Alarm powodziowy ogłasza odpowiednia władza samorządowa (w zależności od obszaru: prezydent miasta, burmistrz, wójt, starosta, wojewoda), gdy poziom wody (najczęściej rzeki) zbliża się do stanu alarmowego (ustalonego dla danego wodowskazu). W praktyce alarm powodziowy często się ogłasza dopiero przy znacznym przekroczeniu stanu alarmowego, które stwarza realne zagrożenie dla ludzi i mienia.

Ogłoszenie alarmu powodziowego wiąże się z całodobowymi dyżurami administracji, centrów zarządzania kryzysowego, magazynów przeciwpowodziowych oraz służb i instytucji związanych z gospodarką wodną oraz ochroną przeciwpowodziową. Podejmują one działania mające chronić ludzi i dobytek przed powodzią. Z dużą częstotliwością (nawet co godzinę) monitoruje się stan wody na ciekach oraz stan urządzeń przeciwpowodziowych i hydrotechnicznych. Może zostać zarządzona ewakuacja, do której przeprowadzenia są uprawnieni strażacy kierujący działaniami ratunkowymi.

Ogłoszenie alarmu powodziowego wiąże się z ogłoszeniem przez IMGW-PIB stanu alarmu hydrologicznego, choć nie jest z nim równoważne.

Stan alarmu hydrologicznego - jest on ogłaszany przez IMGW-PIB w przypadku wystąpienia lub zagrożenia wystąpieniem co najmniej jednej z następujących sytuacji:

• przekroczenie stanów alarmowych na wodowskazach w co najmniej jednej zlewni monitorowanej przez IMGW-PIB,
• wystąpienie zatoru lodowego poniżej wodowskazu powodującego przekroczenie stanu alarmowego na tym wodowskazie,
• wystąpienie niebezpiecznego opadu, mogącego spowodować przekroczenie stanów alarmowych,
• wystąpienie na morzu, w zatokach i zalewach bardzo silnego lub sztormowego wiatru od strony morza, mogącego spowodować cofkę z przekroczeniem stanów alarmowych.

• Michał Ceran, Kamila Głowinkowska, Andrzej Hański, Alicja Kańska, Małgorzata Klejna, Magdalena Korcz, Beata Kowalska, Judyta Lasek, Agnieszka Malota, Magda Mielke, Jerzy Niedbała, Emilia Piskalska, Magdalena Retman, Tomasz Rogowski, Marek Soliwoda i inni: Słownik tematyczny pojęć stosowanych w prognozach hydrologicznych. Warszawa: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy, 2014, s. 46, seria: HYDROLOGICZNA OSŁONA KRAJU. ISBN 978-83-61102-91-5. (pol.).
• Powódź w obliczu zagrożenia. Wydział Analiz Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, 2013, s. 5-7. (pol.).

• Pogotowie przeciwpowodziowe
• Ostrzeżenie hydrologiczne
• Powódź
• Centrum zarządzania kryzysowego