|
Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych jest największym kościołem w USA.
Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych – część powszechnego Kościoła katolickiego. Głównym organem zarządzającym jest Konferencja Episkopatu USA (ang. United States Catholic Conference of Bishops), założona w 1966 roku, zrzeszająca biskupów i arcybiskupów ze Stanów Zjednoczonych oraz z Wysp Dziewiczych. Od 15 sierpnia 1859 roku arcybiskupi Baltimore posiadają tytuł prymasa Stanów Zjednoczonych, który dziś jest tylko honorowy. Obecnie tytuł ten posiada abp William Lori. W roku 2011 do Kościoła katolickiego w Stanach Zjednoczonych należało 68 202 492 wiernych (22% ludności kraju), co czyni go – pod względem liczby wiernych – największą grupą wyznaniową spośród wszystkich obecnych w tym kraju[1]. Historia  Epoka kolonialnaPierwsi katolicy pojawili się w Stanach Zjednoczonych przed reformacją, wraz z hiszpańskimi osadnikami w 1513 roku, na terenie obecnej Florydy, oraz w południowo-zachodnich stanach. Pierwsza msza św. odbyła się w Pensacola na Florydzie (ang. St Michael rekord). Od początku XVI wieku Królestwo Hiszpanii prowadziło misje na terenie La Florida, a tym samym zapewniało sobie kontrolę nad tym obszarem i zapobiegało kolonizacji tych terenów przez Anglików i Francuzów. Kolejne misje były prowadzone m.in. w regionie Georgii w latach 1568–1684. Misjonarze hiszpańscy z zakonu franciszkanów w latach 1769–1823 szerzyli wiarę chrześcijańska wśród rdzennej ludności Ameryki w Kalifornii, a w Teksasie misje zakładali dominikanie, jezuici i franciszkanie. Na terenach zajętych przez Francję, katolicy osiedlali się w koloniach i fortach w Detroit, Saint Louis, Mobile, Biloxi, Baton Rouge i w Nowym Orleanie[2][3]. W wyniku kolonizacji angielskiej w roku 1634, zostaje założona Prowincja Maryland przez jezuitów[4]. Maryland była jedną z nielicznych angielskich kolonii, gdzie głównym wyznaniem chrześcijańskim był katolicyzm. Angielska wojna domowa i porażka „kawalerów”[5] w 1646 doprowadziła do surowych ustaw wobec katolików i ekstradycji znanych jezuitów z angielskich kolonii, m.in. Andrew White oraz zniszczenia szkoły w Calverton Manor[6]. Początki antykatolicyzmuAmerykańskie początki antykatolicyzmu wiążą się z reformacją, która rozwijała niechęć wobec Kościoła rzymskokatolickiego. Założenia reformacji zostały przywiezione do Nowego Świata przez brytyjskich kolonialistów, którzy byli głównie wyznania protestanckiego; a kto należał nie tylko do Kościoła katolickiego ale również do Kościoła anglikańskiego, który utrzymywał katolickie doktryny i praktyki, był uznawany za niepełnego reformatora. Ponieważ wiele brytyjskich kolonistów należało do nurtu purytanizmu i do Kościoła reformowanego, którzy uciekali przed prześladowaniami religijnymi w Kościele anglikańskim, ich antykatolicyzm był o wiele bardziej skrajny wśród wyznań protestanckich. Monsignor John Tracy Ellis pisał:
Kolonialne prawa i ustawy zawierały proskrypcje przeciwko katolikom. Monsignor Ellis uważał, że wspólna nienawiść wobec Kościoła katolickiego może zjednoczyć anglikańskie duchowieństwo i purytanizm mimo różnic i konfliktów. Rewolucja amerykańska Na początku Rewolucji amerykańskiej katolicy stanowili zaledwie 1% społeczności wśród trzynastu kolonii, a tylko jeden z sygnatariuszy Deklaracji niepodległości Charles Carroll był katolikiem. Po rewolucji papież Pius VI powołał jezuitę Johna Carrolla na pierwszego biskupa Stanów Zjednoczonych, chociaż w tym czasie nadal w mocy było rozporządzenie o kasacie zakonu jezuitów. 6 listopada 1789 powstała pierwsza w Stanach Zjednoczonych diecezja w Baltimore. John Carroll założył 22 listopada 1791 Georgetown University, najstarszy katolicki uniwersytet w Stanach Zjednoczonych[8]. XIX wiekPierwszą diecezją na terenie Stanów Zjednoczonych była archidiecezja Baltimore założona przez Johna Carrolla w 1789. W 1790 roku w Stanach Zjednoczonych było 35 tys. katolików. Natomiast już w 1820 ich liczba wynosiła 195 tys., a w 1850 katolików w Stanach Zjednoczonych było już 1,6 mln. W latach 1860–1890 liczba ludność wyznania rzymskokatolickiego wzrosła do 12 mln, główną przyczyną tego wzrostu była imigracja ludności z Europy. W XIX wieku fala imigrantów z Irlandii, Niemiec, Włoch, Europy Wschodniej i Imperium Rosyjskiego (głównie Polacy) oraz ludność frankokanadyjska osiedlała się w Nowej Anglii. Napływ ten spowodował zwiększenie siły politycznej Kościoła rzymskokatolickiego w Stanach Zjednoczonych i tym samym zwiększyły się obawy przed „zagrożeniem” ze strony katolików. W latach 1820–1860 ponad jedna trzecią imigrantów stanowili Irlandczycy, w latach 40. XIX wieku niemal połowę. Diecezja Baltimore w dniu 8 kwietnia 1808 stała się archidiecezją. Również, w tym samym dniu utworzono cztery nowe diecezje: bostońską, Bardstown, nowojorską i filadelfijską. W 1829 roku powstał pierwszy zakon czarnych kobiet w Stanach Zjednoczonych, Sióstr Opatrzności; założony w Baltimore przez małą grupkę amerykańskich Haitanek. Wkrótce po otrzymaniu papieskiego zatwierdzenia, siostry utworzyły szkoły i domy dla czarnych dzieci. Drugi czarny zakon, Sióstr Świętej Rodziny powstał w 1842 w Nowym Orleanie założony przez Henriette Delille i Juliette Gaudin. W latach 1852, 1866 i 1884 miała miejsce Sesja Rady Baltimore (ang. Plenary Councils of Baltimore), która znormalizowała dyscyplinę w amerykańskim kościele i napisała Katechizm Baltimore (ang. Baltimore Catechism). Został również założony Katolicki Uniwersytet Ameryki. Duży wkład w rozwój Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych mieli imigranci z Polski pod koniec XIX wieku i w początkach XX wieku. Taką pierwszą stałą polonijną parafią, była, założona przez ks. Leopolda Moczygembę, parafia Panna Maria (ang. The Virgin Mary), założona przez 100 śląskich rodzin z miejscowości Plużnica w osadzie Panna Maria w Teksasie w 1854 roku. Kolejnym regionem rozwoju katolicyzmu etnicznego polskiego były polonijne parafie rzymskokatolickie w Nowej Anglii, których rozwój zapoczątkował ks. Franciszek Chałupka. Niektóre organizacje antyimigracyjne i natywistyczne, np.: Know Nothing i Ku Klux Klan były również antykatolickie. W rzeczywistość przez większy okres w historii Stanów Zjednoczonych katolicy byli prześladowani. Ku Klux Klan powszechnie dyskryminował katolików (podobnie jak Żydów i Afroamerykanów) irlandzkich, włoskich, polskich, niemieckich, hiszpańskich i innych etnicznych grup[9]. Dopiero kadencja Johna F. Kennedy’ego spowodowała, że katolicy zaczęli żyć w Stanach Zjednoczonych jako wolni nie dyskryminowani ludzie. Protestancka część Stanów Zjednoczonych (środkowy zachód i północ) określała katolików mianem anty-Amerykanów (papizm) oraz jako ludzi niezdolnych do samodzielnego myślenia bez zgody papieża. XX i XXI wiekNa początku XX wieku około jedna szósta mieszkańców Stanach Zjednoczonych była katolikami. Współcześnie katolicy przybywają do Stanów Zjednoczonych głównie z Filipin, Polski i Ameryki Łacińskiej (szczególnie z Meksyku). Ta wielokulturowość i różnorodność w znacznym stopniu wpłynęła na wygląd Kościoła katolickiego w Stanach Zjednoczonych. W wielu diecezjach Msza św. odprawiana jest poza językiem angielskim w wielu językach. Powszechne są etniczne kościoły dla imigrantów z Irlandii, Włoch, Polski i innych krajów. W 1928 Al Smith był pierwszym katolickim kandydatem na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych i jego przynależność religijna stała się problemem w trakcie kampanii. Protestanci obawiali się, że Al Smith będzie podporządkowywał się rozkazom z Watykanu w sprawach decyzji podejmowanych w kraju. Pierwszym katolickim prezydentem Stanach Zjednoczonych został John F. Kennedy. Przed Soborem Watykańskim II w Stanach Zjednoczonych statystyki odnotowywały rocznie ok. 170 tys. konwersji na katolicyzm, a po Soborze – jedynie kilkaset[10]. W dniu 22 stycznia 1973 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w sprawie Roe v. Wade wydał orzeczenie pozwalające na dokonywanie aborcji. Kościół katolicki był jedną z niewielu instytucji głoszącą sprzeciw. Sąd Najwyższy Pensylwanii opublikował w sierpniu 2018 raport przedstawiający przypadki przestępstw pedofilii w sześciu diecezjach tamtejszego Kościoła katolickiego. Raport wymienia 300 duchownych dopuszczających się tego przestępstwa w ciągu minionych 70 lat, a liczbę pokrzywdzonych dzieci określa na ponad 1000 osób[11]. Amerykańska organizacja pozarządowa Bishops Accountability oceniła, że w latach 1950–2016 w Stanach Zjednoczonych przestępstw pedofilii dopuściło się 6721 księży, zaś liczba ofiar wynosi 18 565 dzieci[11]. Podział administracyjny Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych składa się z 195 diecezji i archidiecezji podzielonych na 35 metropolii:
MetropolieArchidiecezja WojskowaProwincje obrządku wschodniego
Statystyki Kościół posiada 41 406 diecezjalnych i zakonnych księży, a także ponad 30 000 świeckich duchownych. Sióstr zakonnych jest 63 032, braci 5040, 16 kardynałów, 424 czynnych i emerytowanych biskupów oraz 5029 seminarzystów. W Stanach Zjednoczonych Kościół rzymskokatolicki zatrudnia ponad milion pracowników. Budżet wynosi prawie 100 miliardów dolarów, który przeznaczany jest na utrzymanie szkół podstawowych, średnich, domów opieki, szpitali i innych instytucji wchodzących w skład Kościoła[12]. W Stanach Zjednoczonych działa 150 tys. szkół katolickich, na których kształci się 2,7 mln studentów. Niektóre z 225 szkół wyższych: Bentley College, Katolicki Uniwersytet Ameryki, Uniwersytet Fordham, Uniwersytet Georgetown, Uniwersytet w Notre Dame. W ramach kościoła działa również 625 szpitali, których łączny dochód wynosi 30 mld dolarów[13]. Procentowy udział katolików w poszczególnych stanach  
Znani amerykańscy duchowni rzymskokatoliccyZnani amerykańscy świeccy katolicy
Miejsca pielgrzymkowe
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Information related to Kościół katolicki w Stanach Zjednoczonych |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
