|
Stany niewolnicze  Stany niewolnicze – stany w USA, w których legalne było wykorzystywanie niewolniczej siły roboczej. Niewolnikami w tych stanach byli przede wszystkim czarnoskórzy Afrykanie uprowadzeni z rodzimego kontynentu lub ich potomkowie urodzeni w Ameryce. Niewolnictwo było jedną z przyczyn wybuchu wojny secesyjnej i zostało zdelegalizowane na mocy 13. poprawki do Konstytucji w roku 1865. Stany niewolniczePiętnaście stanów USA w momencie wybuchu wojny miało zalegalizowane prawnie niewolnictwo. Były to: Alabama, Arkansas, Delaware, Floryda, Georgia, Kentucky, Luizjana, Maryland, Missisipi, Missouri, Karolina Południowa, Karolina Północna, Tennessee, Teksas i Wirginia (wówczas jeszcze stanowiąca jeden stan z Wirginią Zachodnią), a w Dystrykcie Kolumbii przed wybuchem wojny wolno było posiadać niewolników, choć handel nimi był zakazany. Niewolnictwo było również praktykowane na Terytorium Nebraski i na Terytorium Indiańskim na początku lat pięćdziesiątych XIX wieku. Ostatnim stanem na północy, który zakazał niewolnictwa, było New Jersey w roku 1804, aczkolwiek prawo stanowe pozwoliło na zatrzymanie przez właścicieli niewolników w określonym wieku jako tzw. „dożywotnich terminatorów”, oczywiście do wejścia w życie XIII. Poprawki Do Konstytucji. Jedenaście z tych stanów w roku 1860 zadeklarowało secesję od Unii i w roku następnym ogłosiło powstanie Skonfederowanych Stanów Ameryki; Delaware, Kentucky i Maryland nie opuściły Unii, a Wirginia Zachodnia wstąpiła do niej po oderwaniu się od Wirginii. PoczątkiPrzed rewolucją amerykańską we wszystkich koloniach brytyjskich w Ameryce istniało niewolnictwo, ale wojna o niepodległość stała się impulsem do wykorzenienia go. Terytoria północno-zachodnie, stanowiące dziś Środkowy Zachód, były organizowane na zasadach zarządzenia północno-zachodniego, które zakazało niewolnictwa w roku 1787. Massachusetts zaakceptowało ten akt w swej konstytucji z roku 1780, a kilka innych północnych stanów poszło tym śladem. Umowna granica niewolnictwa ustaliła się w 1781 kiedy niewolnictwa zakazała Pensylwania. Przebiegała ona wzdłuż północnej granicy Delaware, Linii Masona-Dixona i rzeki Ohio. Stany niewolnicze na północy
Konflikt na nowych terytoriachW czasie wojny roku 1812 Brytyjczycy obiecali wyzwolenie tym niewolnikom, którzy staną po ich stronie. Pod koniec wojny doszło do podziału, zgodnie z którym połowa stanów bądź to zakazała niewolnictwa na swoim terenie (północny wschód), bądź też miała to w swoich konstytucjach od początku (środkowy zachód), a połowa postanowiła utrzymać niewolnictwo na zawsze (południe). Konflikt polityczny wybuchł wówczas, gdy doszło do walki o władzę w Senacie, gdzie każdy stan jest reprezentowany przez dwóch senatorów. Przy równej liczbie stanów wolnych i niewolniczych Senat był podzielony po połowie. W momencie, gdy zaludnienie stanów wolnych zaczęło gwałtownie przerastać liczbę ludności stanów niewolniczych (Konstytucja Stanów Zjednoczonych w Artykule 1 § 2.3 przy wyliczaniu wielkości reprezentacji nakazywała doliczyć do ludności wolnej 3/5 liczby „pozostałych osób” jak eufemistycznie określano niewolników), co w konsekwencji prowadziło do przejęcia kontroli nad Izbą Reprezentantów przez stany wolne, Senat stał się jedynym miejscem, gdzie politycy ze stanów niewolniczych mogli stosować prawo weta w kwestiach związanych z niewolnictwem. Kompromis MissouriKontrowersje wokół tego czy Missouri powinno być przyjęte do Unii jako stan niewolniczy, czy też wolny, doprowadziły do tzw. „kompromisu Missouri” z roku 1820, który ustalił, że terytoria nabyte w ramach zakupu Luizjany na północ od równoleżnika 36°30′ (co stanowiło południową granicę Missouri) będą stanami wolnymi, zaś stany i terytoria na południe od tej linii mają prawo do przyjęcia ustroju niewolniczego. W ramach kompromisu utworzono Maine, wolny stan na terytorium Nowej Anglii, który miał zrównoważyć przyjęcie Missouri jako stanu niewolniczego. Status Teksasu i Nowego MeksykuPrzyjęcie do Unii Teksasu i zajęcie ogromnych obszarów na zachodzie, w wyniku zwycięskiego zakończenia konfliktu znanego jako wojna meksykańsko-amerykańska, ponownie wywołało spory. Jakkolwiek bowiem zasiedlona już część Teksasu nadawała się do upraw bawełny, a tym samym do wprowadzenia niewolnictwa, górzyste i pustynne tereny dzisiejszego Nowego Meksyku okazały się dla właścicieli plantacji i niewolników zupełnie nieprzydatne. W roku 1850 Kalifornia została – na podstawie porozumień „kompromisu 1850” – przyjęta do Unii jako wolny stan, bez dodatkowego stanu niewolniczego dla zachowania równowagi. W związku z tym, że mogłoby to oddać władzę w Senacie w ręce przedstawicieli stanów wolnych, Kalifornia zgodziła się wysyłać do Waszyngtonu jednego proniewolniczego i jednego antyniewolniczego senatora. Równowaga została więc zachowana, ale w stanach niewolniczych wzrastały emocje i obawy przed zakusami abolicjonistów i freesoilerów. Ostatnie starciaTrudności ze znalezieniem jakiegokolwiek terytorium, które można byłoby przekształcić w dodatkowy stan niewolniczy, zahamowały proces otwierania kolejnych obszarów na zachodzie dla osadnictwa, bowiem politycy z Południa obawiali się wzrostu liczby terytoriów (a następnie stanów) wolnych. Podejmowano wysiłki zmierzające do aneksji Kuby i Nikaragui w celu uczynienia z nich stanów niewolniczych, ale bezskutecznie. W roku 1854 „kompromis Missouri” został obalony, co wiązało się z nadziejami Południa na uczynienie Terytorium Kansas stanem niewolniczym. Kansas miał ubiegać się o przyjęcie do Unii wraz z Minnesotą, ale przyjęcie Kansas jako stanu niewolniczego nie udało się, bowiem zakwestionowana została prawomocność konstytucji stanowej. Gdy przyjęcie Minnesoty zostało w roku 1858 zaaprobowane, równowaga w Senacie przestała istnieć, co z kolei zaowocowało przyjęciem Oregonu w 1859 roku. Przyjmowanie stanów paramiPrzed rokiem 1812 nie było potrzeby równoważenia liczby stanów niewolniczych i wolnych. Oto jak układała się ich lista w roku 1812:
Kres niewolnictwaMaryland i prounijny rząd Missouri zakazały niewolnictwa na swoich terenach w czasie wojny. Trzynasta poprawka do Konstytucji, ratyfikowana 6 grudnia 1865 roku, znosiła niewolnictwo na całym obszarze Stanów Zjednoczonych. Ratyfikacja 13. poprawki była warunkiem przywrócenia do działania władz tych stanów, które znalazły się w roku 1861 w Konfederacji. Zobacz teżPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Information related to Stany niewolnicze |
