Casèras[1] (Cazères en francés, mès lo nom d'usança locau qu'es Cazères-sur-Garonne) qu'es ua comunalengadociana istoricament per la màger part deu son territòri, mès lingüisticament gascona, situada dens lo departament de Nauta Garona e la region d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.
Las fòrmas ancianas son Castellum de Caseres (shens data), Caselas (shens data), Caz... (illegible) en 1376, Casseres (Froissart), Cazeriis en 1454 [2].
Le mot casèra qu'es un diminutiu de casa, « ostau », dambe'u sufixe -ella[3],[4],[5] (-ll- passa a -r- en gascon, en posicion intervocalica). Casèras, a son modèste començament, qu'èra donc un ensemble d'ostaus petits. Negre que cita ua fòrma anciana, Caselis en 1373-1385. Casèras qu'es le plurau deu gascon casèra, « lòc d'abitacion » (diccionari Palay), o equivalent deu lengadocian casèla, « cabana campèstra » (diccionari Alibèrt) [6].
Istòria
Pendent l'Ancian Regime, Casèras qu'èra de la diocèsi civila de Rius, doncas de la província de Lengadòc, de la generalitat de Tolosa, de la diocèsi de Rius, de la senescauciá de Tolosa. Casèras qu'es canton despuish 1790. La glèisa qu'es devath lo patronatge de Nòstra Dama [7].
per ordenança del 18 d'abril 1842, Casèras annexèt Saint-Cizi[8] o Saint-Cizy (nom francés), qui ho Aquae Siccae, anciana estacion mentavuda sus l'itinerari d'Antonin [9],[10]. Saint-Cizy es un planèr, un oppidum [?] coneishut dambe'u nom de camp deths romans, près d'ua eminencia [petitona] aperada Sèrras entre las meitaderias de Bellevue e de Boutayré [mapa actuala Ventayré][11]. Saint-Cizy, parròquia annèxa de Casèras, èra de l'eleccion de Comenge, doncas de Gasconha, de la generalitat d'Aush, de la diocèsi de Rius, de la senescaucia de Tolosa. En 1790, Saint-Cizy qu'èra deu canton de Casèras, que passè au canton de Rius en l'an VIII, puish que tornè au canton de Casèras en l'an X [12].
Dempèi la fin deu sègle XIII, Casèras qu'a coneishut ua creishença demografica e un vertadèr càmbiament dens la ierarquia urbana. Qu'es un cairehorc mediòcre de rotas segondàrias, dont arren non semblava la predisposar a obténer un licèu d'ensenhament generau, obèrt en 2020, ni a s'apressar deus 5000 abitants. La populacion de Casèras a la fin deu sègle XVIII qu'èra un pauc superiora a la de Sent Martòri, Martras Tolosana, Le Hosseret o Aurinhac. La vilòta qu'avè pr'aquò un avantatge dens l'anciana economia, ua estela de comunicacions, cèrtas segondàrias, dens totas las direccions, favorabla a l'activitat de mercat rurau. Aquò qu'auré devut l'empachar de se desvolopar a l'epòca recenta, mès l'A 64 qu'es vesia a l'epòca de l'automobila. Que i a pr'aquò un caractèr decisiu dens la soa localizacion : Casèras qu'es dens un espaci, entre Tolosa-Murèth, Sent Gironç, Sent Gaudenç e, se se vòu, le duòpòle Samatan-Lombèrs, desprovesit de tota vila importanta. Cèrtas, Carbona qu'a coneishut un desvolopament enquèra mèi important e rapide, mès qu'es tròp dependenta de Tolosa e de Murèth. Que i avè ua plaça per ua vila d'importància superiora a la d'un caplòc de canton. Se Martras avè gardat son estatut de caplòc de canton, qu'auré benlèu poscut jogar aqueth ròtle. Ajudada per un avantatge leugèr sus las concurrentas, au començament, Casèras qu'a profieitat de l'obertura de l'economia pendent tot le sègle XIX e le sègle XX per s'impausar com ua petita capitala locala, shens concurrenta dens las vilas vesias, autes còps d'importància comparabla.
Comunas de laNauta Garona (Lengadòc e Gasconha) (comunas actualas, comunas que contenon de comunas delegadas, ancianas comunas, ancianas comunas vengudas comunas delegadas)
.svg)
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
