Plácido Domingo

Plácido Domingo
Ilustracja
Plácido Domingo (2019)
Imię i nazwisko

José Plácido Domingo Embil

Data i miejsce urodzenia

21 stycznia 1941
Madryt

Typ głosu

tenor, baryton

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

muzyk, śpiewak, dyrygent

Wydawnictwo

Decca, RCA Red Seal, Deutsche Grammophon

Współpracownicy
Luciano Pavarotti, José Carreras
Zespoły
Trzej tenorzy
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania) Krzyż Komandorski II Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Krzyż Oficerski za Naukę i Sztukę (Austria) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Kawaler Narodowego Orderu Cedru (Liban) Oficer Orderu Orła Azteckiego (Meksyk) Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Order Przyjaźni Prezydencki Medal Wolności (Stany Zjednoczone) Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Order Zasługi Republiki Włoskiej II Klasy (1951-2001) Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

José Plácido Domingo Embil (ur. 21 stycznia 1941 w Madrycie[1]) – hiszpański śpiewak posiadający ciemną barwę głosu tenor spinto.

Życiorys

Jest synem Pepity Embil Echaniz (Baskijka) i Placido Domingo Ferrera (pochodzącego z rodziny katalońsko-aragońskiej), którzy w 1946 przenieśli się z synem do Meksyku[2]. Jego rodzice byli śpiewakami w zarzuelach[2]: matka śpiewała sopranem, a ojciec – barytonem. Jako dziecko występował w przedstawieniach rodziców[3]. Uczęszczał na lekcje gry na fortepianie i w latach 50. akompaniował matce podczas jej występów, a także grał w orkiestrze kameralnej[4]. Komunikuje się kilkoma językami, m.in. hiszpańskim, angielskim, francuskim i niemieckim[5].

W młodości zagrał w 184 wystawieniach spektaklu My Fair Lady[6]. W 1961 zadebiutował w Meksykańskiej Operze Narodowej rolą Alfreda w Traviacie Verdiego. W 1962–1965 śpiewał w operze w Tel Awiwie, w której przez pół roku wystąpił w ponad 200 przedstawieniach i nauczył się ponad 50 ról operowych[7]. Podczas jednego z występów w operze Carmen został dostrzeżony przez przedstawiciela nowojorskiej agencji poszukującej talentów, który zaproponował mu występ w Samsonie w Chautauqua Opera w Nowym Jorku[8]. Po ciepło przyjętym występie w Traviacie w New Jork City Opera w 1966 zadebiutował w Don Carlosie w Wiedeńskiej Operze Państwowej[9]. W 1968 zadebiutował w La Scali w Mediolanie rolą w Ernanim, a w następnym sezonie po raz pierwszy wystąpił w Metropolitan Opera w Nowym Jorku, śpiewając w Turandocie[10]. Występował także w Covent Garden w Londynie[11]. W 1975 w Hamburgu po raz pierwszy zagrał tytułową rolę w operze Otello Giuseppe Verdiego, za którą jest szczególnie ceniony[12]. Rolę powtórzył m.in. w Metropolitan Opera w 1996[13]. W 1983 wystąpił w kilku wystawieniach Dziewczyny z Zachodu w Operze Wiedeńskiej[14]. W 1995 wystąpił w pięcioipółgodzinnym przedstawieniu Parsifal w Metropolitan Opera[15].

W 1968 wydał swój debiutancki album pt. Recital of Italian Operatic Arias, za który uzyskał Grand Prix du Disque[16]. W latach 80. wzbogacił swój repertuar o muzykę pop[17]. W 1981 w duecie z Johnem Denverem wydał singiel „Perhabs Love”, który rozszedł się w milionowym nakładzie[17]. W 1983 wydał album pt. My Love for a Song, na której znalazły się m.in. piosenki: „I Don’t Talk to Strangers” autorstwa Andrew Lloyda Webbera, „My Life for a Song” Lee Holdridge’a i „There Will Be Love” Plácido Domingo juniora[17].

Domingo (1979)

Jako dyrygent zadebiutował w sezonie 1973/1974 Traviatą Verdiego w New York City Opera. W 1983 dyrygował wykonaniem Zemsty nietoperza w Covern Garden w Londynie, a w następnym roku – Cyganerią Pucciniego w Metropolitan Opera w Nowym Jorku[18]. W 1995 dyrygował w przedstawieniu Madame Butterfly w Metropolitan Opera[15].

Zagrał główne role męskie w kinowych ekranizacjach oper: La Traviata (1982) i Otello (1986) w reżyserii Franco Zeffirellego oraz Carmen (1984) Francesco Rosiego[19]. Był chwalony przez recenzentów za swoje umiejętności aktorskie[20].

Zafascynowany postacią malarza Francisco Goi, zlecił Gianowi Carlo Menottiemu napisanie opery o artyście – premiera sztuki Goya odbyła się w 1986 w Kennedy Center w Waszyngtonie, Domingo zagrał w niej tytułową rolę[21]. Planował wystawić musical popowy Goya: A Life in Song, ale spektakl nigdy nie doczekał się premiery z powodu napiętego grafiku Domingo[22]. Artysta wydał libretto musicalu w 1989 w formie albumu koncepcyjnego pt. Goya: A Life in Song. Płytę promował singlem z utworem „Till I Loved You”, który nagrał w kilku wersjach językowych w duecie z różnymi artystkami: Dionne Warwick (w języku angielskim), Glorią Estefan (w j. hiszpańskim), Seiko Matsudą (w j. japońskim)[23] i Simone Bittencourt de Oliveirą (w j. portugalskim).

Po trzęsieniu ziemi w jego rodzinnym Meksyku, do którego doszło we wrześniu 1985, na prawie rok ograniczył działalność artystyczną do grania koncertów charytatywnych w Europie i Ameryce na rzecz mieszkańców tego miasta[24]. W 1990 zaśpiewał z José Carrerasem i Lucianem Pavarottim na balu dobroczynnym w Rzymie, a po pozytywnym odbiorze występu rozpoczął z nimi serię występów pod nieformalnym szyldem „Trzej Tenorzy[25]. 5 grudnia 1992 zaśpiewał w Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu podczas koncertu dobroczynnego Serce za serce na rzecz Kliniki Kardiochirurgii prof. Zbigniewa Religi w Zabrzu i Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii[26]; dochód z koncertu wyniósł ok. 2 mld zł, nie licząc dochodu ze sprzedaży kaset wideo, do których prawa Domingo przekazał fundacji prof. Religi[26]. W 1993 powołał międzynarodowy konkurs wokalny Operalia, który rokrocznie organizowany jest w Paryżu[27]. W 1994 zaśpiewał w kasynie „Trump Plaza” w Atlantic City[28]. W 1996 objął funkcję dyrektora artystycznego Kennedy Center of the Performing Arts w National Opera w Waszyngtonie, a w 2000 został doradcą artystycznym Los Angeles Opera[29].

Był notowany na liście najbogatszych wokalistów na świecie sporządzonej przez „National Enquirer[15]. W drugiej połowie lat 90. magazyn „Hispanic Business” oszacował roczny dochód Domingo na ok. 15,5 mln dol[30].

Współpracuje z Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie, za co uhonorowany został tytułem doktora honoris causa Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina. W 2005 wystąpił w partii Siegmunda w koncertowej wersji Walkirii Richarda Wagnera w Teatrze Wielkim w Warszawie. 8 czerwca 2009 zagrał koncert w Teatrze Wielkim w Łodzi. 27 kwietnia 2014 wystąpił podczas koncertu Tu zaczęła się Polska w Poznaniu[31].

Życie prywatne

Znany był z licznych romansów[32]. Z pierwszą żoną, Aną Maríą Guerrą Cué (1938–2006), ma syna, José (ur. 1958)[33]. Po roku opuścił rodzinę i wziął rozwód[33]. 1 sierpnia 1963 ożenił się ze śpiewaczką operową Martą Ornelas[34], z którą ma dwóch synów: Plácido juniora (ur. 1965) i Alvaro (ur. 1968).

Przypisy

  1. allmusic – Plácido Domingo Biography.
  2. a b Lewis 1998 ↓, s. 21.
  3. Lewis 1998 ↓, s. 22.
  4. Lewis 1998 ↓, s. 21–22, 32.
  5. Lewis 1998 ↓, s. 86.
  6. Lewis 1998 ↓, s. 21, 39.
  7. Lewis 1998 ↓, s. 23–24.
  8. Lewis 1998 ↓, s. 24.
  9. Lewis 1998 ↓, s. 24–25.
  10. Lewis 1998 ↓, s. 28–31.
  11. Lewis 1998 ↓, s. 26–28.
  12. Lewis 1998 ↓, s. 50, 53.
  13. Lewis 1998 ↓, s. 55.
  14. Lewis 1998 ↓, s. 59.
  15. a b c Lewis 1998 ↓, s. 77.
  16. Lewis 1998 ↓, s. 26.
  17. a b c Lewis 1998 ↓, s. 40.
  18. Lewis 1998 ↓, s. 32.
  19. Lewis 1998 ↓, s. 51–53, 56–58.
  20. Lewis 1998 ↓, s. 57, 60–61.
  21. Lewis 1998 ↓, s. 41–46.
  22. Lewis 1998 ↓, s. 67.
  23. Lewis 1998 ↓, s. 66–67.
  24. Lewis 1998 ↓, s. 74–75.
  25. Lewis 1998 ↓, s. 71, 230, 240.
  26. a b Marian B. Michalik, Marian B. Michalik, Jolanta M. Michasiewicz, Kronika opery, Warszawa: "Kronika", 1993, s. 1992, ISBN 978-83-900331-7-4 [dostęp 2024-09-12].
  27. Lewis 1998 ↓, s. 48.
  28. Lewis 1998 ↓, s. 79.
  29. Lewis 1998 ↓, s. 48, 83–87.
  30. Lewis 1998 ↓, s. 11, 77.
  31. Piotr Bojarski: Placido Domingo: To cudowne zaśpiewać dla Jana Pawła II!. wyborcza.pl, 2014-04-26. [dostęp 2014-04-27].
  32. Lewis 1998 ↓, s. 34–37.
  33. a b Lewis 1998 ↓, s. 36.
  34. Lewis 1998 ↓, s. 87–88.

Bibliografia

  • Marcia Lewis: Prywatne życie trzech tenorów. Bożenna Stokłosa (tłum.). Wydawnictwo Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-582-0.

Linki zewnętrzne