|
Debrzno
Debrzno (tuż po wojnie Frydląd Pomorski[3], kaszub. Frédląd, niem. Preußisch Friedland) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie człuchowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Debrzno. Według danych z 1 stycznia 2018 Debrzno liczyło 5152 mieszkańców[4][5]. PołożenieMiasto położone jest nad jeziorami: Żuczek oraz Staw Miejski, nad rzeką Debrzynką, w północnej części Krajny, w pasie Pojezierza Południowopomorskiego (w tym Pojezierza Krajeńskiego). Od północy graniczy z gminami Czarne i Człuchów, od wschodu z gminami Kamień Krajeński i Sępólno Krajeńskie i od południa z Okonkiem i Lipką[6]. Debrzno znajduje się w odległości 152 km na południowy zachód od Gdańska, oraz 166 km na północ od Poznania. Przy zachodnich granicach miasta znajduje się florystyczno-stepowy Rezerwat przyrody Miłachowo o powierzchni 3,7 ha. Historia_(15).JPG) Pierwsze wzmianki dotyczące Debrzna pochodzą z XII w. Osada leżała w granicach średniowiecznej Polski, następnie w XIV w. została zajęta przez Krzyżaków[7]. W 1354 roku miasto otrzymało prawa miejskie z nadania wielkiego mistrza krzyżackiego Winricha von Kniprode[7]. Po wybuchu powstania przeciw Krzyżakom, w 1454 miasto uznało władzę króla Polski. Podczas wojny trzynastoletniej obronione przed Krzyżakami w 1455, jednakże z czasem ponownie utracone. W 1461 miasto zdobył Kazimierz IV Jagiellończyk, a w 1462 roku Debrzno zostało zajęte przez wojska krzyżackie i było oblegane przez wojska Korony Polskiej przez 8 dni, ale nie zostało zdobyte. W 1464 Krzyżacy opuścili miasto, uprzednio je grabiąc i paląc. W wyniku zapisów II pokoju toruńskiego zostało włączone w granice Polski, a po dwunastu latach król Polski potwierdził prawa miejskie Debrzna. Miasto leżało w granicach województwa pomorskiego Korony Polskiej. W 1587, 1620 i 1648 miały miejsce pożary miasta. W 1738 roku stanowisko proboszcza frydlandzkiego objął kanonik poznański Jan Jerzy Kostka Węsierski (ok. 1680 - po 1746), który piastował to stanowisko w latach 1743-1744 w czasie wizytacji Archidiakonatu Kamieńskiego[8].  W pracy dra Schwitza "Biały Bór i jego historia" Wyd. w Pile 1932 roku znajduje się informacja iż w latach 1531–1553 proboszczem był ks. Georg Sabat, a od 1698 roku ks. Godszalski. W wyniku I rozbioru Polski w 1772 miasto znalazło się w zaborze pruskim. W 1875 r. (święcenia kapłańskie 1900 rok) w Debrznie urodził się ojciec Anicet Kopliński, polski kapucyn pochodzenia niemieckiego, nazywany jałmużnikiem Warszawy lub Św. Franciszkiem Warszawy, zamordowany przez Niemców w 1941 r. w KL Auschwitz, ogłoszony w 1999 r. błogosławiony Kościoła katolickiego[9] W końcu stycznia 1945 miejscowość została zajęta przez Armię Czerwoną, którą wkrótce wyparli żołnierze niemieckiej 32 DP. W doniesieniu dowództwa 2 Armii z 14 lutego 1945 stwierdzono: W Preussisch Friedland oraz we wsi Zisskau 29 i 30 stycznia rozstrzelano po poddaniu potwornym torturom większość znajdujących się tam mężczyzn. Domy i mieszkania zostały rozgrabione, zniszczone i podpalone. Do kobiet i dzieci, które chciały ratować się ucieczką, bolszewiccy mordercy strzelali z karabinów maszynowych. W znajdującym się dwa kilometry od szosy folwarku we wszystkich pokojach znaleziono ciała dzieci, starców, zgwałconych i zastrzelonych kobiet[10]. W latach 1961–1972 miasto było siedzibą władz gromady Debrzno, chociaż samo do niej nie należało. Zabytki Według rejestru zabytków NID[11] na listę zabytków wpisane są:
  LotniskoNa południe od miasta w odległości 2–3 km już na terenie województwa wielkopolskiego znajduje się dawne lotnisko wojskowe Debrzno. Obecnie mieści się tam ośrodek "Rallyland" z torami wyścigowymi i bazą hotelową[12], którego właścicielem jest Tomasz Kuchar. Demografia Zmiany populacji ludności miasta Debrzno w przekroju lat 1810-1960
Źródło: Adam Jelonek. Ludność Miast i Osiedli Typu Miejskiego na Ziemiach Polski Od 1810 Do 1960 roku.. „Dokumentacja Geograficzna”. Zeszyt 3/4, s. 105. PAN. Instytut Geografii PAN.
Debrzno ma dodatni przyrost naturalny wynoszący 9. Odpowiada to przyrostowi naturalnemu 1,75 na 1000 mieszkańców Debrzna. W 2017 roku urodziło się 53 dzieci, w tym 45,3% dziewczynek i 54,7% chłopców. SportOd 1945 roku istniał w Debrznie Ludowy Klub Sportowy „Żagiel". Najpopularniejszą sekcją klubu była piłka nożna. Największym sukcesem piłkarzy był tytuł mistrza okręgu juniorów, oraz awans do ligi międzywojewódzkiej w 1986 roku. Sukcesy odnosili również bokserzy którzy byli powoływani do kadry narodowej juniorów. Klub został zlikwidowany w 1992 roku z powodów finansowych. Na miejsce „Żagla” został założony Miejski Klub Sportowy (MKS) W roku 2014 do użytku klubu został oddany zmodernizowany stadion[13]. Wspólnoty wyznaniowe
Gminy partnerskie
Ludzie związani z Debrznem Zobacz teżPrzypisy
Linki zewnętrzne
Information related to Debrzno |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
