|
Bytów
Bytów (kaszub. Bëtowò; niem. Bütow) – miasto w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bytów, położone na Pojezierzu Bytowskim, nad rzekami Borują oraz Bytową i jeziorem Jeleń. Miasto stanowi lokalny węzeł drogowy (DK20, DW209, DW212, DW228). W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa słupskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2022, Bytów liczył 16 475 mieszkańców i był pod względem liczby ludności szesnastym miastem w województwie pomorskim[2]. Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy. Przemysł elektrotechniczny, spożywczy, drzewny i metalowy. HistoriaW 1294 zmarł książę gdański Mściwoj II, w związku z czym jego dziedzictwo objął późniejszy król Polski Przemysł II[3]. W 1307 obszar, na którym leży Bytów został zajęty przez margrabiów brandenburskich. W 1317 brandenburski margrabia Waldemar przekazał ziemię bytowską księciu zachodniopomorskiemu Warcisławowi IV, a ten w 1321 nadał ziemię bytowską swojemu marszałkowi Henningowi Behrowi[3]. Z 1321 pochodzi najstarszy zapis nazwy miasta w formie Butow[4][5]. W 1329 ziemia bytowska została wykupiona od jego spadkobierców przez Krzyżaków za 800 grzywien denarów pruskich srebra i następnie utworzyli w Bytowie prokuratorstwo[3]. W 1342 Krzyżacy utracili Słupsk, dlatego przenieśli z niego na krótko komturstwo do Bytowa. Prawa miejskie osada otrzymała 12 lipca 1346[6]. W latach 1390–1405 Krzyżacy odbudowali zamek, w 1409 gród został zdobyty przez wojska polskie. W 1410 po bitwie pod Grunwaldem został przekazany przez króla Władysława Jagiełłę księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII. W 1411 na mocy pokoju toruńskiego ziemia bytowska wróciła do Krzyżaków. Po inkorporacji państwa Zakonu Krzyżackiego do Królestwa Polskiego, w dniu 2 grudnia 1454 król Kazimierz Jagiellończyk przekazał Bytów księciu szczecińskiemu Erykowi II[7]. Eryk II w 1460 zerwał przymierze z Polską i przekazał Bytów Krzyżakom, jednak w 1466 Eryk II odzyskał ziemię bytowską poprzez wykup. W latach 1526–1637 wraz z całą ziemią lęborsko-bytowską był lennem Polski. W 1637 Bytów z Lęborkiem został przyłączony do Królestwa Polskiego. W dniu 6 listopada 1657 Bytów po traktacie bydgoskim trafił pod władzę Brandenburgii (dynastii Hohenzollernów), formalnie jako lenno Polski. W 1772 miasto zajęli Prusacy. .png)   W 1912 Polacy stanowili w powiecie bytowskim ok. 15% ludności i traktat wersalski pozostawił miasto w granicach Niemiec. Mimo to w okresie 1919–1939 działały tu liczne polskie organizacje. Od 1930 działał polski bank oraz związek Polaków w Niemczech[8]. W okresie II wojny światowej ośrodek konspiracji (Tajna Organizacja Wojskowa „Gryf Kaszubski” i Odra[9]). W styczniu 1945 r. przez Bytów przeszedł marsz śmierci jeńców alianckich z obozu jenieckiego Stalag XX B[10]. W 1945 zniszczony w 70% i włączony ponownie do Polski; 90% niemieckiej ludności miasta wysiedlono. Stopniowo odbudowywany; siedziba powiatu 1946–1975. W 1946 urzędowo zatwierdzono obecną nazwę[11], po 1947 Bytów oraz okolice został zasiedlony osadnikami ze wschodniej i centralnej Polski, m.in. w ramach akcji „Wisła”. W miejscowości działał Zakład Rybacki Bytów wchodzący w skład Państwowego Gospodarstwa Rybackiego Słupsk[12]. Demografia
Zabytki  .JPG) Zabytkami prawnie chronionymi są[14]:
Cennymi zabytkami architektury (niechronionymi) są[15]:
Odkrycia archeologiczneW 2013 w Bytowie znaleziono miecz z późnej epoki brązu (950/900 – 750/700 r. p.n.e.). Zabytek znajduje się w zbiorach Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie[17]. TransportW mieście krzyżują się drogi:
Do 1945 przez Bytów przebiegała linia kolejowa Miastko – Bytów – Lębork. 1 czerwca 2021 w mieście uruchomiono komunikację miejską. Kolej,_Wiadukt_nad_torami_kolejowymi_-_fotopolska.eu_(123227).jpg) Kolej dotarła do miasta od strony Słupska w 1884; w 1901 połączono je z Lipuszem, w 1902 z Lęborkiem, w 1909 z Miastkiem. W ten sposób Bytów stał się stacją węzłową, jednak po przejściu frontu w 1945 odcinki Bytów-Lębork oraz Bytów-Miastko rozebrano. Ostatecznie kolejową komunikację pasażerską zlikwidowano w 1991. Samorząd województwa przewiduje w przyszłości uruchomienie połączenia kolejowego z Gdańskiem i Gdynią, co umożliwiło oddanie do użytku w 2015 Pomorskiej Kolei Metropolitalnej[18]. EdukacjaW Bytowie znajdują się 3 szkoły ponadpodstawowe (Zespół Szkół Ponadpodstawowych, Zespół Szkół Ogólnokształcących, Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych im. Stanisława Staszica), 4 szkoły podstawowe, Ośrodek Szkolno-Wychowawczy oraz Filia Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Słupsku. W Bytowie działają również szkoły niepubliczne prowadzone przez Prywatne Centrum Edukacyjne Marmołowski:
Wspólnoty religijne Na terenie miasta działalność religijną prowadzi Kościół Rzymskokatolicki, który posiada dwie parafie (pw. św. Katarzyny i pw. św. Filipa Neri), Kościół Greckokatolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, Kościół Zielonoświątkowy – protestancka wspólnota o charakterze ewangelicznym oraz Świadkowie Jehowy.
Sport Miasto jest siedzibą klubu sportowego Bytovia. Klub ten korzysta z położonego przy ul. Mickiewicza stadionu Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji o nominalnej pojemności 2043 miejsc. 27 października 2009, dzięki rozkładanym trybunom, mecz 1/8 Pucharu Polski pomiędzy Bytovią II Bytów a Wisłą Kraków (0:2) obejrzało 5000 widzów[20]. Boisko posiada wymiary 105 × 68 m, a oświetlenie płyty zapewniają 4 jupitery o łącznej mocy 1600 lx, użyte po raz pierwszy 5 września 2015 w meczu z klubem Dolcan Ząbki. Współpraca samorządowa,_S%C4%85d_Rejonowy_-_fotopolska.eu_(123050).jpg) Miasta partnerskie[21]:
Inne29 czerwca 2016 Rada Miasta w Bytowie ustanowiła Odznakę Honorową Gminy Bytów, ustalając jednocześnie jej wzór oraz zasady, tryb nadawania i sposób noszenia odznaki[22]. Ludzie związani z Bytowem Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne
Information related to Bytów |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
