Prowincja Pomorze

Provinz Pommern

prowincja
1816–1945
Herb Flaga
Hymn: Pommernlied (Pieśń Pomorza)
Państwo	Prusy
Siedziba	Szczecin
Data powstania	1816
Data likwidacji	1945
Powierzchnia	38 401 km²
Populacja (1939) • liczba ludności	2 405 021
• gęstość	62,63 osób/km²
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons

Prowincja Pomorze (niem. Provinz Pommern) – prowincja państwa pruskiego, a potem zjednoczonych w XIX w. Niemiec (do 1945 r.). Stolicą prowincji był Szczecin, a przejściowo w okresie 1808–1814 Stargard^[1]. W 1939 roku prowincja miała powierzchnię 38 401 km² i liczyła 2 405 021 mieszkańców.

Numery rejestracyjne samochodów zarejestrowanych w prowincji zaczynały się od „I H”.

W wyniku traktatu wersalskiego niewielki fragment powiatów: bytowskiego, lęborskiego i słupskiego (w sumie około 6 km²) został przekazany Polsce. W roku 1932 rejencja stralsundzka została przyłączona do rejencji szczecińskiej, a w roku 1938 (po likwidacji prowincji Marchia Graniczna) powstała nowa, trzecia (obok szczecińskiej i koszalińskiej), rejencja pilska (Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen) z siedzibą władz w Pile. Po II wojnie światowej większa, wschodnia część prowincji przypadła Polsce, część zachodnia (Pomorze Przednie) przypadła Niemcom i obecnie wchodzi w skład kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Stolica: Szczecin

• rejencja szczecińska (Regierungsbezirk Stettin)
• rejencja koszalińska (Regierungsbezirk Köslin)
• rejencja strzałowiecka (Regierungsbezirk Stralsund)

Szczegółowe podziały administracyjne rejencji znajdują się w poszczególnych opisach tych rejencji.

W 1905 roku Prowincja Pomorze obejmowała powierzchnię 30 120 km² i miała 1 684 326 mieszkańców, z których 1 616 550 stanowili protestanci, 50 206 katolicy, 9960 Żydzi^[2].

W 1900 roku przy granicy z prowincją Prusy Zachodnie mieszkały 14 162 osoby z ojczystym językiem kaszubskim, oraz w rejonie jezior Łebsko i Gardno ogółem 310 osób posługujących się tym językiem^[2].

Herb	Miasto	Ludność 1905	Rejencja 1905	Powiat 1905	Obecna lokacja
	Stettin (Szczecin)	224 119	szczecińska	Stettin-Stadt
	Stralsund(Strzałów)	31 809	strzałowiecka	Stralsund-Stadt
	Stolp (Słupsk)	31 154	koszalińska	Stolp-Stadt
	Stargard	26 907	szczecińska	Stargard-Stadt
	Greifswald (Gryfia)	23 767	strzałowiecka	Greifswald-Stadt
	Kolberg (Kołobrzeg)	22 856	koszalińska	Kolberg-Körlin
	Köslin (Koszalin)	21 474	koszalińska	Köslin
	Anklam (Toglin)	15 625	strzałowiecka	Anklam
	Swinemünde (Świnoujście)	13 272	szczecińska	Usedom-Wollin
	Demmin (Dymin)	12 536	szczecińska	Demmin
	Lauenburg (Lębork)	12 502	koszalińska	Lauenburg
	Neustettin (Szczecinek)	10 785	koszalińska	Neustettin
	Pasewalk(Pozdawilk)	10 520	szczecińska	Ueckermünde
	Gollnow (Goleniów)	9194	szczecińska	Naugard
	Pyritz (Pyrzyce)	8600	szczecińska	Pyritz
	Belgard an der Persante (Białogard)	8589	koszalińska	Belgard
	Wolgast(Wołogoszcz)	8346	strzałowiecka	Greifswald-Land
	Treptow an der Rega (Trzebiatów)	7794	szczecińska	Greifenberg
	Altdamm (Dąbie)	7451	szczecińska	Randow
	Barth (Bardowo)	7344	strzałowiecka	Franzburg
	Schivelbein (Świdwin)	7219	koszalińska	Schivelbein
	Greifenberg (Gryfice)	7207	szczecińska	Greifenberg
	Bütow (Bytów)	7011	koszalińska	Bütow
	Greifenhagen (Gryfino)	6583	szczecińska	Greifenhagen
	Ueckermünde(Wkryujście)	6263	szczecińska	Ueckermünde
	Schlawe (Sławno)	6221	koszalińska	Schlawe
	Dramburg (Drawsko Pomorskie)	6107	koszalińska	Dramburg
	Rügenwalde (Darłowo)	5968	koszalińska	Schlawe
	Cammin (Kamień Pomorski)	5923	szczecińska	Cammin
	Rummelsburg (Miastko)	5701	koszalińska	Rummelsburg
	Labes (Łobez)	5183	szczecińska	Regenwalde
	Bublitz (Bobolice)	5154	koszalińska	Bublitz
	Polzin (Połczyn-Zdrój)	5046	koszalińska	Belgard
	Naugard (Nowogard)	4872	szczecińska	Naugard
	Falkenburg (Złocieniec)	4702	koszalińska	Dramburg
	Wollin (Wolin)	4560	szczecińska	Usedom-Wollin
	Treptow an der Tollense(Trzebiatów nad Tolężą)	4429	szczecińska	Demmin
	Tempelburg (Czaplinek)	4377	koszalińska	Neustettin
	Pölitz (Police)	4303	szczecińska	Randow
	Bergen auf Rügen(Górsko Rańskie)	4045	strzałowiecka	Rügen
	Loitz (Łosice)	4020	strzałowiecka	Grimmen
	Gartz an der Oder(Gardziec Odrzański)	3947	szczecińska	Randow
	Grimmen(Grzymie)	3825	strzałowiecka	Grimmen
	Kallies (Kalisz Pomorski)	3627	koszalińska	Dramburg
	Regenwalde (Resko)	3477	szczecińska	Regenwalde
	Tribsees(Trzebudzice)	3423	strzałowiecka	Grimmen
	Jarmen (Jaromin)	3083	szczecińska	Demmin
	Körlin an der Persante (Karlino)	2999	koszalińska	Kolberg-Körlin
	Zanow (Sianów)	2795	koszalińska	Schlawe
	Fiddichow (Widuchowa)	2725	szczecińska	Greifenhagen
	Wangerin (Węgorzyno)	2677	szczecińska	Regenwalde
	Massow (Maszewo)	2666	szczecińska	Naugard
	Nörenberg (Ińsko)	2634	szczecińska	Saatzig
	Bahn (Banie)	2628	szczecińska	Greifenhagen
	Freienwalde (Chociwel)	2562	szczecińska	Saatzig
	Plathe (Płoty)	2557	szczecińska	Regenwalde
	Pollnow (Polanów)	2521	koszalińska	Schlawe
	Bärwalde (Barwice)	2282	koszalińska	Neustettin
	Daber (Dobra)	2253	szczecińska	Naugard
	Ratzebuhr (Okonek)	2192	koszalińska	Neustettin
	Lassan (Lesiany)	2148	strzałowiecka	Greifswald-Land
	Leba (Łeba)	2027	koszalińska	Lauenburg
	Garz auf Rügen(Gardziec Rański)	2015	strzałowiecka	Rügen
	Gützkow(Choćków)	2007	strzałowiecka	Greifswald-Land
	Neuwarp (Nowe Warpno)	1883	szczecińska	Ueckermünde
	Jacobshagen (Dobrzany)	1871	szczecińska	Saatzig
	Penkun (Pieńkuń)	1810	szczecińska	Randow
	Usedom (Uznam)	1729	szczecińska	Usedom-Wollin
	Damgarten(Dębogóra)	1700	strzałowiecka	Franzburg
	Richtenberg(Rychtenbork)	1658	strzałowiecka	Franzburg
	Franzburg(Nowopole)	1470	strzałowiecka	Franzburg
	Zachan (Suchań)	1384	szczecińska	Saatzig

1 października 1938 do Pomorza przyłączono 21 miast z Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej: Choszczno (Arnswalde), Drawno (Neuwedell) (Unruhstadt) z powiatu choszczeńskiego, Dobiegniew (Woldenberg), Drezdenko (Driesen) i Strzelce Krajeńskie (Friedeberg) z powiatu strzeleckiego, Biały Bór (Baldenburg), Czarne (Hammerstein), Człuchów (Schlochau), Debrzno (Preußisch Friedland) i Lędyczek (Landeck) z powiatu człuchowskiego, Złotów (Flatow) i Krajenka (Krojanke) z powiatu złotowskiego, Wałcz, Jastrowie, Mirosławiec, Człopa i Tuczno z powiatu wałeckiego, Krzyż i Trzcianka z powiatu noteckiego oraz miasto Piła.

Populacja największych miast prowincji w latach 1890 i 1925 oraz ich współczesna przynależność państwowa:

	miasto	pop. 1890	pop. 1925	rejencja	źródło	2014
1.	Szczecin	116 228	254 466	szczecińska	[3]
2.	Słupsk	23 862	41 602	koszalińska	[4]
3.	Strzałów	27 814	39 469	strzałów	[5]
4.	Stargard	23 785	32 545	szczecińska	[6]
5.	Kołobrzeg	16 999	30 115	koszalińska	[7]
6.	Koszalin	17 810	28 812	koszalińska	[8]
7.	Gryfia	21 624	26 695	strzałów	[9]

• Prowincja Pomorze