Liêu Hóa (tiếng Trung: 廖化, ? – 264), tên cũ là Liêu Thuần (廖淳), tự Nguyên Kiệm (元儉), là tướng lĩnh Quý Hán thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc.
Cuộc đời
Liêu Hóa vốn là một thư lại ở Kinh Châu, theo Quan Vũ khi đã trung tuần. Sau khi Quan Vũ thất bại ở trận Phàn Thành, Liêu Hóa bị quân Đông Ngô bắt được. Để trở về với chủ mình là Lưu Bị, ông đã dàn dựng và khiến cho mọi người tin rằng ông đã chết. Thực ra, ông đã đưa mẹ ông chạy thẳng về phía tây, và gặp Lưu Bị khi đó đang dẫn quân đánh Đông Ngô báo thù cho Quan Vũ.
Trong Tam Quốc diễn nghĩa, Liêu Hóa từng tham gia khởi nghĩa Khăn Vàng. Khi Trương Giác chết, Liêu Hóa lên núi làm sơn tặc.
Sau này khi Quan Vũ bỏ Tào Tháo về với Lưu Bị. Tào Tháo nghe tin thì đuổi theo tiễn Quan Vũ. Quan Vũ cho đoàn xe My phu nhân và Cam phu nhân đi trước rồi ở lại chặn Tào Tháo. Tào Tháo tặng Quan Vũ chiến bào và Quan Vũ tiếp tục hành trình. Lúc này đoàn xe bị bọn sơn tặc của Liêu Hóa bắt. Liêu Hóa bất ngờ chuyện này và thấy thuộc hạ định làm nhục nhị tẩu thì giết chúng đi. Liêu Hóa hỏi quân lính mới biết là Quan Vũ về với Lưu Bị, đây là nhị tẩu. Bọn thuộc hạ của Liêu Hóa đòi giết vợ Lưu Bị thì Liêu Hóa giết nốt đi và đưa đoàn xe trả lại cho Quan Vũ. Quan Vũ rất cảm kích. Liêu Hóa xin theo hầu Quan Vũ nhưng Quan Vũ từ chối. Liêu Hóa đành trở về.
Lúc Lưu Bị và Quan Vũ, Trương Phi đóng quân tại Nhữ Nam, Liêu Hóa đến đầu quân và được Quan Vũ đón nhận. Từ đây ông trở thành tướng lĩnh của Quan Vũ và lập công cho Lưu Dự Châu (Lưu Bị).
Hán Trung Vương ra lệnh xử tử Lưu Phong và lên ngôi vua, lập ra Thục Hán. Lưu Bị mang quân đánh Đông Ngô báo thù cho Quan Vũ. Liêu Hóa có tham chiến, đánh tan hơn 40 trại tại Kinh Châu, băng qua Hồ Khẩu, đến Nam Củng. Trong chương 81, La Quán Trung khi nêu các tướng tham gia chuẩn bị trận chiến phạt Ngô của Lưu Bị thì đã viết tên Liêu Hóa thành Liêu Thuần (tên thật). Các dịch giả khi dịch sang tiếng Việt đã dịch sai thành Trương Thuần như một nhân vật mới.
Liêu Hóa tham gia nhiều trận đánh trong chiến dịch Bắc phạt của Khổng Minh.
Năm 263, tướng Ngụy là Chung Hội và Đặng Ngải đánh Hán Trung của nước Thục. Lúc thành bị phá thì các tướng Thục lần lượt tự sát, số thì xông ra ngoài tử chiến. Liêu Hóa cũng tuốt kiếm tự vẫn, giữ lòng trung thành với đất nước, không hàng địch nhưng không thành . Về sau vì lo lắng nên qua đời.
