Kazimierz

wieś
Fragment rynku
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pabianicki
Gmina	Lutomiersk
Liczba ludności (2022)	904[2]
Strefa numeracyjna	43
Kod pocztowy	95-083[3]
Tablice rejestracyjne	EPA
SIMC	0705812
Położenie na mapie gminy Lutomiersk Kazimierz
Położenie na mapie Polski Kazimierz
Położenie na mapie województwa łódzkiego Kazimierz
Położenie na mapie powiatu pabianickiego Kazimierz
51°46′07″N 19°12′20″E/51,768611 19,205556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie pabianickim, w gminie Lutomiersk. Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską w 1288 roku, zdegradowany w 1870 roku^[4]. W drugiej połowie XVI wieku jako prywatne miasto duchowne położone było w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego^[5]. Do 1953 roku miejscowość była siedzibą gminy Babice, a w latach 1953–1954 gminy Kazimierz.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kazimierz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Miejscowość położona jest na Wysoczyźnie Łaskiej.

Pierwsza wzmianka o Kazimierzu pochodzi z 1261 r. i dotyczy odbytego tu 6 lutego zjazdu dzielnicowych książąt: kujawskiego i łęczyckiego – Kazimierza I, jego syna Siemomysła i licznych dostojników. Kazimierz otrzymał prawa miejskie przed 1288 r., bowiem zachował się dokument z tego roku, w którym książę Władysław Łokietek 28 maja dokonuje zamiany Kazimierza na rzecz cystersów w Wąchocku. Miasteczko nie osiągnęło większego znaczenia pomimo położenia na trakcie handlowym z Torunia do Krakowa i istnienia tu komory celnej, a także nadaniu mu rangi grodu kasztelańskiego, którą to funkcję w 1438 r. przeniesiono do Inowłódz. W 1432 r. cystersi dokonali zamiany Kazimierza na rzecz kanoników regularnych w Trzemeszno.

Od połowy XVIII wieku następuje upadek Kazimierza, do czego walnie przyczyniło się dobre prosperowanie pobliskiego Lutomierska, a także liczne epidemie, zniszczenia wojenne i pożary. Brak perspektyw rozwojowych spowodował odebranie Kazimierzowi praw miejskich w 1870 r. Układ przestrzenny Kazimierza zachował jednak typowe cechy miejskie: rynek i uliczki wytyczone w okresie lokacji uległy przekształceniu tylko w niewielkim stopniu.

W 1939 r., po przegranej bitwie nad Wartą, 31 Pułk Strzelców Kaniowskich zajął kolejną linię obronną wzdłuż Neru. Poległych żołnierzy polskich pochowano na miejscowym cmentarzu.

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[6] na listę zabytków wpisany jest obiekt:

• kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela, początek XX, nr rej.: 383/A z 1.06.1992, neogotycki, zbudowano według projektu Józefa Dziekońskiego w latach 1902–1910. Przeniesiono do niego barokowe wyposażenie dawnego, drewnianego kościoła (1632–1909). Na kościele znajdują się ślady po pociskach artyleryjskich z 1914 r., gdy linia frontu przebiegała wzdłuż Neru.
• zespół 200-letnich stodół, wraz z ostatnim czynnym kieratem w województwie, które położone są w pobliżu rynku głównego^{[potrzebny przypis]}

Rzymskokatolicka Parafia Kazimierz jest największą i najstarszą w gminie Lutomiersk. Parafia posiada swój własny herb, oraz flagę w barwach czerwono-żółto-zielonych.

przez miejscowość biegnie trasa Łódzkiej magistrali rowerowej (ukł, N-S)

• Kazimierz 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 924 .
• Kazimierz (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 66 .