Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Neogotyk

Elewacja Strawberry Hill.
Bazylika katedralna Notre-Dame w Ottawie jako przykład neogotyku w Ameryce Północnej
Kościół św. Mikołaja w Przyszowej projektu Teodora Talowskiego

Neogotykstyl w architekturze, a także rzemiośle artystycznym, nawiązujący formalnie do gotyku, powstały około połowy XVIII wieku w Anglii i trwający do początku XX wieku, zaliczany do historyzmu.

Najczęściej spotyka się kościoły nawiązujące do kontynentalnych gotyckich lub rozbudowane gotyckie (katedra w Kolonii, katedra św. Wita w Pradze) oraz budowle wzorowane na gotyku angielskim (zamek w Kórniku, Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku).

Historia

W meblarstwie neogotyk był popularny głównie w Anglii i Niemczech od lat 30. do lat 60. XIX wieku[1].

Architektura

 Z tym tematem związana jest kategoria: Architektura neogotycka według państw.

W Anglii od czasów średniowiecza istniała nieprzerwana tradycja gotycka – gothic revival, która po okresie klasycyzmu zaczęła się rozprzestrzeniać do innych krajów europejskich[2]. Pierwszą rezydencją w stylu neogotyckim było Strawberry Hill zbudowane dla pisarza powieści gotyckich Horacego Walpole’a, przebudowane w stylu neogotyckim w 1750 roku.

Styl neogotycki uważano za odpowiedni do budowy okazałych budynków użyteczności publicznej (w tym m.in. budynków parlamentów Węgier w Budapeszcie i Wielkiej Brytanii w Londynie) oraz kościołów. Na uwagę zasługuje budynek dworca kolejowego we Wrocławiu i w Nowych Skalmierzycach.

Neogotyk na ziemiach polskich

Pałac w Dowspudzie

Początki stosowania form gotyzujących

Pierwszą realizacją neogotycką w Polsce był łuk triumfalny z 1764 roku zbudowany na rynku w Warszawie z okazji koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego[3]. Pierwszą stałą budowlą o charakterze gotyzującym była zachowana do dzisiaj wieża wzniesiona w 1780 roku w ogrodzie księżnej Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej na Mokotowie pod Warszawą[4]. Z kolei pierwszym pałacem uznawanym przez część badaczy za zawierający cechy gotyckie był zbudowany w latach 1787 - 1789 pałac w Korsuniu koło Kaniowa[3], jednak uważa się też, że prezentował on stylistykę mauretańską[5]. Pierwszą realizacją, którą można uznać w pełni za neogotycką był Dom Gotycki w Arkadii zbudowany w latach 1795–1798[6]. W 1802 roku wystawiona została z inicjatywy Stanisława Kostki Potockiego Galeria Gotycka w jego pałacu w Wilanowie, którą zaprojektował Chrystian Piotr Aigner oraz w tym samym roku architekt Jakub Kubicki odbudował w 1802 roku ruinę zameczku w Radziejowicach w stylu neogotyckim[7]. Przed rokiem 1807, w gotyzującym stylu została przekształcona fasada zamku w Łańcucie. W W 1809 roku w Puławach w stylu klasycystyczno-neogotyckim na cele muzealne wzniesiono Dom Gotycki[8].

Rozwinięcie stylu neogotyckiego

Jednym z pierwszych kościołów neogotyckich w Polsce był kościół w miejscowości Wielącza pod Zamościem zbudowany w latach 1821–1832 według projektu Wacława Ritschela. Kolejnym była kaplica św. Anny na cmentarzu w Wilanowie według projektu Chrystiana Piotra Aignera w latach 1823–1826 oraz Galeria Gotycka, jaka została w latach 1823–1825 zbudowana przed warszawskim kościołem Dominikanów[9]. Około roku 1828 został od podstaw zbudowany niewielki neogotycki pałacyk w Opinogórze.

Spośród budynków świeckich jako jeden z wczesnych przykładów w pełni architektury neogotyckiej można wymienić Pałac Paca w Dowspudzie z lat 1820–1823[10]. Innymi przykładami neogotyckiej architektury rezydencjonalnej są zamek w Kórniku, dworzec w Nowych Skalmierzycach, pałac w Leśkowej w stylu neogotyku elżbietańskiego, pałac w Landwarowie, pałac w Czerniatynie, pałac w Kosowie. Pod koniec XIX wieku styl neogotycki często był stosowany przy dekoracji kamienic mieszczańskich (np. Kamienica Ławrynowicza w Warszawie lub Gmach Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego w Warszawie).

Na ziemiach polskich do najbardziej znanych architektów tworzących budowle neogotyckie należeli: Józef Pius Dziekoński, Teodor Talowski, Henryk Marconi, Piotr Aigner, Feliks Księżarski, Alexis Langer, Franciszek Jaszczołd, Ludwig Schneider, Jan Sas-Zubrzycki, Konstanty Wojciechowski.

Styl wiślano-bałtycki

Kościół św. Józefa w Krakowie Podgórzu z 1905 roku

Jedną z odmian neogotyku stał się popularny w Polsce tzw. styl wiślano-bałtycki, który był uznawany przejściowo za „polski styl narodowy”. Koncepcję tę w latach 60. i 70. XIX wieku wypracowali krakowscy historycy Władysław Łuszczkiewicz i Józef Łepkowski. Ich koncepcje teoretyczne spotkały się z żywym odzewem wśród badaczy na Mazowszu.

W latach 80. XIX wieku problematyką gotyku jako polskiego stylu narodowego zajął się Karol Matuszewski, który propagował styl wiślano-bałtycki. Styl ten rozpropagował szczególnie ogłoszony w 1886 roku konkurs na projekt kościoła św. Michała i św. Floriana w Warszawie, podczas którego w regulaminie określono, że styl świątyni ma być ostro-łukowy w odcieniu tak zwanym wiślano-bałtyckim. Zrealizowano projekt Józefa Piusa Dziekońskiego, a kolejną ważną realizacją w tym stylu był kościół Wniebowzięcia NMP w Łodzi, projektu Konstantego Wojciechowskiego.

Kolejne realizacje to katedra Opieki Najświętszej Marii Panny w Radomiu, kościół Wniebowzięcia NMP w Białymstoku, kościół Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie, kościół św. Stanisława w Czerwonce Liwskiej, kościół św. Stanisława Biskupa w Warszawie, kościół w Milejowie, Gorzkowicach, Zdunach, kościół w Markach, kościół w Radziwiu, Rozniszowie, kościół w Mogielnicy, kościół w Dłutowie, kościoły w Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu-Pogoni, Sosnowcu-Niwce, Strzemieszycach, Sosnowcu-Zagórzu. W nieco innym stylu nawiązującym do gotyku małopolskiego projektowali Sławomir Odrzywolski (kościół w Miejscu Piastowym), Teodor Talowski (Kościół św. Elżbiety we Lwowie) i Jan Sas-Zubrzycki (kościół w Szczurowej, kościół w Trześniowie). Ten ostatni architekt wprowadził w latach 90. XIX wieku termin styl nadwiślański, którego przykładem może być kościół św. Józefa w Podgórzu w Krakowie.

Zobacz też

Przypisy

  1. Nowacki ↓, s. 22.
  2. Wilfred Koch: Style w architekturze. Warszawa: Świat książki, 2009, s. 272. ISBN 978-83-7943-007-9.
  3. a b https://rcin.org.pl/Content/225393/WA308_250963_P330_Z-problematyki_I.pdf
  4. J. Putkowska, Warszawskie rezydencje na przedmieściach i pod miastem w XVI–XVIII wieku, Warszawa 2016, s. 383 i n.
  5. S. Poniatowski, Pamiętniki synowca Stanisława Augusta, przekł. i oprac. J. Łojek, Warszawa 1979, s. 74.
  6. W. Piwkowski, Arkadia Heleny Radziwiłłowej. Studium historyczne = Arkadia of Helena Radziwiłł. A historical study, Warszawa 1998, s. 52, 379 n
  7. J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa 1975, s. 27
  8. Z.Żygulski jun, Dzieje zbiorów puławskich. Świątynia Sybilli i Dom Gotycki, Kraków 2009, s. 123 n.
  9. M. W. Urbanowski, Architektura kościoła św. Jacka w Warszawie, [w:] Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222–1972, red. J. Kłoczowski, t. 2, Warszawa 1975, s. 209 n
  10. Jerzy Baranowski „Pałac Paca w Dospudzie”, [w:] Ziemia, 1965, s. 170.
  11. Dom z 1809, Chrystian Piotr Aigner
  12. Zameczek z 1802, Jakub Kubicki
  13. Kościół wg projektu 1832, budowa 1832–1844, Karl Friedrich Schinkel
  14. Zamek wybudowany w l. 1843–1860, Karl Friedrich Schinkel i Marian Cybulski przy udziale Tytusa Działyńskiego
  15. Kolegium w Krakowie z l. 1883–1887, proj. Feliks Księżarski
  16. Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennikaz l. 1913–1919, proj. Hugon Kuder

Bibliografia

  • Jan Nowacki: Motywy antyczne na inkrustowanych meblach, z okresu historyzmu, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Uniwersytet Warszawski: 2010.


Read more information:

Blekok Sawah Seekor Blekok Sawah sedang beristirahat di atas batu dan mengamati predator yang ingin memangsanya. Status konservasi Risiko Rendah (IUCN 3.1)[1] Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Chordata Kelas: Aves Ordo: Pelecaniformes Famili: Ardeidae Genus: Ardeola Spesies: A. speciosa Nama binomial Ardeola speciosaHorsfield, 1821 Blekok sawah (Ardeola speciosa) adalah spesies burung dari famili Ardeidae. Makanan utamanya adalah serangga, ikan, dan kepiting. Burung …

Government of Hungary from 2002 to 2004 This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Medgyessy Government – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2021) (Learn how and when to remove this template message) Medgyessy Government66th Cabinet of HungaryDate formed27 May 2002Date dissolved4 October …

For other places with a similar name, see Yusefabad. Village in Tehran province, Iran Village in Tehran, IranYusefabad-e Seyrafi Persian: يوسف اباد صيرفيVillageYusefabad-e SeyrafiCoordinates: 35°34′55″N 51°03′07″E / 35.58194°N 51.05194°E / 35.58194; 51.05194[1]Country IranProvinceTehranCountyShahriarDistrictCentralRural DistrictFerdowsPopulation (2016)[2] • Total5,308Time zoneUTC+3:30 (IRST) Yousef Abad Seyraf…

West River Plaats in de Verenigde Staten Vlag van Verenigde Staten Locatie van West River in Wyoming Locatie van Wyoming in de VS Situering County Washakie County Type plaats Census-designated place Staat Wyoming Coördinaten 44° 6′ NB, 107° 59′ WL Algemeen Oppervlakte 148,3 km² - land 147,5 km² - water 0,8 km² Inwoners (2000) 321 Hoogte 1.243 m Overig ZIP-code(s) 82401 FIPS-code 82677 Portaal    Verenigde Staten West River is een plaats (census-designated place) in de…

Association football player and manager In this Spanish name, the first or paternal surname is Álvarez de Eulate and the second or maternal family name is Güergue. Koldo Álvarez Koldo managing Andorra in 2016Personal informationFull name Jesús Luis Álvarez de Eulate GüergueDate of birth (1970-09-04) 4 September 1970 (age 53)Place of birth Vitoria, SpainHeight 1.90 m (6 ft 3 in)Position(s) GoalkeeperTeam informationCurrent team Andorra (coach)Senior career*Years …

History Name Stakesby (1930–43) Empire Derwent (1943–46) Swan Point (1946–49) Owner Rowland & Marwood Steamship Co Ltd (1930–43) Ministry of War Transport (1943–45) Ministry of Transport (1945–46) Cereal Trade & Shipping Co Ltd (1946–49) Operator Headlam & Son Ltd (1930–40) Neill & Pandelis Ltd (1943–46) J D McLaren & Co Ltd (1946–49) Port of registry Whitby, United Kingdom (1930–40) Sunderland (1943–46) London (1946–49) BuilderWilliam Pickersgill &a…

صورة لمجلدات نظام لينكس نظام ملفات يونكس أو (نظام إدارة الملفات على يونكس), هو وسيلة لتخزين المعلومات في الحاسوب وتنظيمها في ملفات على ذاكرة (قرص صلب، فلاش يو اس بي، قرص مضغوط، KSSD ، قرص مرن، الخ).[1] يستعمل هذا النظام في العديد من نسخ يونكس وأنظمة التشغيل الشبيه بيونكس مثل ل

Judith RakersBiographieNaissance 6 janvier 1976 (47 ans)PaderbornNom de naissance Judith Deborah RakersNationalité allemandeDomicile HambourgFormation Université de Münster (1995-2001)Pelizaeus-Gymnasium Paderborn (d)Activités Journaliste, présentatrice de journal, animatrice de radio, animatrice de télévision, actriceAutres informationsA travaillé pour Norddeutscher RundfunkTaille 1,73 mCheveux Cheveux blondsYeux Bleu-gris (d)Site web (de) www.judithrakers.commodifier - modifi…

TestisDiagram testis pada manusiaRincianArteriTesticular arteryVenaTesticular vein, Pampiniform plexusSarafSpermatic plexusLimfaLumbar lymph nodesPengidentifikasiBahasa LatintestisMeSHD013737TA98A09.3.01.001TA23576FMA7210Daftar istilah anatomi[sunting di Wikidata] Testis adalah kelenjar kelamin jantan pada hewan dan manusia. Manusia (pria) mempunyai dua testis yang dibungkus dengan skrotum. Pada mamalia, testis terletak di luar tubuh, dihubungkan dengan tubulus spermatikus dan terletak di da…

مديرية جبلة  - مديرية -  تقسيم إداري البلد  اليمن[1] العاصمة جبلة[2]  المحافظة محافظة إب المسؤولون المدير العام محمد المريسي[3] خصائص جغرافية إحداثيات 14°N 44°E / 14°N 44°E / 14; 44 المساحة 156 كم² الارتفاع 2462 متر  السكان الكثافة السكانية 721.0 نسمة/…

Papuan language of New Guinea RemaRegionWestern Province, Papua New GuineaNative speakers12 (2012)[1]Language familyTrans-Fly – Bulaka River? YamTondaRemaLanguage codesISO 639-3bowGlottologrema1238ELPRemaRema is classified as Severely Endangered by the UNESCO Atlas of the World's Languages in Danger Rema, also known as Bothar, is a nearly extinct Papuan language of New Guinea. References ^ Rema at Ethnologue (18th ed., 2015) (subscription required) vteYam languagesTonda Upper More…

Australian Football League video game 2017 video gameAFL EvolutionPackaging artwork, featuring Chad Wingard, Marcus Bontempelli, and Isaac HeeneyDeveloper(s)Wicked Witch SoftwarePublisher(s)Tru Blu EntertainmentSeriesAFLPlatform(s)Microsoft Windows, PlayStation 4, Xbox OneRelease PlayStation 4, Xbox One May 5, 2017 Microsoft Windows July 21, 2017 Genre(s)SportsMode(s)Single-player, multiplayer AFL Evolution is a video game based on the AFL developed by Wicked Witch Software and published by Tru …

History of the sport in South Africa Surfing in South AfricaCountrySouth AfricaGoverning bodySurfing South AfricaNational team(s)South Africa Olympics teamInternational competitions Summer Olympics Surfing in South Africa began in Durban in the 1940s.[1][2] History By 1965 the South African Surfing Association was formed. In recent years surfing associations have tried to encourage more black South Africans to take up surfing.[3][4][5][6][7]…

Croatian football player and manager (born 1971) Elvis Scoria Personal informationDate of birth (1971-07-05) 5 July 1971 (age 52)Place of birth Pula, SR Croatia, SFR YugoslaviaPosition(s) ForwardSenior career*Years Team Apps (Gls)1989–1994 Rijeka 75 (13)1994 Croatia Zagreb 6 (1)1995–1996 Istra 62 (19)1997 Zagreb 15 (5)1997–1999 Lleida 18 (1)1999–2000 Istra 7 (0)Managerial career2002–2004 Pula 18562004–2005 Rijeka2006 Slaven Belupo2007–2009 Istra 19612010–2011 Rijeka2011–20…

This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Donja Slatina, Ribnik – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2015) Village in Republika Srpska, Bosnia and HerzegovinaDonja Slatina Доња СлатинаVillageDonja SlatinaCoordinates: 44°24′02″N 16°51′16″E / …

United Grand Lodges of Germany, Brotherhood of FreemasonsFormation27 April 1958 [1]LocationBerlin (Germany)Coordinates50.5001N 8.1474ERegion GermanyWebsiteUnited Grand Lodges of Germany Part of a series onFreemasonry Overview Grand Lodge Masonic lodge Masonic lodge officers Grand Master Prince Hall Freemasonry Regular Masonic jurisdiction Anglo-American Freemasonry Continental Freemasonry History History of Freemasonry Liberté chérie Masonic manuscripts Masonic bodies Masonic Masonic b…

Genus of fishes For the larger gouramis from Southeast Asia, see Trichopodus. Trichogaster Dwarf gourami (T. lalius) Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Actinopterygii Order: Anabantiformes Family: Osphronemidae Subfamily: TrichogastrinaeBleeker, 1879[1] Genus: TrichogasterBloch & J. G. Schneider, 1801 Type species Trichogaster fasciataBloch & J. G. Schneider, 1801[2] Synonyms[3] Colisa Cuvier, 1831 Polyacanthus Cu…

English singer-songwriter and producer Philip OakeyOakey performing with the Human League in 2014BornHinckley, Leicestershire, England[1]OccupationsSingersongwriterproducerYears active1977–presentMusical careerAlso known asPhil OakeyGenresSynth-popnew waveelectronicInstrument(s)VocalskeyboardskeytarLabelsFast ProductVirginEMIEastWestPapillonWall of SoundMember ofThe Human League Musical artist Philip Oakey is an English singer, songwriter and record producer. He is the lead singer…

Kementerian Federal untuk Urusan Eropa dan InternasionalBundesministerium für europäische und internationale AngelegenheitenInformasi lembagaDibentuk20 November 1920; 103 tahun lalu (1920-11-20)Nomenklatur sebelumnyaKementerian Luar Negeri Kekaisaran dan KerajaanWilayah hukumPemerintah AustriaKantor pusatMinoritenplatz, Innere Stadt, WinaAnggaran tahunan€508 juta (2019)[1]Menteri Luar NegeriMichael Linhart (Ind.)Pejabat eksekutifPeter Launsky-Tieffenthal, Sekretaris-JenderalSitu…

British director, actor and rapper This article may have been created or edited in return for undisclosed payments, a violation of Wikipedia's terms of use. It may require cleanup to comply with Wikipedia's content policies, particularly neutral point of view. (April 2020) The topic of this article may not meet Wikipedia's notability guideline for biographies. Please help to demonstrate the notability of the topic by citing reliable secondary sources that are independent of the topic and provide…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.87.133.69