Dominika (İngilizce: Dominica), resmî adıyla Dominika Topluluğu, Karayipler'de bir ada ülkesidir.[4] Başkenti Roseau adanın batı kıyısındadır.[5] Coğrafi olarak Küçük Antiller'in güneyini oluşturan Rüzgârüstü Adaları'nda bulunur.[5] Kuzeyinde Guadeloupe, güneyinde Martinik bulunur.[5] Dominika'nın yüzölçümü 750 km², en yüksek noktası 1447 m'lik Morne Diablotins'tir. 2011 verilerine göre adada 71.293 kişi yaşamaktadır.[1]
Adanın ilk yerleşimcileri 5. yüzyılda Güney Amerika'dan göçen Aravaklardır. Karayip halkı 15. yüzyıla kadar bölgedeki hakim güç oldu. Kolomb adayı 3 Kasım 1493'te keşfetti. Ardından Avrupalılar adayı sömürgeleştirdiler. Dominika 1690'lardan 1763'e dek Fransızların elindeydi. Fransızlar kahve plantasyonlarında çalıştırmak üzere Batı Afrika'dan köleler getirdiler. Büyük Britanya, Yedi Yıl Savaşı'nın ardından 1763'te adayı kontrolüne aldı. Bu dönemde İngilizce Dominika'nın resmi dili oldu. Ada 1978'de bağımsızlığını kazandı.
Dominika doğal güzelliklerinden dolayı "Karayipler'in Doğa Adası" olarak adlandırılır.[6] Ada, Küçük Antiller'in en gencidir ve hâlen jeotermal-volkanik faaliyetlerle oluşumu sürmektedir. Bu nedenle dünyanın en büyük ikinci sıcak su kaynağı olan Boiling Gölü ülkenin güneyinde yer alır. Adada ayrıca birçok nadir bitki, hayvan ve kuş türüne ev sahipliği yapan dağlık yağmur ormanları bulunmaktadır. Adanın batı kıyıları kuraktır, iç kesimler ise yoğun yağış alır. Emperyal amazon olarak da bilinen sisserou papağanı sadece Dominka'da bulunur ve adanın millî kuşudur. Mor bir sisserou ülke bayrağında simgelenmiştir ve bu Dominika bayrağını mor renk içeren iki ülke bayrağından biri (diğeri Nikaragua) yapmaktadır.[7] Ülke İngiliz Milletler Topluluğu, Birleşmiş Milletler, Amerikan Devletleri Örgütü ve Bağlantısızlar Hareketi üyesidir.
Tarih
Kristof Kolomb, 1493'te keşfettiği bu adaya Dominika adını verdi. İspanyol ve Fransızların egemenliğinde kaldı. 1763'te İngilizlerin eline geçti (Paris Antlaşması). 1967'de Birleşik Krallık'ta kabul edilen "1967 İlişkili Devlet Yasası" gereğince, anayasası ve dolayısıyla iç yönetimi üzerinde tam kontrole sahipken, Birleşik Krallık dış ilişkiler ve savunma sorumluluğunu korudu. Dominika, 3 Kasım 1978'de Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını elde etti. Ülkede süregelen şiddet ve siyasi istikrarsızlık ortamı, kronik az gelişmişliğe bağlıdır. Bunda, sık sık yaşanan ve büyük yıkımlara yol açan kasırgaların da (Ağustos 1979) önemli payı vardır. 1980'deki genel seçimler muhafazakârların zaferiyle sonuçlanmış, iki darbe girişimi sonrası siyasi yaşam karışmıştır. Dominika, İngiliz Milletler Topluluğu, Birleşmiş Milletler ve Karayip Topluluğu'na üyedir. Küba, Venezuela, Bolivya ve Nikaragua'nın içinde yer aldığı ALBA'nın üyesidir.
Coğrafya
Ada, volkanik kökenlidir. Verimli topraklara ve dünyanın ikinci büyük kaynar gölüne sahiptir. Adanın omurgasını oluşturan yüksek sırttan, kıyı şeridine doğru birkaç ırmak iner.
İklim ve bitki örtüsü
Zengin volkanik toprakta yetişen sık tropikal bitki örtüsü, adanın beşte ikisini kaplar. İklimi sıcak ve nemlidir. Topraklarının ancak onda biri ekilebilir durumdadır.
Demografi
Dominikalıların büyük çoğunluğu Afrika kökenlidir. Avrupa kökenli azınlık (Fransız ve İngiliz sömürgecilerin torunları ve İrlanda kökenli bazı kişiler) ile birlikte artan karma bir nüfus vardır ve az sayıda Lübnanlı, Suriyeli ve Asyalı yaşamaktadır. Dominika, aynı zamanda, komşu adalardan imha edilen veya sürülen Kolomb öncesi yerli Kalinago (daha önce Caribs olarak da bilinir) nüfusu olan tek Doğu Karayip adasıdır. 2014 itibarıyla 3.000'den fazla Kalinago kalmıştır. Dominika'nın doğu kıyısındaki sekiz köyde yaşamaktadır.
Dominika'nın nüfus artış hızı, öncelikle diğer ülkelere göç nedeniyle çok düşüktür. 21. yüzyılın başlarında, en popüler ülkeler için göçmen sayıları şu şekildedir: Amerika Birleşik Devletleri (8.560), Birleşik Krallık (6.739), Kanada (605) ve Fransa (394).
Dominika, 1832'de kısmen Leeward Adaları federal kolonisine entegre edildi. Daha sonra 1871'de Leeward Adaları Federasyonu'nun tam bir parçası oldu. Başından beri, daha önce Dominika, federasyonun diğer daha İngilizce konuşan adalarının siyasi veya kültürel geleneklerinde hiçbir rol oynamamıştı. Şimdi, bir Leeward Adası olarak, binlerce dönüm ormanlık topraklanmamış araziye sahip bu çok daha büyük bölge Montserrat ve Antigua halkına açıktı. 20. yüzyılın başında, Rose'un limon suyunu üreten Rose's Company, ürününe olan talebi, ürünü Montserrat'tan tedarik etme yeteneğinden daha fazla gördü. Bu duruma verdikleri yanıt Dominika'ya toprak satın almak ve Montserrat çiftlik işçilerini yer değiştirmeye teşvik etmekti. Sonuç olarak, Dominika, Wesley ve Marigot'ta iki dil topluluğu vardı.
Ekonomi
Dominika, 1993 yılından bu yana kendi yatırım programı ile vatandaşlık programına sahiptir. Bu yatırımların şu an hükûmetin toplam gelirinin %16'sını oluşturduğu düşünülmektedir.[8] 1 Şubat 2017'de yayınlanan Arton Capital'in Arton Endeksi'nde, yatırım programlarıyla ikamet ve yatırım programlarıyla vatandaşlık programlarının dahil olduğu toplam on iki programdan ikinci seçilmiştir.[9]
Plantasyonlar (muz, kakao, yeşil limon, kopra, vanilya), ponza ve balıkçılıkla birlikte temel geçim kaynaklarını oluşturur. Gıda maddeleri ithal etmek durumundadır. Ekonomik büyümenin temelini turizm oluşturur.
1 1800'de Britanya himayesine giren Malta, 1813'te kraliyet kolonisi statüsüne getirildi, 1964'te ise bağımsızlığını kazandı. 2 1809'da Britanya hâkimiyetine girmeye başlayan İyon Adaları, 1815'te Britanya himayesi altında ayrı bir devlet oldu.
1Newfoundland, 1907'de koloni olmaktan çıkarak dominyon statüsüne geldi. 1934'te özerklik kazansa da 1949'da Kanada'ya katılana kadar hukuken dominyon olarak kaldı.
2 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olan Plymouth Kolonisi, 1689'da bu yapının varlığının sonlandırılmasıyla tekrar kuruldu. 1691'de ise Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edildi.
3 Maine, 1658'de Massachusetts Körfezi'nin bir parçası oldu.
4 Barbados, Grenada, Saint Vincent, Tobago ve Trinidad: 1833'te kurulan Rüzgârüstü Adaları kolonisinin bir parçası oldu. Dominika ise 1940'ta dahil edildi.
5 Antigua, Anguilla, Barbuda, Montserrat, Nevis, Saint Kitts ve Virjin Adaları; 1671'de oluşturulan Rüzgâraltı Adaları kolonisi altında birleştirildi.
6 Connecticut, Massachusetts Körfezi, New York ve Rhode Island kolonileri; 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da 1689'da bu yapının varlığının sona ermesiyle birlikte tekrar kendi yönetimlerine sahip oldu.
7 1641'de Massachusetts Körfezi Kolonisi'ne dahil edilen New Hampshire Kolonisi, 1679'da tekrar ayrı bir yönetime kavuştu. 1686'da New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sona ermesiyle bir kez daha ayrı bir yönetim elde etti.
8 Carolina, 1712'de Güney Carolina ve Kuzey Carolina olmak üzere ikiye ayrıldı.
9 Saybrook 1644'te, New Haven ise 1664'te Connecticut'un bir parçası oldu.
10 Brunswick, Kanada ve Yeni İskoçya; 1867'de birleştirilerek Kanada Dominyonu kuruldu.
11 Barbados, Jamaika, Rüzgâraltı Adaları, Rüzgârüstü Adaları ile Trinidad ve Tobago, 1958 yılında kurulan Batı Hint Adaları Federasyonu'na katıldı. Jamaika 1961'de, Trinidad ve Tobago ise 1962'de federasyondan ayrılarak bağımsız oldu.
12 New Jersey, 1675'te Batı New Jersey ile Doğu New Jersey olarak ayrıldı. Bu iki yapı, 1686'da kurulan New England Dominyonu'nun bir parçası olsa da bu yapının varlığının 1689'da sonlanması sonrasında tekrar kendi yönetimlerini elde ettiler. 1702'de ise bir kez daha birleşerek New Jersey tekrar kuruldu.
13 Rüzgâraltı Adaları, 1816'da; Antigua (Antigua, Barbuda ve Montserrat) ile Saint Kitts (Anguilla, Saint Kitts, Nevis ve Virjin Adaları) olmak üzere iki koloniye ayrıldı.
14 Antigua, Dominika (1940'ta Rüzgârüstü Adaları kolonisine dahil oldu) ve Saint Kitts kolonileri, 1871'de tekrar kurulan Rüzgâraltı Adaları kolonisinin bir parçası oldu.
15 Quebec, 1791'de Aşağı Kanada ve Yukarı Kanada olarak ikiye ayrıldı.
16 Aşağı Kanada ile Yukarı Kanada, 1841'de Kanada adı altında birleştirildi.
17 Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte hak iddiası mevcut.
18 1931'de Kanada ve diğer Britanya dominyonları özyönetim kurdular.
142009'dan bu yana Saint Helena, Ascension ve Tristan da Cunha bölgesinin bir parçası olan Ascension Adası (1922-) ve Tristan da Cunha (1938-) daha öncesinde Saint Helena bölgesine bağlı birer sömürgeydiler.