Margaret Sullavan (1931-1932; rozwód) Frances Ford Seymour (1936-1950; jej śmierć) Susan Blanchard (1950-1956; rozwód) Afdera Franchetti (1957-1961; rozwód) Shirlee Mae Adams (1965-1982; jego śmierć)
American Film Institute umieścił go na 6. miejscu na liście największych amerykańskich aktorów wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[1].
Urodził się w 1905 w Grand Island w stanie Nebraska[4] jako syn Elmy Herberty (z domu Jaynes) i Williama Brace’a Fondy[5]. Przodkowie Fondów pochodzili z Genui we Włoszech, skąd w XV wieku przenieśli się do Amsterdamu w Holandii, a w 1642 – do Ameryki Północnej[5][6].
Studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Minnesoty, ale przerwał studia na drugim roku[5]. Pracował jako mechanik w firmie telefonicznej Northwestern Bell i pracownik socjalny lokalnego magistratu[7], następnie w 1925 pracował w firmie Retail Credit Company. 10 października 1925 zadebiutował jako aktor rolą w spektaklu Ty i ja (You and I) w teatrze Omaha Community Playhouse[7]. W 1929 powrócił na Manhattan i University Players Guild oraz zagrał w spektaklach: Gra życia i śmierci (The Game of Life and Death) oraz Diabeł i ser (Devil and the Cheese).
W 1943 wstąpił do amerykańskiej marynarki wojennej, służąc jako kwatermistrz trzeciej klasy na pokładzie niszczyciela USS „Satterlee” na Pacyfiku, aż do 1946[10][11].
Po zakończeniu służby wojskowej powrócił do aktorstwa. Zebrał przychylne recenzje krytyków i widzów rolą oficera marynarki Douga Robertsa w spektaklu Pan Roberts (reż. Joshua Logan), w którym zadebiutował w lutym 1948 w Alvin Theatre na Broadwayu[12]. Rolę powtórzył w kinowej wersji sztuki – Mister Roberts (1955) Johna Forda i Mervyna LeRoya[12]. Wystąpił także m.in. w westernach Miasto bezprawia (1946) Johna Forda i Gwiazda szeryfa (1957) Anthony’ego Manna, a także w kameralnym filmie „jednego stołu” Sidneya LumetaDwunastu gniewnych ludzi (1956) oraz dramatach wojennych: Bitwa o Ardeny (1965) Ken Annakina i Bitwa o Midway (1976) Jacka Smighta. Za rolę w dramacie psychologiczno-obyczajowym Marka RydellaNad złotym stawem (1981) otrzymał w 1982 Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego[13]. Rok wcześniej został nagrodzony honorowym Oscarem za całokształt dokonań.
Otrzymał amerykańskie medale kampanii – Medal Obrony Narodowej, Medal Wyzwolenia Filipin i Medal Azjatyckiego Teatru Pacyficznego (1905-1982)[11].
25 grudnia 1931 ożenił się z aktorką Margaret Sullavan, ale rozstali się po pół roku małżeństwa[8]. 16 września 1936 w Park Avenue Christ Church w Nowym Jorku poślubił Frances Ford Seymour, wdowę po bogatym przemysłowcu, George’u T. Brokawie[15]. Mieli dwoje dzieci: Jane i Petera[16], także aktorów. Latem 1949 odszedł od żony, która w kwietniu 1950 popełniła samobójstwo[5][17]. W grudniu 1950 poślubił aktorkę Susan Blanchard, z którą adoptował córkę, Amy[18]. Tuż po rozwodzie na początku 1957 ożenił się z aktorką Afderą Franchetti, z którą nawiązał romans na planie filmu Wojna i pokój, jednak i to małżeństwo skończyło się rozwodem[19]. Następnie związał się ze znacznie młodszą byłą stewardesą Shirlee Adams[20], która towarzyszyła mu aż do jego śmierci[21].
↑MagdaM.Kosińska-KrólMagdaM., Portrety bez upiększeń. Historie (nie)zapomnianych gwiazd Hollywood. Rozdział "Milczący Hank"., ISBN 978-83-8273-395-2. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
Oskar Sobański. Henry Fonda. „Film”. nr 27 (1734) (XXXVII), s. 10–11, 15, 1982-09-26. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN0137-463X.
Henry Fonda: Fonda: My Life. Fulcrum Publishing, 1982. ISBN 0-453-00402-4.
Allen Roberts, Max Goldstein: Henry Fonda: A Biography. McFarland & Co., 1984. ISBN 0-89950-114-1.
Tony Thomas: The Films of Henry Fonda. Citadel Press, 1990. ISBN 0-8065-1189-3.
Kevin Sweeney: Henry Fonda: A BioBibliography. Greenwood Press, 1992. ISBN 0-313-26571-2.
Przemysław Słowiński: Amerykańska buntowniczka. Burzliwe życie Jane Fondy. Wydawnictwo Videograf II, 2006. ISBN 83-7183-395-4.
.jpg)
