Kansas (wymowa:/ˈkænzəs/ i) – stan w regionie Midwest, w środkowej części Stanów Zjednoczonych. Na północy graniczy ze stanem Nebraska, na wschodzie ze stanem Missouri, na południu z Oklahomą, a na zachodzie z Kolorado. Jego stolicą jest Topeka, a największym miastem Wichita. Swoim zasięgiem obejmuje częściowo obszar metropolitalny Kansas City.
Stan Kansas jest położony na Wielkich Równinach. Teren jest falisty, częściowo pagórkowaty, co sprzyja rolnictwu. Kansas jest jednym z najbardziej produktywnych stanów rolniczych, a w 2017 roku wyprodukował 18% krajowej produkcji pszenicy i 55% sorgo[3].
Nazwa stanu pochodzi od nazwy miejscowego plemienia indiańskiego Kansa, tłumaczonej jako „ludzie południowego wiatru”.
Symbole stanu
Historia
- 1541 – na terytorium dzisiejszego Kansas dotarła hiszpańska ekspedycja kierowana przez Francisco Vásqueza de Coronado.
- pierwsza połowa XVIII wieku – Kansas było częścią francuskiej Luizjany.
- 1762 – teren przeszedł pod panowanie Hiszpanii.
- 1800 – został ponownie własnością Francji.
- 1803 – Stany Zjednoczone zakupiły Luizjanę od Napoleona Bonaparte.
- 1854–1858 – zbrojne starcia pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami niewolnictwa, znane pod nazwą „krwawiący Kansas”
- 29 stycznia 1861 – Kansas zostało przyjęte do Unii (jako 34. stan).
Geografia
Największe miasto stanu Kansas - Wichita - położone jest nad rzeką
Arkansas.
Według statystyk National Centers for Environmental Information, Kansas odnotowało więcej tornad (w okresie od 1989 do 2019 średniorocznie 91) niż jakikolwiek stan z wyjątkiem Teksasu i znacznie więcej niż kolejna Oklahoma[4].
Demografia
Mapa gęstości zaludnienia
Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Kansas liczy 2 937 880 mieszkańców, co oznacza wzrost o 84 762 (3,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[6]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,4% populacji, 24% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,3% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,2% ludności stanu stanowią kobiety[7].
Język
Najpowszechniej używanymi językami są[8]:
Rasy i pochodzenie
Według danych z 2019 roku, 83,6% mieszkańców stanowiła ludność biała (75,4% nie licząc Latynosów), 5,7% to czarni Amerykanie lub Afroamerykanie, 3,7% miało rasę mieszaną, 3% to Azjaci, 0,8% to rdzenna ludność Ameryki, 0,08% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 12,2% ludności stanu[9].
Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (23,2%), irlandzkiego (10,6%), angielskiego (10,3%), meksykańskiego (9,6%) i „amerykańskiego” (6%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia europejskiego (93,7 tys.), szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (76,8 tys.), francuskiego (70,7 tys.), włoskiego (65,8 tys.), szwedzkiego (54,7 tys.), holenderskiego (44,2 tys.), polskiego (38,6 tys.) i afrykańskiego subsaharyjskiego lub arabskiego (34,4 tys.)[9].
Religia
Pierwszy Zjednoczony Kościół Metodystyczny w Wichita.
Dane z 2014 r.[10]:
- protestanci – 57%:
- brak religii – 20% (w tym: 3% agnostycy i 2% ateiści),
- katolicy – 18%,
- mormoni – 1%,
- świadkowie Jehowy – 1%,
- pozostałe religie – 3% (w tym: buddyści, muzułmanie, żydzi, prawosławni, hinduiści, scjentyści, Kościół Jedności, bahaiści i unitarianie uniwersaliści[11]).
Gospodarka
Przemysł
Przemysł sprzętu transportowego jest największym pod względem zatrudnienia w Kansas. Sektor ten stanowi 20% siły roboczej stanu. Na drugim miejscu znajduje się przetwórstwo spożywcze z 18% pracowników przemysłowych stanu i maszyny przemysłowe z 14%. Metalowe wyroby gotowe stanowią 8%, a wyroby chemiczne kolejne 6%[12].
Pakowanie mięsa i przemysł mleczarski to główne obszary działalności gospodarczej, a składy towarowe w Kansas City należą do największych w kraju. Dwie wiodące branże to produkcja sprzętu transportowego oraz maszyn przemysłowych i komputerowych. Wichita to ośrodek przemysłu lotniczego, produkujący głównie samoloty prywatne, ale także wojskowe[13][12].
Zasoby i energia
Kansas posiada znaczne zasoby ropy naftowej, gazu ziemnego i energii odnawialnej. Wiatr w 2019 roku po raz pierwszy wyprzedził węgiel jako największe źródło energii elektrycznej w stanie Kansas. W 2020 roku za wytworzenie energii elektrycznej odpowiadały głównie: energia wiatrowa (43%), elektrownie węglowe (31%), elektrownia jądrowa (19%) i gaz ziemny (6%)[14].
Rolnictwo
Kansas zajmuje trzecie miejsce w kraju pod względem ilości gruntów przeznaczonych pod uprawę i jest numerem jeden wśród producentów pszenicy i sorgo[14]. Kukurydza, siano, soja i słonecznik są również jednymi z najważniejszych produktów rolnych. Jednak bydło i cielęta stanowią najbardziej ceniony towar w sektorze rolniczym[15].
Uczelnie
Sławni ludzie
Dziki Bill Hickok, John Brown, Walter Chrysler, Dwight Eisenhower, Eminem, Janelle Monáe, Hattie McDaniel, Al Corley, Kendall Schmidt, Pat Metheny.
Przypisy
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Kansas, www.census.gov [dostęp 2022-06-09] (ang.).
- ↑ Kansas: A Leader in Wheat, Grain Sorghum, and Beef Production, www.usda.gov [dostęp 2022-06-09] (ang.).
- ↑ BrianB. Donegan BrianB., This is how many tornadoes every state records in an average year, FOX Weather, 21 marca 2022 [dostęp 2022-06-09] (ang.).
- ↑ Biggest US Cities By Population – Kansas, www.biggestuscities.com [dostęp 2019-01-21] .
- ↑ Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020, 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2022-06-09] .
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Kansas; UNITED STATES, www.census.gov [dostęp 2022-06-09] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-21] .
- ↑ a b 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02), data.census.gov [dostęp 2022-06-09] .
- ↑ Adults in Kansas. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ a b Top 10 Manufacturing Companies in Kansas - IndustrySelect®, www.industryselect.com [dostęp 2022-06-09] .
- ↑ Kansas: | Infoplease, www.infoplease.com [dostęp 2022-06-09] (ang.).
- ↑ a b U.S. Energy Information Administration - EIA - Independent Statistics and Analysis, www.eia.gov [dostęp 2022-06-09] .
- ↑ What Crops Does Kansas Grow?, Town of Douglas, MA, 30 maja 2022 [dostęp 2022-06-09] (ang.).
Linki zewnętrzne
