W wyborach wzięło udział mniej niż 1,3% ludności. Prezydenta wybierali bezpośrednio elektorzy nominowani przez administracje poszczególnych stanów, które ratyfikowały Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Były to jedyne w historii Stanów Zjednoczonych wybory prezydenckie, które odbyły się na przełomie dwóch lat.
4 września 1787 Komisja Spraw Niedokończonych opracowała projekt ordynacji, zgodnie z którą przedstawiciela władzy wykonawczej mieli wybierać delegaci w organie zwanym Kolegium Elektorów[3].
13 września 1788 Kongres Konfederacyjny ustanowił ordynację wyborczą[4]. Zgodnie z jego postanowieniem, 7 stycznia 1789 miał być dniem wyboru elektorów w poszczególnych stanach, a 4 lutego 1789, dniem, kiedy elektorzy wybiorą prezydenta i wiceprezydenta[4]. Każdy elektor oddawał dwa głosy – na prezydenta i wiceprezydenta, jednak bez rozróżnienia[5]. Osoba, która otrzymałaby w sumie najwięcej głosów, miała zostać prezydentem, a druga w kolejności wiceprezydentem[6]. Elektorom nie wolno było oddawać głosów na dwóch kandydatów pochodzących z tego samego stanu, z którego pochodzi głosujący na nich elektor[7].
Ordynacja w poszczególnych stanach
Konstytucja Stanów Zjednoczonych pozostawiła stanom decyzję o tym w jaki sposób elektorzy mają zostać wybrani[6]. Tylko w Pensylwanii i Maryland wyboru dokonywano całkowicie w wyborach powszechnych[6]. W pozostałych stanach lokalna legislatura dokonywała wyboru[6] lub zatwierdzała wybór dokonany przez obywateli[4].
Karolina Północna i Rhode Island nie ratyfikowały jeszcze Konstytucji, w związku z czym nie przysługiwało im prawo do nominowania elektorów w 1789[4]. Nowemu Jorkowi przypadało 8 elektorów, ale nie nominowano żadnego, ponieważ stanowa legislatura nie uchwaliła w wyznaczonym czasie ustawy o sposobie ich wyboru[4].
Decyzję o tym którzy obywatele Stanów Zjednoczonych będą uprawnieni do głosowania również pozostawiono samym stanom[8]. Większość z nich swoją ordynację opierała na tej pochodzącej z okresu kolonialnego, która uprawniała do głosowania tylko wolnych białych mężczyzn wyznania protestanckiego, którzy płacili podatki, posiadali ziemię i ukończyli 21 lat[8]. W sumie 6% ludności Stanów Zjednoczonych było uprawnionych do głosowania[8].
Liczba elektorów i opis ordynacji w poszczególnych stanach[4]
18 grudnia 1788 w ośmiu okręgach wybrano po jednym kandydacie na elektora w wyborach powszechnych. 7 stycznia 1789 stanowa legislatura wybrała dwóch dodatkowych elektorów.
7 stycznia 1789 stanowa legislatura wybrała 5 elektorów.
Razem
73
Przebieg kampanii
Głównym kandydatem na prezydenta był George Washington, dowódca powstania w czasie wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych i jeden z autorów Konstytucji[9]. Jego zwycięstwo w tych wyborach było powszechnie uważane za pewne od samego początku[9]. On sam nie prowadził kampanii wyborczej i wyrażał wątpliwość, czy objąłby urząd, gdyby został wybrany[2]. W listach pisał, że wolałby pozostać osobą prywatną[2], a ubieganie się o urząd prezydenta byłoby z jego strony niehonorowe[6]. Zgodził się jednak kandydować za namową innych, między innymi Alexandra Hamiltona[6] i Marie Josepha de La Fayette'a[10].
Większość federalistów zgadzała się, że John Adams powinien być wiceprezydentem[6]. Cieszący się poszanowaniem polityk Alexander Hamilton obawiał się, że Adams mógłby zremisować z George’em Washingtonem, a nawet wygrać wybory[6]. Hamilton uważał, że taki wynik byłby kompromitujący dla Washingtona i nowego systemu wyborczego, dlatego namawiał część elektorów, by nie głosowała na Adamsa, chcąc doprowadzić do sytuacji, w której Adams zdobyłby o połowę mniej głosów, niż Washington[6].
Kandydaci
Początkowo w Stanach Zjednoczonych nie było partii politycznych. Istniał jednak podział na zwolenników Konstytucji, zwanych federalistami, i jej przeciwników, zwanych antyfederalistami[11].
Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1789 roku. Liczba na mapie określa liczbę głosów stanu w Kolegium Elektorów
Głosowanie powszechne
Głosowanie powszechne miało miejsce między 15 grudnia 1788, a 10 stycznia 1789[4]. Były to jedyne wybory w historii Stanów Zjednoczonych, które odbyły się na przełomie dwóch lat[4].
W głosowaniu powszechnym wzięło udział 38 818 osób, czyli mniej, niż 1,3% ludności ówczesnych Stanów Zjednoczonych[12], co przy około 6% ludności uprawnionej do głosowania oznacza frekwencję na poziomie ~22%[8].
Elektorzy federalistyczni popierali George’a Washingtona[13][14]. Opozycja wobec Washingtona pochodziła głównie z Maryland (2 280 głosów) i Pensylwanii (672 głosów)[14][10].
Choć łącznie wybierano 73 elektorów, na głosowanie Kolegium zjawiło się 69[4]. Dwóch elektorów z Marylandu i jeden z Wirginii nie dotarło na spotkanie w wyznaczonym czasie, a w jednym z okręgów wyborczych w Wirginii nie podano w wyznaczonym czasie wyników wyborów[4].
George Washington był jedynym prezydentem w historii Stanów Zjednoczonych, który został wybrany jednogłośnie przez Kolegium Elektorów[2]. Aby wygrać potrzebował 35 głosów, a otrzymał wszystkie 69[16]. Drugie miejsce zajął federalista John Adams, otrzymując 34 głosy[16]. Kolejne miejsca zajęli: John Jay (9 głosów), Robert H. Harrison i John Rutledge (po 6 głosów) oraz John Hancock (4 głosy)[17]. Senat ratyfikował wybory 4 kwietnia 1789[10].
W wyniku głosowania George Washington został pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych i został zaprzysiężony 30 kwietnia 1789 w ówczesnej stolicy kraju – Nowym Jorku[18].
Wyniki głosowania w kolegium elektorów według stanu pochodzenia elektorów[4]
.jpg)
.jpg)
