Cicely Tyson

Cicely Tyson (1997)
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1924 Nowy Jork
Data śmierci	28 stycznia 2021
Zawód	aktorka, modelka
Współmałżonek	Kenneth Franklin (1942–1956; rozwód) Miles Davis (1981–1989; rozwód)
Lata aktywności	1948–2021
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Cicely Tyson (ur. 19 grudnia 1924 w Nowym Jorku, zm. 28 stycznia 2021^[1]) – amerykańska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. W przebiegu kariery trwającej ponad siedem dekad stała się znana ze swoich ról silnych Afroamerykanek^[2][3]. Za swoją pracę na przestrzeni lat otrzymała honorowego Oscara (2018) oraz nagrodę Peabody (2020)^[4].

Szeroką rozpoznawalność i uznanie krytyków przyniósł jej występ w filmie Sounder z 1972, za rolę tę została m.in. nominowana do Oscara i Złotego Globu w kategorii najlepszej roli pierwszoplanowej. Trzykrotna zdobywczyni nagrody Emmy, dwie nagrody otrzymała za film telewizyjny The Autobiography of Miss Jane Pittman z 1974 a kolejną w 1994. Była do niej 14-krotnie nominowana w tym pięć razy za rolę gościnną w serialu Sposób na morderstwo (2015, 2017-20). Wystąpiła m.in. w nagradzanym i głośnym miniserialu Korzenie z 1977 oraz cieszących się podobnym uznaniem filmach Smażone zielone pomidory z 1991 oraz Służące z 2011.

Występowała na scenach teatralnych, laureatka m.in. nagrody Tony (2013). Odznaczona Medalem Wolności, który jest najwyższym uznaniem cywilnym w Stanach Zjednoczonych.

Jej drugim mężem był Miles Davis.

• Ostatni z gniewnych (1959) jako dziewczyna pozostawiona na ganku
• Haiti – wyspa przeklęta (1966) jako Marie Therese
• Serce to samotny myśliwy (1968) jako Portia
• Sounder (1972) jako Rebecca Morgan
• Autobiografia panny Jane Pittman (1974) jako Jane Pittman
• Błękitny ptak (1976) jako kotka Tylette
• Port lotniczy ’79 (1979) jako Elaine
• Historia Marvy Collins (1981) jako Marva Collins
• Autobus wolności (1981) jako Vivian Perry
• O chłopcu, który kochał Boże Narodzenie (1990) jako Etta
• Smażone zielone pomidory (1991) jako Sipsey
• Dom tajemnic (1993) jako Evangeline
• Wdowa po konfederacie mówi wszystko (1994) jako Castalia
• Nowa opowieść wigilijna (1997; lub inny tytuł: Pani Scrooge) jako Ebenita Scrooge
• Gangster (1997) jako Stephanie St. Clair
• Zawsze na dnie (1998) jako Luvia
• Po wstrząsie (1999) jako Emily Lincoln
• Dzięki tobie, Winn-Dixie (2005) jako Gloria Dump
• Z pamiętnika wściekłej żony (2005) jako Myrtle Simmons
• Moja wielka wściekła rodzina (2006) jako Myrtle Simmons
• Idlewild (2006) jako matka Hopkins
• Małżeństwa i ich przekleństwa 2 (2010) jako Ola Jones
• Służące (2011) jako Constantine Jefferson
• Alex Cross (2012) jako Regina "Nana Mama" Cross
• Last Flag Flying (2017) jako pani Hightower

• Gunsmoke (1955-75) jako Rachel Biggs (gościnnie, 1970)
• Mission: Impossible (1966-73) jako Alma Ross (gościnnie, 1970)
• Korzenie (1977) jako Binta
• Martin Luther King (1978) jako Coretta Scott King
• Po tamtej stronie (1995–2002) jako Gretchen Parkhurst (gościnnie, 2000)
• Dotyk anioła (1994−2003) jako Abby (gościnnie, 2000)
• Prawo i porządek: sekcja specjalna (od 1999) jako Ondine Burdett (gościnnie, 2009)
• Dom z kart (2013-18) jako Doris Jones (w 3 odcinkach z 2016)
• Sposób na morderstwo (2014–2020) jako Ophelia Harkness

• Prezydencki Medal Wolności – 2016^[5]

• Cicely Tyson w bazie IMDb (ang.)
• Cicely Tyson w bazie Filmweb
• Cicely Tyson w bazie Internet Broadway Database (ang.)
• Cicely Tyson w bazie Internet Off-Broadway Database (ang.)