|
4-a de marto
La 4-a de marto estas la 63-a tago de la jaro (la 64-a en superjaroj) laŭ la gregoria kalendaro. 302 tagoj restas.
Je la 4-a de marto okazis, interalie:
Eventoj
- 51: Nerono ricevis la titolon princeps
- 852: Unua mencio pri Kroatio
- 1152: Frederiko la 1-a kroniĝis kiel reĝo de Germanio, anstataŭante sian onklon Konrado la 3-a (Sankta Romia Imperio)
- 1193: Sultano Saladino mortis en la Citadelo de Damasko - fondinto de la kurda dinastio de Ajubidoj, kiu regis Sirion kaj Egiption
- 1226: Nordrejn-Vestfalio: Hamm iĝis urbo
- 1238: En batalo apud rivero Sit (Ribinska Rezervujo) mongola armeo de Batu ĥano, nepo de Ĝingis-Ĥano, venkis princon de dinastio Rjurik
- 1386: Ladislao la 2-a kroniĝis kiel reĝo de Pollando, fondinto de Jagelona dinastio kaj de la Pola-Litova Unio, famiĝinta en la Batalo de Grunwald
- 1461: Batalo de Towton - decida batalo de la milito de la rozoj, Eduardo la 4-a iĝis reĝo de Anglio (faliginte sian kuzon Henrikon la 6-a el Lankastroj)
- 1493: Malkovro de Ameriko: Kristoforo Kolumbo alvenis ŝipe al la haveno de Lisbono post dua vojaĝo al Ameriko (malkovro de Bahamoj kaj aliaj insuloj de Karibio)
- 1513: Pola reĝo Sigismondo la 1-a konfirmis urborajton de Piła, atribuitan en la unua duono de la 15-a jarcento
- 1519: Hispana esploristo Hernán Cortés atingis marbordon de Meksiko komencante konkeron de Azteka imperio
- 1665: Dua angla-nederlanda milito: Anglio deklaris militon al la Respubliko de la Sep Unuiĝintaj Provincoj
- 1681: Reĝo de Anglio Karlo la 2-a rajtigis kvakeron William Penn fondi novan kolonion en ĉirkaŭaĵoj de estonta Filadelfio
- 1768: En Bar oni ĵurigis armitan asocion de la Bara Konfederacio, fondita la 29-an de februaro (unua pola nacia insurekcio)
- 1769: Franca astronomo Charles Messier aldonis nebulozon de Oriono - la plej brila hela nebulozo sude de la zono de Oriono - al la Messier-katalogo
- 1789: Dum unua kunsido de Usona Kongreso la Usona Konstitucio ekvalidis kiel unua en la mondo
- 1791: Vermonto fariĝis la 14-a subŝtato de Usono
- 1797: John Adams iĝis la 2-a prezidento de Usono
- 1801: Thomas Jefferson iĝis la 3-a prezidento de Usono
- 1809: James Madison iĝis la 4-a prezidento de Usono
- 1817: James Monroe iĝis la 5-a prezidento de Usono
- 1825: John Quincy Adams iĝis la 6-a prezidento de Usono
- 1829: Andrew Jackson iĝis la 7-a prezidento de Usono
- 1831: Julia monarkio: reĝo Ludoviko-Filipo abolis sklavkomercon en Francio
- 1836: Aŭstra imperiestro Ferdinando la 1-a donis privilegion por konstruado de la Norda fervojo de imperiestro Ferdinando kunliganta Vienon kun Bochnia, la konstruo ankaŭ inkluzivis deflankiĝojn i.a. al Brno
- 1837: Martin Van Buren iĝis la 8-a prezidento de Usono
- 1837: Ilinojo: Ĉikago urbiĝis
- 1837: Pro la versaĵo La morto de la poeto estis arestita Miĥail Lermontov
- 1841: William H. Harrison iĝis la 9-a prezidento de Usono
- 1845: James K. Polk iĝis la 11-a prezidento de Usono
- 1846: Ribelo de la Respubliko Krakovo: diktatoro de la ribelo Jan Tyssowski kun sia taĉmento redonis armilaron ĉe la prusa landlimo
- 1848: Karl Marx estis forigita de Belgio
- 1848: Karlo Alberto de Savojo igis la Regnon de Sardio konstitucia monarkio
- 1849: Moravio: Francisko Jozefo la 1-a per manifesto de Olomouc enigis Hungarion al sia imperio, forigante ties sendependecon
- 1849: Princlando Bukovino anoncita
- 1849: Zachary Taylor iĝis la 12-a prezidento de Usono
- 1853: Franklin Pierce iĝis la 14-a prezidento de Usono
- 1857: James Buchanan iĝis la 15-a prezidento de Usono
- 1861: Germana astronomo Ernst Wilhelm Leberecht Tempel malkovris asteroidon Anĝelino
- 1861: Abraham Lincoln iĝis la 16-a prezidento de Usono
- 1863: Januara ribelo kontraŭ Rusia imperio: batalo ĉe Pieskowa Skała, apud Krakovo
- 1869: Ulysses S. Grant iĝis la 18-a prezidento de Usono
- 1877: Rutherford B. Hayes iĝis la 19-a prezidento de Usono
- 1877: Moskvo: premiero de la baleto Cignolago en la Bolŝoj-teatro
- 1881: James A. Garfield iĝis la 20-a prezidento de Usono
- 1885: Grover Cleveland iĝis la 22-a prezidento de Usono
- 1889: Benjamin Harrison iĝis la 23-a prezidento de Usono
- 1892: Germana astronomo Max Wolf malkovris asteroidon 325 Heidelberga
- 1893: Grover Cleveland iĝis la 24-a prezidento de Usono
- 1895: Unua japana-ĉina milito: venko de japanaj armeoj en la batalo de Inkou
- 1897: William McKinley iĝis la 25-a prezidento de Usono
- 1902: Germana astronomo Max Wolf malkovris asteroidon Sepino
- 1903: En Turkio fondiĝis sportoklubo Beşiktaş Jimnastik Kulübü
- 1904: Pollando: en Zakopane fondiĝis Asocio de Montanoj el Podhale
- 1909: William H. Taft iĝis la 27-a prezidento de Usono
- 1913: Woodrow Wilson iĝis la 28-a prezidento de Usono
- 1913: Usona Departmento de Laboro establiĝis
- 1913: En Parizo, unue en la mondo, ekfunkciis publikaj telefonejoj
- Unua mondmilito:
- 1921: Warren G. Harding iĝis la 29-a prezidento de Usono
- 1921: Danaj virinoj ricevis egalan aliron al ĉiuj pozicioj, krom Dana Evangelia Luterana Eklezio, kaj armeo
- 1923: Rusia enlanda milito: venko de la Ruĝa Armeo kontraŭ blankaj rusoj en batalo de Amga (apud Jakutsk)
- 1928: En Dua Pola Respubliko okazis voĉdonado al Sejmo - frekventeco 78,3%, la plej forta frakcio iĝis Senpartia Bloko de Kunlaboro kun Registaro, favora al Józef Piłsudski
- 1929: Herbert C. Hoover iĝis la 31-a prezidento de Usono
- 1929: Meksiko: Revolucia Institucia Partio fondiĝis
- 1933: Franklin D. Roosevelt iĝis la 32-a prezidento de Usono
- 1934: Naci-radikala Partio de Granda Pollando fondiĝis
- 1939: Pollando: en ĉefa stabo oni komencis prilabori Planon Okcidento, pri milito kun Germanio
- 1939: Hispana Enlanda Milito: respublikanaj taĉmentoj defendantaj Madridon faris puĉon kontraŭ registaro de Juan Negrín
- Dua mondmilito:
- 1940: Germana teroro en okupata Pollando: En Varsovio konspira "Polska Żyje!": Mizerego, kiun oni rigardas ĉiupaŝe sur stratoj de la Ĉefurbo eskapas al ĉiuj priskriboj. Kripluloj sen piedoj kaj manoj , nudpieduloj sur la neĝo, almozantaj soldatoj kaj soldataj vidvinoj - jen universalaj bildoj. Surstrate kaj en domoj oni trovas kadavrojn de frostigitoj. La makabran bildon vivigas bruo de ebriaj fisoldatoj, ludantaj kun prostituinoj. Fone de bruligitaj stratoj; litovaj regopovoj malpermesis aperigi polan semajnan revuon "Chata Rodzinna" (Familia Kabano) eldonatan en Kovno; Polaj Armitaj Fortoj en Okcidento, en Francio kaj Britio, nombris 46 912 personojn; ambasadoroj de Britio kaj Francio postulis ke Finnlando oficiale petu helpon, plej malfrue ĝis la 5-a de marto
- 1941: Sur polaj teritorioj aneksitaj al Tria Regno oni enkondukis germanan naciecan liston, kiu dividis germanan loĝantaron laŭ 4 kategorioj de volksdeutsche (aliĝo al la du unuaj tuj certigis germanan civitanecon, al la ceteraj la kondiĉan civitaniĝon); Britaj specialaj fortoj atakis norvegan insularon Lofotoj; Sofio: Rompo de diplomatiaj rilatoj inter Pollando, Belgio, Nederlando kaj Bulgario - aliĝo de Bulgario al la Pakto de Tri (Germanio, Italio, Japanio); sekreta vizito de princo Paŭlo Karađorđević en Berghof ĉe Hitler, kiu insistis, ke Jugoslavio aliĝu al la Pakto de Tri, kaj malkaŝis baldaŭan atakon al Sovetunio, kion la princo post reveno al Beogrado transdonis pere de reĝo de Grekio al britoj; Hitler subskribis direktivon n-ro 24 pri kunlaboro kun Japanio por igi ĝin ataki Singapuron, tamen decidis ne informi japanojn pri Barbaroso; ambasadoro Franz von Papen transdonis al prezidento de Turkio İsmet İnönü leteron de Hitler kun klarigo de la germana interveno al Bulgario
- 1942: Operaco Reinhardt: Gestapo pafmortigis en Bobowa (distrikto Gorlicki) 30 judojn; germanoj komencis likvidi geton en Żychlin - murdis ĉiujn membrojn de "juda konsilio" (Judenrat), 17 judajn policanojn (gardistojn de la geto) kaj 40-50 aliajn judojn; germanoj pafmortigis en Berĉveĉ 3 polajn katolikajn pastrojn pro sekreta instruo de religio; Pola Subtera Ŝtato: nokte de la 3-a/4-a de marto pere de aviadiloj oni ĵetis monon (dolarojn) por bezonoj de la Pola Rezistomovado - devenantaj de la pola ekzila registaro; Orienta Fronto: germana garnizono reĵetis sovetan atakon de la 4-a Surma Armeo al Ĥolm
- 1943: Germanaj ĝendarmoj vivbruligis en distrikto Mielecki 5-personan polan familion pro rifuzo veturi al trudlaboro en Tria Regno; en malliberejo de Katowice germanoj gilotinis 14 personojn; nokte RAF atakis Hamburgon; trupoj de Kalinina Fronto ekregis stacidomon Ĉertolino; Norda Maro: nokte pola ŝipo ORP "Krakowiak" ĉe Start Point reĵetis germanan atakon al konvojo; Sudokcidenta Pacifiko: de la 2-a ĝis la 4-a de marto usona kaj aŭstralia aviado detruis japanan konvojon de Rabaul ĝis Lae - el 69 mil soldatoj saviĝis 2 734
- 1944: Pola Enlanda Armeo sukcese atencis kontraŭ komandanto de Ordnungspolizei ĉe la fervoja stacidomo Okcidenta Varsovio; evakuo de germanoj de parto de la distrikto Czortków (Ternopila provinco); Podlaĥio: taĉmentoj de Kamparanaj Batalionoj de Wisznice (distrikto Bialski) atakis gardistojn de pelata grego kaj forprenis 200 bovinojn, redonante ilin al proprietuloj; 1-a Ukraina Fronto, komandata de Georgij Konstantinoviĉ Ĵukov, komencis atakon de la rivero Horyń trarompante germanan defendon; Edward Stettinius deklaris, ke Usono ligos diplomatiajn rilatojn kun Argentino, se ties registaro internigos civitanojn de la landoj Akso Berlino-Romo-Tokio kaj ĉesigos militan kontrabandon
- 1945: Ruĝa Armeo komencis batali pri Koszalin; batalo pri Kołobrzeg komenciĝis; 1-a Armeo de Pola Soldataro liberigis Złocieniec kaj Drawsko; nokte germanaj bombaviadiloj post pli longa paŭzo atakis celojn en Anglio, pli ol 100 germanaj atakaviadiloj sekvis britan bomban grupon, kiu atakis fabrikon de sinteza brulaĵo en Kamen, pafalterigante super Anglio 19 britajn bombaviadilojn; tage usona 8-a Aviada Armeo atakis Ulm; brita-usona aeratako kontraŭ stacidomoj de Sopron, Szombathely ankaŭ estis trafita, la urbo suferis gravajn materialajn kaj homajn perdojn; Balkana Fronto: germana Armeo-Grupo "E" evakuiĝis de Višegrad; Okcidenta Fronto: en Vestfalio usona 3-a Armeo konkeris i.a. Euskirchen, Konigsdorf, Lövenich kaj Brauweiler; brita 30-a Armea Korpuso konkeris Geldern kaj Issum; Rumanio deklaris militon al Germanio kaj Japanio; finna registaro deklaris oficiale, ke Finnlando de la 15-a de septembro troviĝas en stato de milito kun Germanio
- 1949: Sovetunio: ministro pri eksteraj aferoj Vjaĉeslav Molotov demisiis favore al Andrej Viŝinskij
- 1951: En Nov-Delhio komenciĝis la 1-a Azia Ludo, kiun partoprenis sportistoj de 11 ŝtatoj
- 1954: Bulgario: Todor Ĵivkov iĝis ŝtatestro
- 1956: Pola Popola Respubliko: en Bjalistoko aperis semajnrevuo de belorusa malplimulto "Niva"
- 1964: Konsilio de Sekureco de Unuiĝintaj Nacioj rezoluciis pri ekspedo de pacaj fortoj al Kipro
- 1974: Britio: Harold Wilson iĝis ĉefministro la duan fojon
- 1974: Brazilo: inaŭguro de la Ponto Rio-Niterojo, 12,9 km longa kaj kun centra interspaco de 300 metroj, konektanta la urbojn Rio-de-Ĵanejro kaj Niterói
- 1975: Reĝino Elizabeto la 2-a atribuis al Charlie Chaplin Ordenon de la Brita Imperio
- 1977: Forta tertremo en Bukareŝto: 1570 personoj pereis, kaj ĉ. 11 mil vundiĝis
- 1979: Malkovro de Metiso, unu el lunoj de Jupitero
- 1979: Papo Johano Paŭlo la 2-a anoncis sian unuan enciklikon Redemptor Hominis, dediĉitan al Jesuo Kristo kiel Redemptoro, estanta manifesto de personismo kaj kristana humanismo
- 1980: Zimbabvo: Robert Mugabe iĝis ĉefministro
- "Solidareco":
- 1988: Parizo: malfermo de la vitra piramido de la Luvro laŭ projekto de ĉina-usona arkitekto I. M. Pei
- 1989: Ukraina Societo "Memorial Vasil Stus" fondita
- 1994: Pola premiero de la filmo Listo de Ŝindler pri germana savinto de judoj dum holokaŭsto, reĝisorita de Steven Spielberg
- 1994: Oslo: softvara entrepreno Qt Development Frameworks fondiĝis
- 1997: Usona prezidento Bill Clinton malpermesis federaciajn subvenciojn por ajnaj esploroj pri homa klonado
- 1999: Por Litovio malfermiĝis senviza vojaĝo kun Germanio, Francio, Grekio kaj Portugalio
- 2000: En Japanio firmao Sony lanĉis ludkonzolon PlayStation 2
- 2001: Svisoj en referendumo malakceptis eniron de la lando al la Eŭropa Unio
- 2002: Kosovo: Ibrahim Rugova iĝis unua prezidento
- 2003: En bomba atenco en la atendejo de internacia aviadilejo en Davao sur Filipinoj 21 personoj pereis kaj pli ol 100 vundiĝis
- 2007: Estonio: unua en Orienta Eŭropo parlamenta balotado kun uzo de Interreto
- 2009: Internacia puna kortumo akuzis ŝtatestron de Sudano Omar al-Baŝir pri militkrimoj kaj krimoj kontraŭ la homaro dum la milito en Darfuro
- 2012: Respubliko Kongo: serio de eksplodoj okazis en Brazavilo sur rubodeponejo de armiloj mortigante ne malpli ol 250 personojn, vundante 2 300 kaj senhejmigante pli ol 13 800
- 2012: Vladimir Putin gajnis prezidentan baloton en Rusio
- 2013: Uhuru Kenyatta gajnis prezidentan baloton en Kenjo
- 2015: 34 ministoj pereis kaj 14 vundiĝis rezulte de eksplodo en karbo-minejo en Donecko en Ukrainio
- 2018: Eksa spiono de MI6, rusia elmigrinto Sergej Skripal kaj lia filino estis venenitaj per nerva gaso Noviĉok en Salisbury — ĉefministrino Theresa May la 15-an de marto anoncis elpelon de 23 rusiaj diplomatoj
- 2020: Usonano Nik Wallenda iĝis unua homo, kiu promenis sur ŝtala kablo super kaldero de la vulkano Masaya en Nikaragvo
- 2020: En malsanulejo de Zielona Góra oni konfirmis unuan kazon en Pollando de la infekton per viruso SARS-CoV-2
- 2021: Senfleksebla soldato de "Libero kaj Sendependo" Roman Szczur, batalanto kontraŭ germana totalismo, ukraina naciismo kaj soveta okupado, estis solene entombigita en bazilika kripto en Radecznica (Distrikto Zamojski), konata de liberigo de pli ol 300 soldatoj, fronte de 12 soldatoj de la Pola Subtera Ŝtato, el postmilita NKVD-malliberejo en Zamość - ekzekutita de komunistoj januare 1950 laŭ Katina metodo kaj ĵetita en nekonatan mortokavon
- Invado de Rusio en Ukrainion:
- 2022: 9-a tago de la rusa agreso: de la invadkomenco aerdefendo de Ukrainio detruis ne malpli ol 39 rusiajn aviadilojn kaj 40 helikopterojn — pli ol 840 infanoj estis vunditaj; skipo de Sky News eniris embuskon apud Kievo - ĉefkorespondanto estis vundita; rusiaj trupoj eniris Zaporiĵan provincon; en Lisiĉansk estis detruita porinfana malsanulejo — almenaŭ 28 infanoj pereis kaj 64 estis vunditaj; en Baŝtanka (Mikolajeva provinco) estis okupita lernejo kaj pafmortigita ĝia direktoro; senrezulte finiĝis la dua interkonsento pri la tuja necesa establo de humanitaraj koridoroj por la plej damaĝitaj urboj Ĥarkivo kaj Ĥersono; Dmitro Kuleba informis pri seksperfortado de virinoj en okupataj urboj - en Ĥersono rusaj soldatoj seksperfortis kaj murdis 17-jarulinon
- Mondreago: Pilecki-Instituto fondis Centron pri Dokumentado de Rusiaj Krimoj en Ukrainio je la nomo al Rafał Lemkin; Samsung Electronics suspendas liverojn al Rusio; transnacia korporacio IKEA retiriĝas de Ukrainio kaj Belorusio; evakuo de ukrainaj infanoj el orfejoj al Pollando komencita; "Le Figaro" korektis misinforman publikaĵon pri rasisma sinteno de poloj pri ŝajna neakceptado de afrikaj rifuĝintoj el Ukrainio; Pollando identigis kaj arestis en Przemyśl rusan spionon, kunlaboranton de armea spionagentejo GRU, kiu kiel hispana rusdevena ĵurnalisto provis ekveturi al Rusio por transdoni informojn pri la itineroj de rifuĝintoj
- 2023: 374-a tago de la rusa agreso: Armitaj Fortoj de Ukrainio pasinttage rebatis pli ol 150 atakojn al kvin direktoj — ĉ. 800 rusiaj soldatoj pereis, krome estis detruitaj 12 artileriaj sistemoj, 10 kirasitaj veturiloj de infanterio kaj 4 tankoj; studentoj el okupata Mariupolo estas devigataj redoni sangon; en Lvovo dum konferenco oni decidis fondi en Hago Specialan Tribunalon pri Krimoj de Agreso kontraŭ Ukrainio, apogatan de pli ol 20 landoj
- Mondreago: Pasinttage komandanto de NATO en Eŭropo informis, ke ĝis nun rusoj en Ukrainio perdis pli ol 200 mil soldatojn kaj pli ol 1 800 oficirojn, kaj la rusia armeo tage elpafas averaĝe pli ol 23 mil artileriajn pafaĵojn; Niĵino el Ĉernihiva provinco ricevis de francaj partneroj 20 generatorojn de kurento;
Naskiĝoj
- 1188: Blanka de Kastilio, reĝino de Francio, katolika sanktulino (m. 1252)
- 1634: Kazimierz Łyszczyński, pola nobelo, parlamentano, filozofo, mortkondamnita pro ateismo, honorigata de Pola Raciisma Asocio (m. 1689)
- 1645: Johann Ambrosius Bach, germana muzikisto, filo de Christoph Bach (m. 1695)
- 1678: Antonio Vivaldi, itala violonisto, komponisto, katolika presbitero, aŭtoro de famaj solistaj koncertoj (m. 1742)
- 1702: Jack Sheppard, angla rabisto kaj ŝtelisto (m. 1724)
- 1731: Simon Borosnyai Lukács, hungara reformita pastro (m. 1802)
- 1745: Kazimierz Pułaski, pola nobelo, marŝalo de Bara Konfederacio kontraŭ la Rusia Imperio, heroo de la Usona Milito de Sendependeco, framasono (m. 1779)
- 1769: Muhammad Ali, otomana paŝao, vicreĝo de Egiptio (m. 1849)
- 1771: August Gotthilf Gernhard, germana filologo kaj lernejestro (m. 1845)
- 1793: Karl Lachmann, germana filologo (m. 1851)
- 1851: Alexandros Papadiamantis, greka verkisto (m. 1911)
- 1852: Kristján Jónsson, islanda juristo kaj islandministro (m. 1926)
- 1875: Mihály Károlyi, hungara politikisto, diplomato, ĉefministro kaj prezidento (m. 1955)
- 1879: Bernhard Kellermann, germana verkisto, kontraŭulo de faŝismo (m. 1951)
- 1879: Erich Wilke, germana karikaturisto (m. 1936)
- 1882: Nicolae Titulescu, rumana diplomato, prezidento de la Ligo de Nacioj (m. 1941)
- 1884: Sándor Marót, hungara verkisto kaj ĵurnalisto, viktimo de faŝismo (m. 1944)
- 1896: Jenő Gergely, rumania hungara matematikisto, lernolibroverkisto (m. 1974)
- 1897: Werner Rose, germana teologo kaj superintendanto (m. 1963)
- 1898: Georges Dumézil, franca filologo, hindeŭropisto, kompara literatursciencisto, kartvelologo, mitografo, aŭtoro de hipotezo pri tri funkcioj de sociaj klasoj (m. 1989)
- 1899: Bernát Ábrahám, rumania hungara sindikatestro, redaktoro (m. nekonata)
- 1899: Emilio Prados, hispana poeto apartenanta al la Generacio de la 27a (m. 1962)
- 1904: Luis Carrero Blanco, hispana militisto kaj politikisto (m. 1973)
- 1904: Joseph Schmidt, aŭstra kantisto (m. 1942)
- 1909: Danuta Gierulanka, pola filozofino, matematikistino kaj tradukistino (m. 1995)
- 1910: Tancredo Neves, brazila juristo kaj bankisto, prezidento de Brazilo (m. 1985)
- 1911: László Ipó, rumania hungara pentristo (m. 1991)
- 1918: Margaret Osborne duPont, usona tenisludistino (m. 2012)
- 1923: Kurt Schubert, aŭstra fakulo pri judismo kaj orientalisto, adepto de kristana-juda dialogo (m. 2007)
- 1928: Alan Sillitoe, angla verkisto, kies verkoj estis filmigitaj (m. 2010)
- 1929: Bernard Haitink, nederlanda dirigento (m. 2021)
- 1932: Ryszard Kapuściński, pola verkisto, raportisto, ĵurnalisto kaj publicisto, esperantigata de Tomasz Chmielik (m. 2007)
- 1932: Miriam Makeba, sudafrika kantistino engaĝita kontraŭ apartismo (m. 2008)
- 1934: Gleb Jakunin, rusa ortodoksa kleriko, disidento, defendanto de homaj rajtoj (m. 2014)
- 1935: Edward Dębicki, pola-cigana poeto, junece kunvojaĝanta samkaravane kun Papuŝa, akordionisto, komponisto, populariganto de la cigana kulturo
- 1938: Alpha Condé, prezidento de Gvineo kaj prezidanto de Afrika Unio
- 1940: Sándor Plugor, rumania hungara grafikisto, pentristo (m. 1999)
- 1942: Zorán Sztevanovity, hungara kantisto, gitaristo, komponisto
- 1943: Zoltán Jeney, hungara komponisto, ricevinto de la premio Kossuth
- 1947: István Aggod, rumania hungara pentristo el Oradea
- 1947: Ferenc Irinyi Kiss, rumania hungara poeto, ĵurnalisto
- 1949: Sergej Bagapŝ, ĉefministro kaj prezidento de ĝenerale neagnoskata respubliko Abĥazio (m. 2011)
- 1949; Péter Kuszálik, rumania hungara bibliografo, publicisto
- 1950: Rick Perry, guberniestro de Teksaso
- 1951: Edelgard Bulmahn, germana politikistino pri edukado
- 1954: François Fillon, plurfoja ĉefministro de Francio
- 1955: Dominique Pinon, franca aktoro kaj kantisto, rolinta en la filmo Longa dimanĉo de fianĉiĝo
- 1964: Jurij Finkel, soveta, rusia informadika programisto, kreinta la programon EK! por ĉapeligi literojn por Esperanto, tradukisto eldonata de la Monda Asembleo Socia
- 1968: Gábor Vida, rumania hungara verkisto kaj redaktoro, edzo de Erika Vida
- 1970: Jakob von Weizsäcker, germana politikisto kaj ekonomikisto
- 1979: Ferenc Boné, rumania hungara filmestetikisto, lekciisto de la Transilvania Hungara Universitato Sapientia
Mortoj
- 251: Lucio la 1-a, papo ekziligita de Treboniano Galo, sanktulo
- 561: Pelagio la 1-a, papo kontraŭbatalanta malriĉecon kaj malsaton
- 1172: Stefano la 3-a, reĝo de Hungario el Arpad-dinastio (n. 1147)
- 1193: Saladino, islama sultano, fondinto de la Ajubida dinastio en Egiptio kaj Sirio (n. 1137)
- 1303: Danielo la 1-a de Moskvo, Moskva princo de dinastio Rjurik (n. 1261)
- 1314: Jakub Świnka, pola mezepoka politikisto, ĉefepiskopo de Gniezno kontraŭstaranta al germanigo, murdita
- 1484: Sankta Kazimiro, grandduko de Litovio, reĝido de Pollando, humanisto, katolika sanktulo kaj patrono de la Respubliko de Ambaŭ Nacioj, diskonigata de esperantlingva libreto verkita de pastro Pranas Gavėnas (n. 1458)
- 1496: Sigismondo de Aŭstrio, duko de Aŭstrio, reganto de Tirolo (n. 1427)
- 1718: Dávid Rozsnyai, hungara verkisto, interpretisto de la turka lingvo, reverkisto de barataj fabeloj Panĉatantra en la hungara lingvo (n. 1641)
- 1811: Mariano Moreno, argentina advokato, gvidanto de sendependiga movado (n. 1778)
- 1830: Sámuel Gyarmathi, hungara lingvisto, kuracisto (n.1751)
- 1832: Jean-François Champollion, franca egiptologo, lingvisto kaj arkeologo (n. 1790)
- 1845: August Gotthilf Gernhard, germana filologo kaj lernejestro (n. 1771)
- 1852: Nikolaj Gogol, rusa verkisto, klasikulo de la rusa literaturo (n. 1809)
- 1853: Leopold von Buch, germana geologo kaj paleontologo (n. 1774)
- 1861: Ippolito Nievo, itala verkisto kaj poeto (n. 1831)
- 1866: Alexander Campbell, kristana estro de la Restaŭrada Movado (n. 1788)
- 1868: Gustav Fischer, germana ŝtatscienculo kaj parlamentano
- 1872: Carsten Hauch, dana verkisto kaj natursciencisto, rete legebla en esperanto en diversaj tradukoj (n. 1780)
- 1879: Pietro Fanfani, itala filologo, leksikografo kaj verkisto (n. 1815)
- 1888: Amos Bronson Alcott, usona verkisto kaj reformisto, filozofo, transcendisto, vegetarano (n. 1799)
- 1901: Lajos Csernátony, hungara ĵurnalisto, redaktoro kaj ĉefkunlaboranto de pluraj gazetoj (n. 1823)
- 1901: Domokos Sylvester, hungara reformita pastro, instruisto (n. 1844)
- 1907: Karl Dilthey, germana klasika filologo kaj arĥeologo (n. 1839)
- 1912: László Pataky, hungara pentristo (n. 1857)
- 1916: Franz Marc, germana pentristo, reprezentanto de ekspresionismo (n. 1880)
- 1922: Bert Williams, afrika-usona vodevilisto (n. 1875)
- 1935: Béla Fráter, hungara advokato, kantkomponisto (n. 1870)
- 1948: Antonin Artaud, franca verkisto, poeto, aktoro kaj reĝisoro (n. 1896)
- 1967: Mohamed Mosadek, ĉefministro de Irano, reveninta post puĉo (n. 1882)
- 1977: Ádám Dankanits, rumania hungara kulturhistoriisto (n. 1932)
- 1977: Andrés Caicedo, kolombia verkisto, reprezentanto de malmagia realismo, sinmortiginto (n. 1951)
- 1986: Ljudmila Rudenko, soveta grandmajstrino de ŝako (n. 1904)
- 1989: Tiny Grimes, usona ĵaza kaj ritmendblusa gitaristo kaj kantisto (n. 1916)
- 1992: Sándor Veress, hungara komponisto kaj popolmuzikesploristo (n. 1907)
- 1992: Néstor Almendros, hispana kameraisto elmigrinta al Kubo (n. 1930)
- 1994: Péter Balogh, rumania hungara skulptisto (n. 1920)
- 1998: Adam Bień, pola juristo kaj politikisto, partoprenanto de pola-bolŝevika milito, arestita de NKVD kaj juĝata en Moskvo en la parodia proceso de 16 gvidantoj de Pola Subtera Ŝtato (n. 1899)
- 2001: Gerardo Barbero, argentina ŝakludisto (n. 1961)
- 2004: Claude Nougaro, franca poeto kaj kantisto (n. 1929)
- 2014: Dominique Sourdel, franca historiisto, arabisto, orientalisto (n. 1921)
- 2020: Javier Pérez de Cuéllar, perua diplomato kaj politikisto (n. 1920)
Specialaj tagoj kaj festoj
La 4-a de marto estas (laŭ gregoria kalendaro):
|
|