Stan sprawności, PS (ang. performance status) – miara prezentowanej zdolności chorego do podejmowania codziennych czynności i samodzielnego funkcjonowania[1][2][3][4][5]. Stanowi niezależny element oceny wpływu choroby na jakość życia chorego oraz jest ważnym ogólnym czynnikiem rokowniczym w wielu chorobach nowotworowych i nienowotworowych[1][6]. Stan sprawności jest istotnym elementem oceny skuteczności leczenia[6].
Skale stosowane w ocenie stanu sprawności
Skala WHO/ECOG
Osobny artykuł: Skala ECOG.
Skala według ECOG/WHO[7]
| Stopień sprawności
|
Opis
|
| 0
|
Prawidłowa sprawność, zdolność do samodzielnego wykonywania codziennych czynności bez ograniczeń
|
| 1
|
Obecność objawów choroby, możliwość chodzenia i wykonywania lekkiej pracy
|
| 2
|
Zdolność do wykonywania czynności osobistych, niezdolność do pracy, konieczność spędzania w łóżku mniej niż połowy dnia
|
| 3
|
Ograniczona zdolność wykonywania czynności osobistych, konieczność spędzania w łóżku ponad połowy dnia
|
| 4
|
Konieczność spędzania w łóżku całego dnia, konieczność stałej opieki z powodu choroby
|
| 5
|
Zgon
|
Skala Karnofsky’ego
Skala sprawności według Karnofsky’ego[7]
| Stopień sprawności
|
Opis
|
| 100
|
Stan prawidłowej aktywności, nieobecność objawów choroby
|
| 90
|
Stan prawidłowej aktywności, obecność niewielkich dolegliwości i objawów choroby
|
| 80
|
Stan niemal pełnej aktywności (wymaga pewnego wysiłku), obecność niewielkich dolegliwości i objawów choroby
|
| 70
|
Stan niemożności wykonywania pracy lub normalnej aktywności, zachowana zdolność do samoobsługi
|
| 60
|
Stan wymagający okresowej pomocy, przy zachowanej zdolności do realizowania większości codziennych potrzeb
|
| 50
|
Stan wymagający częstej opieki i częstych interwencji medycznych
|
| 40
|
Stan niewydolności i konieczność szczególnej opieki
|
| 30
|
Stan poważnej niewydolności, konieczność hospitalizacji przy braku bezpośredniego zagrożenia życia
|
| 20
|
Stan poważnej choroby, bezwzględna konieczność hospitalizacji i prowadzenia leczenia wspomagającego
|
| 10
|
Stan gwałtownego narastania zagrożenia życia
|
| 0
|
Zgon
|
Skala Lansky’ego
Osobny artykuł: Skala Lansky’ego.
Skala pediatryczna Lansky’ego[8]
| Stopień sprawności
|
Opis
|
| 100
|
Pełna aktywność, prawidłowa sprawność
|
| 90
|
Niewielkie ograniczenie przy nasilonym wysiłku fizycznym
|
| 80
|
Aktywny, ale szybciej niż zwykle się męczy
|
| 70
|
Większe ograniczenie i skrócenie aktywnego wysiłku fizycznego
|
| 60
|
Aktywność fizyczna jest minimalna, chory preferuje czynności wymagające umiarkowanego wysiłku
|
| 50
|
Przez większość czasu leży, ale ubiera się samodzielnie, nie uczestniczy w aktywnych czynnościach, uczestniczy w spokojnych czynnościach
|
| 40
|
Większość czasu spędza w łóżku, uczestniczy w spokojnych czynnościach
|
| 30
|
Nie może opuścić łóżka, wymaga pomocy również w spokojnych czynnościach
|
| 20
|
Często śpi, aktywność jest bardzo ograniczona do biernych czynności
|
| 10
|
Nie opuszcza łóżka, nie uczestniczy w żadnych czynnościach
|
| 0
|
Zgon
|
Porównanie skal oceniających sprawność
Porównanie skali Karnofsky’ego i ECOG/WHO[9][10]
| Skala Karnofsky’ego
|
100
|
90
|
80
|
70
|
60
|
50
|
40
|
30
|
20
|
10
|
0
|
| Skala ECOG/WHO
|
0
|
1
|
1
|
2
|
2
|
3
|
3
|
4
|
4
|
4
|
5
|
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Eduardo D. Bruera, Russell K. Portenoy: Cancer Pain: Assessment and Management. Cambridge University Press, 2009, s. 400. ISBN 978-1-139-48337-7.
- ↑ Michael J. Fisch, Eduardo Bruera: Handbook of Advanced Cancer Care. Cambridge University Press, 2003, s. 17. ISBN 978-0-521-01043-6.
- ↑ Roland T. Skeel: Handbook of Cancer Chemotherapy. Lippincott Williams & Wilkins, 2007, s. 34. ISBN 978-0-7817-6531-2.
- ↑ Rafał Stec, Aleksandra Semeniuk-Wojtaś: Onkologia. Leksykon pojęć medycznych. AsteriaMed, 2016. ISBN 978-83-65515-01-8.
- ↑ performance statu. [dostęp 2017-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ a b Paul Glare, Nicholas A. Christakis: Prognosis in Advanced Cancer. OUP Oxford, 2008, s. 27. ISBN 978-0-19-853022-0.
- ↑ a b Maciej Krzakowski, Piotr Potemski, Krzysztof Warzocha, Pior Wysocki: Onkologia kliniczna. T. I. Via Medica, 2015, s. 450. ISBN 978-83-7599-796-5.
- ↑ S. B. Lansky, M. A. List, L. L. Lansky, C. Ritter-Sterr i inni. The measurement of performance in childhood cancer patients. „Cancer”. 60 (7), s. 1651-1656, 1987. PMID: 3621134.
- ↑ ESMO: Performance Scales: Karnofsky & ECOG Scores. [dostęp 2017-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ M. M. Oken, R. H. Creech, D. C. Tormey, J. Horton i inni. Toxicity and response criteria of the Eastern Cooperative Oncology Group. „Am J Clin Oncol”. 5 (6), s. 649-655, 1982. PMID: 7165009.
