Zbigniew Żyromski

Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1930 Monasterzyska
Data i miejsce śmierci	9 czerwca 2018 Wrocław
Miejsce spoczynku	Cmentarz Świętej Rodziny we Wrocławiu
Zawód, zajęcie	ekonomista, działacz kresowy
Alma Mater	Wyższa Szkoła Ekonomiczna we Wrocławiu
Odznaczenia

Zbigniew Żyromski (ur. 19 czerwca 1930 w Monasterzyskach, zm. 9 czerwca 2018 we Wrocławiu) – ekonomista, działacz społeczny, dokumentalista i autor publikacji o Kresach Wschodnich.

Szkołę powszechną ukończył w rodzinnym mieście. Jego wujek, policjant Andrzej Franciszek Matejko, został rozstrzelany przez NKWD w Ostaszkowie w 1940 r. W maju 1944 ze względu na napady oddziałów UPA na okoliczne wioski wyjechał wraz z rodziną do Kołaczyc k. Jasła. Tutaj rozpoczął naukę w szkole średniej, a następnie wyjechał do Krakowa. Po zdaniu matury udał się do Wrocławia, gdzie ukończył studia na Wyższej Szkole Ekonomicznej. W tym mieście rozpoczął pracę zawodową w biurach projektów, która trwała do przejścia na emeryturę w 1994 r.

Jego pasją życiową była dokumentacja historii i kultury Kresów Południowo-Wschodnich, a zwłaszcza województwa tarnopolskiego. W czasie licznych wyjazdów w rodzinne strony wykonał prawie 10 tys. fotografii, utrwalając ślady polskiej kultury. Równocześnie był aktywnym działaczem Oddziału Buczacz Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Zarządu Głównego Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów i Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939. Był też członkiem redakcji pisma „Głos Buczaczan” oraz czasopisma „Na Rubieży”^[1].

Był także organizatorem odsłonięcie dwóch tablic pamiątkowych poświęconych Kresowianom poległym, pomordowanym i zmarłym w więzieniach w latach 1941–1945. Pierwsza, umieszczona pod chórem bazyliki mniejszej pw. św. Elżbiety we Wrocławiu, została odsłonięta w maju 2007 r. Upamiętnia ona ofiary z wsi Kowalówka, Dobrowody i Sawałuski w powiecie buczackim. Druga, odsłonięta w maju 2008 r., poświęcona jest ofiarom z Monasterzysk^[1].

Pochowany został na cmentarzu Świętej Rodziny przy ul. Smętnej we Wrocławiu^[2].

• "Historia jednej kresowej rodziny: rodowód Żyromskich przydomek Chwalibóg na tle dziejów miasta Monasterzyska”^[2]
• "Monasterzyska wczoraj i dziś" (2003)^[3]
• „Miasto kresowe Monasterzyska. Cmentarz katolicki” (2013)^[4]
• „Obchody Święta Konstytucji i pochód 3 maja 1946 roku w Krakowie oraz mój w nim udział”^[5]

• Brązowy Krzyż Zasługi^[1]
• Złoty Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”^[1]
• Złota Odznaka Honorowa Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego^[1]
• Medal i Złota Odznaka 25-lecia TMLiKPW^[1]
• Pierścień Milenijny^[1]