Phàn Trù (chữ Hán: 樊稠; ?-194) là tướng nhà Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông tham gia cuộc chiến quân phiệt, nắm triều đình nhà Hán trong 2 năm và cuối cùng bị giết.
Báo thù cho Đổng Trác
Phàn Trù là bộ tướng của Đổng Trác - người thao túng triều đình nhà Hán từ năm 189. Năm 192, Đổng Trác bị tư đồ Vương Doãn và tướng Lã Bố giết chết.
Các bộ tướng của Đổng Trác là Lý Thôi, Quách Dĩ và Trương Tế không được Vương Doãn khoan thứ bèn mang quân Lương châu đánh vào kinh thành Trường An, báo thù cho Đổng Trác. Phàn Trù bèn mang quân phối hợp với Lý Thôi cùng đánh Trường An.
Bốn viên tướng bao vây kinh thành, Lã Bố chống cự trong 8 ngày, cuối cùng không giữ nổi. Quân Lương châu tiến vào thành. Lã Bố phải bỏ thành chạy. Vương Doãn không chịu chạy trốn cùng Lã Bố, cùng vua Hiến Đế chạy lên lầu trú. Quân Lương châu tới vây lầu. Lúc đó Vương Doãn mới vội vã ra lệnh đại xá cho các tướng, phong cho Lý Thôi làm Dương vũ tướng quân, Quách Dĩ làm Dương liệt tướng quân, Phàn Trù làm Trung lang tướng[1].
Nhưng Lý Thôi không chấp nhận. Các tướng Lương châu giết chết Vương Doãn và gia quyến.
Chia sẻ Trường An
Lý Thôi, Quách Dĩ và Phàn Trù thay Đổng Trác nắm vua Hán Hiến Đế điều hành triều chính.
Tháng 9 năm 193, Lý Thôi ép Hiến Đế phong cho làm Xa kỵ tướng quân, Quách Dĩ làm Hậu tướng quân, Phàn Trù làm Hữu tướng quân.
Ba người cùng nhau lập phủ trong kinh thành, cùng nhau đoạt quyền điều hành triều chính, các quan Tam công lão thần bị vô hiệu hóa. Ba tướng chia kinh thành Trường An làm 3 khu vực phòng thủ, tự mình đóng quân. Cả ba khu vực đều không được quản lý tốt, quân sĩ kỷ luật kém, nhũng nhiễu hành hạ nhân dân tới phục dịch[2]. Trương Tế vì binh lực yếu hơn, ra đóng quân ở Thiểm huyện, ngoài kinh thành.
Quân Mã – Hàn tiến đến quán Trường Bình cách Trường An 50 dặm. Lý Thôi sai Quách Dĩ và Phàn Trù ra cự địch, sau đó lại điều cháu là Lý Lợi ra giúp sức.
Kết quả quân Quách Dĩ và Phàn Trù đánh lui được Mã Đằng và Hàn Toại. Mã và Hàn phải triệt thoái về Tây Lương. Phàn Trù được lệnh truy kích. Phàn Trù vốn là bạn cũ của Hàn Toại, ông đuổi kịp Hàn Toại, nhưng không bắt giữ mà hai người cùng sóng hàng ngựa trò chuyện cười nói[3]. Sau đó ông để cho Hàn Toại đi thoát.
Lý Lợi về báo lại cho Lý Thôi biết việc Phàn Trù thả Hàn Toại. Lý Thôi biết chuyện nhưng chưa hành động ngay.
Sang năm 194, Lý Thôi mời Phàn Trù tới uống rượu, rồi sai lính bắt ông mang ra chém.
Cái chết của Phàn Trù được mô tả gần với sử sách, do tư thông với Hàn Toại. Tuy nhiên việc ông bị Lý Thôi giết ngay khi trở về từ mặt trận, không phải sau một thời gian như sử sách nêu.
