Serdar Kurbankuluyeviç Berdimuhammedov (Türkmence: Serdar Gurbangulyýewiç Berdimuhamedow, Rusça: Сердар Бердымухамедов, romanize: Serdar Berdımuhamedov) (d. 22 Eylül 1981) 19 Mart 2022'den beri Türkmenistancumhurbaşkanı olarak görev yapan Türkmen bir politikacıdır.
Serdar Berdimuhamemmedov, 22 Eylül 1981 Aşkabat'ta doğdu.[2] 1987'den 1997'ye kadar Aşkabat'ta 43 Nolu Ortaokulda okudu. 1997-2001 yılları arasında Türkmen Ziraat Üniversitesinde mühendis-teknolog olarak okudu ve mezun oldu.[3]
2001 yılının Temmuz-Kasım ayları arasında Gıda İşleme Derneği Dış Ekonomik İlişkiler Müdürlüğünde çalıştı ve ardından iki yıl zorunlu askerlik yaptı.[3][4] 2003-2008 yılları arasında yine Gıda İşleme Derneğinde meyve sebze bölümünde ve alkolsüz bira ve şarap bölümünde çalıştı.[3]
2008-2011 yılları arasında Rusya Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisinde eğitim gören Berdimuhammedov, uluslararası ilişkiler diploması aldı. Bu dönemde Moskova'daki Türkmen Büyükelçiliğine büyükelçilik danışmanı olarak atandı.[3] 2011'den 2013'e kadar Cenevre Güvenlik Politikası Merkezinde eğitim gördü ve Avrupa ve uluslararası güvenlik konularında yüksek lisans derecesi aldı. Eşzamanlı olarak Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Türkmen Misyonunda büyükelçilik danışmanı olarak görevlendirildi.[3][5]
Ağustos-Aralık 2013 tarihleri arasında Türkmen Dışişleri Bakanlığı Avrupa Dairesi Başkanı olarak görev yaptı. 2013'ten 2016'ya kadar Devlet Hidrokarbon Kaynaklarının Yönetimi ve Kullanımı Ajansının müdür yardımcısıydı. 2016-2017 yılları arasında Türkmen Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Enformasyon Dairesi başkanlığı yaptı.[3]
18 Ağustos 2014'te Serdar Berdimuhammedov, Türkmen Bilimler Akademisinde bilim adayı derecesini kazanmak için bir tez savundu.[6] Temmuz 2015'te teknik bilimler alanında doktora derecesi aldı.[7]
Türkmenistan'daki devlet medyası tarafından sıklıkla “ulusun oğlu” olarak nitelendirilir.[8]
Askerî hizmet
Berdimuhammedov, 2001'den 2003'e kadar iki yıl zorunlu askerlik hizmeti yaptı. 27 Ekim 2017'de Berdimuhammedov binbaşılıktanyarbaylığa terfi etti. Tanıtım töreni ulusal televizyonda yayınlandı. Görev yaptığı şube bilinmiyor,[7] ancak 7 Mart 2021'de ulusal televizyonda Türkmenistan Silahlı Kuvvetlerinin omuz yamasını giyen üniformalı olarak gösterildi. Aynı videoda albay rütbesini gösteren omuzluklar taktığı görülüyor ve kendisine "Türkmenistan Vatan Savunucusu" fahri unvanını veren kararnamede ondan albay olarak bahsediliyordu.[9][10]
Siyasi kariyer
Kasım 2016'da Berdimuhammedov, Ahal İli'ndeki bir kasaba olan Duşak merkezli 25. parlamento bölgesini temsil eden Mecliste bir koltuk kazandı.[11][12] Mart 2018'de bölgesinde kullanılan oyların %90'ından fazlasını alarak Türkmenistan Meclisineyeniden seçildi.[13][14] Mart 2017 itibarıyla mevzuat ve normlar komitesine başkanlık etmiştir.[3]
Serdar Berdimuhamedov, Mart 2018'de dışişleri bakan yardımcısı olarak atanmasının ardından siyasi ilgi odağı haline geldi.[15][16][17][18] Ocak 2019'da Berdimuhammedov, Türkmen seçkinlerinin çoğunun ana bölgesi olan Ahal İli vali yardımcılığına getirildi.[19][20] Haziran 2019'da Berdimuhammedov, Ahal İli valiliğine (häkim) yükseldi.[4][21][22][23] Şubat 2020'de Berdimuhammedov, Türkmenistan'ın sanayi ve inşaat malzemeleri bakanı olarak atandı.[24][25][26][27]
11 Şubat 2021'de Berdimuhammedov, yeni bir pozisyon olan inovasyon ve dijitalleşme için Bakanlar Kurulu başkan yardımcılığına terfi etti. Eş zamanlı olarak Devlet Güvenlik Konseyine ve Türkmenistan Yüksek Kontrol Odası başkanlığınac da atandı.[8][28][29][30][31] 9 Temmuz 2021'de Berdimuhammedov, Devlet Güvenlik Konseyi ve Yüksek Kontrol Odasındaki görevlerinden alındı ve başkan yardımcısı olarak ekonomi ve finans portföyüne "ekonomi ve bankacılık sorunları ve uluslararası finans kuruluşları" için özel sorumlulukla atandı.[32][33][34]
Şubat 2022'de Berdimuhammedov'un 12 Mart'ta erken cumhurbaşkanlığı seçimleri için yarışacağının doğrulanması, babasının Türkmenistan cumhurbaşkanı olarak halefi olacağı yönündeki spekülasyonları körükledi.[37] Oyların %72,97'sini alarak seçimi kazandı ve siyasi bir hanedan kurarak ve cumhurbaşkanı olarak babasının halefi oldu.[38] Seçim birçok uluslararası gözlemci tarafından ne özgür ne de adil olarak görüldü.[1][39]
Göreve başlama
Berdimuhammedov, 19 Mart'ta Ruhiyet Köşkü'nde yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevine başladı.[40][41]Türkmenistan Anayasası ve Kur'an üzerine halka yemin etti. Daha sonra Türkmen büyükleri tarafından kendisine cumhurbaşkanlığı ayırt edici işareti takdim edildi. Berdimuhammedov, saraydan atlı bir eskort eşliğinde Kalkınış Meydanı'na ve ardından Türkmenistan Silahlı Kuvvetlerininaskerî tören gerçekleştirdiği Oğuzhan Köşkü'ne gitti.[42] Türkmenistan Başbakan Yardımcısı ve Devlet Güvenlik Konseyi Sekreteri Çarımırat Amanov, Berdimuhamedov'a rapor verdi. O günün ilerleyen saatlerinde Türkmenistan Seyirci Merkezi'nde resmi bir resepsiyon verildi. Hz. Ömer Camii'nde sadaka verildi.[43]
Berdimuhammedov, cumhurbaşkanlığının ilk gününde Fazıl Muhammed Sabir'in itimatnamesini kabul ederek Türkmenistan'ı Orta Asya'da Afganistan'daki Taliban hükûmetinin diplomatlarını kabul eden ilk ülke yaptı.[47]Hindistan CumhurbaşkanıRam Nath Kovind 1-4 Nisan tarihlerinde Türkmenistan'a resmi bir ziyarette bulundu. Hindistan Cumhurbaşkanı'nın Türkmenistan'a ziyareti ile Berdimuhamedov tarafından kabul edilen ilk yabancı devlet başkanı oldu. İki lider ticaret ve enerji işbirliğinin genişletilmesini görüştü.[48]
Ulusal güvenlik politikası
Nisan ayı başlarında bir Devlet Güvenlik Konseyi toplantısında, Albay General Çarımurat Amanov'u, Amanov'un "başka bir işe devredilmesi" nedeniyle Savunma Bakanlığı başkanı Begenç Gündoğduyev lehine Türkmenistan Devlet Güvenlik Konseyi Sekreteri görevinden aldı. Ayrıca, Amanov'un Güvenlik, Askeri ve Adaletten sorumlu Kabine Başkan Yardımcısı görevini de kaldırdı. Ayrıca İçişleri Bakanı Albay Övezdurdu Hocaniýazov'un yerine "eksiklikler" ve "kamu düzeni, trafik güvenliği ve yerel polis temsilcilerinin faaliyetleri üzerindeki yanlış kontrol" nedeniyle Albay Muhammet Hıdırov'u getirdi.[49]
"Türkmenistan'ın Değerli Köpek Yetiştiricisi" (2021)[51][52]
Kişisel yaşam
Serdar Berdimuhammedov evli ve dört çocuk babasıdır.[3] Rus Diplomatik Akademisindeki bir sınıf arkadaşı onu soğukkanlı ve alçakgönüllü biri olarak tanımladı.[53] Eğitmenler ve diğer sınıf arkadaşları onu "mütevazı, duyarlı, kibar ve sakin" olarak tanımladılar.[7]
^"Watan habarlary 07.03.2021" (Türkmence). Watan Habarlary. 7 Mart 2021. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2022. See video at 7:32.