filo de Roberto Bruso (m. 1371)
- 1326: Ludoviko la 1-a, reĝo de Pollando kaj Hungario, kies regado certigis mondpotencon al Hungara reĝlando (m. 1382)
- 1493: Anna Bijns, flandra poetino, enestanta en Belga Antologio (m. 1575)
- 1512: Gerardus Mercator, flandra kartografo kaj matematikisto (m. 1594)
- 1577: Franciscus Dousa, nederlanda klasika erudiciulo, filo de Janus Dousa, disĉiplo de Justus Lipsius kaj amiko de Joseph Justus Scaliger (m. 1630)
- 1585: Johano Georgo la 1-a, germana princo el dinastio Wettin (m. 1656)
- 1637: Jan van der Heyden, nederlanda inĝeniero kaj pentristo de baroko (m. 1712)
- 1748: Jonas Carlsson Dryander, sveda botanikisto, biologo kaj bibliotekisto, disĉiplo de Karolo Lineo (m. 1810)
- 1815: Mehmed Emen (Ali paŝao), turka diplomato, otomana grandveziro (m. 1871)
- 1816: Wolfgang Müller von Königswinter, germana verkisto, artkritikisto kaj kuracisto
- 1817: Austen Henry Layard, angla diplomato, arkeologo kaj vojaĝisto, malkovrinto de la urboj Nimrud kaj Ninivo (m. 1894)
- 1827: Leonid Hlibov, ukraina poeto, fablo-verkisto kaj eldonisto, esperantigata de Andreo Rogov (m. 1893)
- 1830: Étienne-Jules Marey, franca fiziologo, pioniro de kino inventinta filmilon (m. 1904)
- 1843: Eduard Weichberger, germana pentristo (m. 1913)
- 1858: Anton Elter, klasika filologo el Germanujo (m. 1925)
- 1869: Wilhelm Füßlein, germana historiisto
- 1871: Roza Luksemburg, komunistino, ideologiistino de la pola kaj germana laborista movado, murdita, esperantigata de la Monda Asembleo Socia (m. 1919)
- 1873: Olav Bjaaland, norvega skiĉampiono, konkerinto de la suda poluso dum la ekspedicio de Roald Amundsen (m. 1961)
- 1887: Heitor Villa-Lobos, brazila komponisto, dirigento, pianisto (m. 1959)
- 1896: Kandrat Krapiva, belorusa verkisto, poeto, dramisto, literatursciencisto kaj lingvisto, membro de Literatura unio "Junularo" kaj poste Literatura unio "Altaĵo" (m. 1991)
- 1898: Zhou Enlai, unua ĉefministro de Ĉina Popola Respubliko, diplomato (m. 1976)
- 1899: Ödön Palasovszky, hungara verkisto, poeto, reĝisoro kaj aktoro, enestanta en Hungara Antologio (m. 1980)
- 1906: István Földes, rumania hungara sindikata publicisto (m. nekonata)
- 1908: Rex Harrison, brita aktoro (m. 1990)
- 1910: Huyng Ba Duong, vjetnama poŝtoficisto kaj esperantisto aktivanta en Annamo, aŭtoro de la unua lernolibro, Esperanto-vortaristo (m. nekonata)
- 1915: Laurent Schwartz, franca matematikisto, ricevinto de la Medalo Fields (m. 2002)
- 1918: James Tobin, usona Nobelpremiita ekonomikisto (m. 2002)
- 1922: Pier Paolo Pasolini, itala reĝisoro, poeto, verkisto, esperantigata de Gaudenzio Pisoni kaj enestanta en Itala antologio (m. 1975)
- 1928: Magomet Isajev, soveta profesoro pri lingvistiko, orientalisto kaj esperantologo, prezidanto de la Asocio de Sovetiaj Esperantistoj, kunaŭtoro de la Lernolibro de lingvo Esperanto, priskribita en la libro Vojaĝo en Esperanto-lando (m. 2011 )
- 1933: Ferenc Sükösd, rumania hungara pentristo kaj muzeologo (m. 1972)
- 1934: Daniel Kahneman, israela-usona Nobelpremiita ekonomikisto kaj psikologo (m. 2024)
- 1936: Ibolya Zahoránszky, rumania hungara redaktorino (m. 2005)
- 1937: Olusegun Obasanjo, dufoja prezidento de Niĝerio
- 1938: Lynn Margulis, usona biologino kaj profesoro esploranta endosimbioton (m. 2011)
- 1942: Felipe González, ĉefministro de Hispanio, ĝenerala sekretario de Hispana Laborista Socialista Partio
- 1943: Christian Führer, germana pastoro konata de Lundaj manifestacioj en GDR (m. 2014)
- 1952: Fernando da Piedade Dias dos Santos, ĉefministro de Angolo
- 1955: Solen', franca aktorino, reĝisorino kaj verkistino edukita en Esperanto-kulturo de Parizo, rolinta en Teatro Esperanto de Parizo kaj kabaredo La ruza kruĉo, kunfondintino kun Arno Lagrange de la franca-esperanta teatro La Krizalido (m. 2000)
- 1958: Andy Gibb, aŭstralia kantisto kaj muzikisto kune kun siaj fratoj (m. 1988)
- 1959: Hojo Tsukasa, japana mangaverkisto, aŭtoro de City Hunter
- 1968: Attila Sántha, rumania hungara verkisto, redaktoro
- 1969: János Szántai, hungara verkisto, poeto
- 1969: MC Solaar, franclingva hiphopa artisto el Senegalo
- 1970: András Zsolt Bandi, hungara aktoro el la Ŝtata Teatro Csiky Gergely de Temeŝvaro
- 1970: John Frusciante, usona kantisto, muzikisto kaj gitaristo
- 1974: Martin A. Hainz, aŭstra germanistikisto, kulturfakulo, filozofo kaj literaturperisto
- 1981: Csaba Székely, hungara verkisto, parodiisto
Mortoj
- 254: Lucio la 1-a, papo, adepto de milda pentofero en kristanismo, sanktulo
- 1058: Teofano, germana abatino de Kolegiato Essen (n. ĉirkaŭ 997)
- 1410: Mateo el Krakovo, pola skolastikisto, episkopo de Worms, profesoro pri teologio en Universitato de Karolo, rektoro de Universitato de Hajdelbergo, instruisto de profesoroj el Krakova Akademio (n. ĉirkaŭ 1333)
- 1534: Antonio da Correggio, itala pentristo de freskoj el renesanco (n. 1489)
- 1609: Mikołaj Gomółka, pola renesanca komponisto (n. ĉirkaŭ 1535)
- 1814: Andrej Voroniĥin, rusa arkitekto kaj pentristo, kreinto de la rusa empiro (n. 1759)
- 1815: Franz Anton Mesmer, germana kuracisto kaj astrologo, aŭtoro de la koncepto animala magnetismo (n. 1734)
- 1827: Alessandro Volta, itala fizikisto, inventisto kaj fiziologo konstruinta kondensilon (n. 1745)
- 1827: Pierre-Simon Laplace, franca matematikisto, fizikisto, geodeziisto kaj astronomo, kunkreinto de probablokalkulo, konata de la Laplaca operatoro, transformo, ekvacio (n. 1749)
- 1829: John Adams, brito, ribelanto de ŝipo Bounty, pitkarnano (n. 1766)
- 1874: Philipp Hoffmeister, germana teologo (n. 1804)
- 1876: Marie d'Agoult, franca grafino kaj verkistino (n. 1805)
- 1889: Johann Georg Eccarius, germana tajloro kaj sindikatano (n. 1818)
- 1893: Hippolyte Taine, franca filozofo, psikologo, historiisto pri arto, literatura kritikisto (n. 1828)
- 1895: Henry Creswicke Rawlinson, angla diplomato kaj orientalisto (asiriologo), deĉifrinto de la Behistun-surskribo (n. 1810)
- 1895: Nikolaj Leskov, rusa verkisto, etnografo, publicisto (n. 1831)
- 1903: Gaston Paris, franca filologo (n. 1839)
- 1917: Ottília Wass, grafino, hungara poetino, mecenatino (n. 1829)
- 1925: Ferdinand Gerstung, germana abelbredisto (n. 1860)
- 1926: Ludwig Weniger, germana filologo klasika kaj pedagogo (n. 1841)
- 1928: Emil Mayrisch, luksemburga ŝtal-industriisto (n. 1862)
- 1940: Cai Yuanpei, ĉina edukisto, esperantisto, rektoro de Pekina Universitato, kuniniciatinto de la Movado de la 4-a de majo, sinteziisto de la ĉina kaj okcidenta penso (n. 1868)
- 1944: Max Jacob, franca verkisto, kies poezio ligiĝas kun esoterismo kaj kabalo, pentristo (n. 1876)
- 1950: Roman Ŝuĥeviĉ, ukraina naciisto, komandanto de Ukraina Ribela Armeo, senpere respondeca pri Volinia masakro (n. 1907)
- 1953: Josif Stalin, revoluciulo, ŝtatestro de Sovetunio, Ĝenerala Sekretario de la Komunista Partio de Sovetunio (n. 1878)
- 1953: Sergej Prokofjev, ukraina komponisto, pianisto kaj dirigento (n. 1891)
- 1955: Antanas Merkys, ĉefministro kaj prezidento de Litovio (n. 1887)
- 1960: István Asztalos, hungara verkisto, redaktoro de la revuo Rikolto (n. 1909)
- 1964: Lajos Dánér, hungara poeto, redaktoro (n. 1911)
- 1966: Anna Aĥmatova, rusia, soveta poetino kaj tradukistino, edzino de Nikolaj Gumilov, esperantigata (n. 1889)
- 1967: Mohamed Mosadek, ĉefministro de Irano faligita pro puĉo farita de CIA (n. 1882)
- 1974: Henryk Witkowski, pola astronomo, bibliofilo kaj eseisto, prezidanto de la filio de Pola Esperanto-Asocio en Toruń, fakdelegito de UEA pri astronomio, kursgvidanto, aŭtoro de pluraj esperantlingvaj eseoj, i.a. Heliocentrismo en la 18-a jarcento (n. 1920)
- 1976: Otto Tief, ĉefministro de Estonio, simbolo de nacia rezistado (n. 1889)
- 1980: Winifred Wagner, germana teatra reĝisorino, propagandistino de naziismo (n. 1897)
- 1984: Nico Gunzburg, belga juristo kaj kriminologo (n. 1882)
- 1988: Tibor Talpassy, hungara verkisto kaj poeto (m. 1904)
- 1990: Klemens Szaniawski, pola filozofo kaj logikisto, specialiĝinta pri filozofio de scienco, malliberulo de koncentrejoj Aŭŝvico kaj Mauthausen (n. 1925)
- 1998: Zsuzsa Rab, hungara poetino, tradukistino (n. 1926)
- 2000: Lolo Ferrari, franca dancistino, aktorino kaj kantistino (n. 1962)
- 2011: Alberto Granado, argentina biokemiisto kaj verkisto (n. 1922)
- 2011: Gottfried Plohovich, aŭstra komponisto, orgenisto kaj muzikpedagogo (n. 1926)
- 2013: Hugo Chávez, prezidento de Venezuelo (n. 1954)
- 2016: Nikolaus Harnoncourt, aŭstra dirigento, violonĉelisto, unu el pioniroj de la historiema koncertado (n. 1929)
- 2016: Ray Tomlinson, usona inĝeniero, inventinto de retpoŝto (n. 1941)
- 2019: Jacques Loussier, franca ĵazpianisto, kunlaboranta kun Mitteldeutscher Rundfunk (n. 1934)
- 2023: Francisco J. Ayala, hispanusona genetikisto, evolucia biologo kaj filozofo (n. 1934)
Specialaj tagoj kaj festoj
La 5-a de marto estas (laŭ gregoria kalendaro):
|
|