Zbigniew Błoński

Zbigniew Andrzej Błoński
Ilustracja
porucznik pilot porucznik pilot
Data i miejsce urodzenia

30 listopada 1909
Tarnobrzeg

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Charków

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

4 pułk lotniczy,
Centrum Wyszkolenia Lotniczego nr 1 w Dęblinie

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Zbigniew Andrzej Błoński (ur. 30 listopada 1909 w Tarnobrzegu, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – porucznik pilot Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Władysława, dziennikarza (ur. 1882 w Krakowie, zm. 1934 w Toruniu), i Marii z domu Stormke (ur. 1887 w majątku Zaczernie, zm. 1976 w Warszawie). Matka była córką leśniczego Tadeusza Feliksa (Farensbach) Stormke (1855 Czyszki – 1932 Tarnobrzeg), absolwenta Krajowej Szkoły Gospodarstwa Lasowego we Lwowie, zarządcy dóbr i lasów w Krasiczynie, Nawojowej i Uściu Gorlickim) i Władysławy Barbary z Kraśniewiczów ur. 1864 Przemyślu, zm. 1948 Tarnów). Miał dwie siostry: Wiesławę (Kraczkiewicz) i Zofię (Krause).

Maturę uzyskał w Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, następnie uczył się w Korpusie Kadetów Nr 3 w Rawiczu (Rocznik 1930). Wstąpił do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. 5 sierpnia 1933 Prezydent RP mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1933 i 36. lokatą w korpusie oficerów aeronautyki. Otrzymał przydział do 4 pułku lotniczego w Toruniu. W 1937 powrócił do Dęblina jako pilot-instruktor w Centrum Wyszkolenia Lotniczego nr 1. Według obsady personalnej centrum na dzień 1 lipca 1939 dowodził plutonem szkolnym. Był również instruktorem szybownictwa w Ustianowej.

W 1939 został ewakuowany wraz z kilkunastoma podchorążymi do Lwowa. Tam radzono, aby przebrali się w cywilne ubrania. Ubrań jednak nie starczyło dla wszystkich, więc por. Błoński pozostał w mundurze i prowadził podchorążych ku rumuńskiej granicy. Ponownie proponowano mu przejście granicy rumuńskiej (komandor Antonowicz), jednak odmówił – nie zgodził się pozostawić swoich żołnierzy. W Zaleszczykach zostali aresztowani przez sowieckie NKWD. Trafił do obozu w Starobielsku[1]. W kwietniu 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[2]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 162(262)[1].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[3][4][5]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[6][7][8].

Kłamstwo katyńskie

W 1941 siostra Zofia wysłała do Moskwy, napisaną w języku rosyjskim, poleconą kartę pocztową z zapytaniem o los brata. List ostemplowany pieczęciami pocztowymi polskimi, rosyjskimi i niemieckimi został zwrócony bez odpowiedzi. W 1947 (fot. 2). Ministerstwo Spraw Zagranicznych odpisało na list matki, że sprawa powrotu z ZSRR ob. Błońskiego Zbigniewa znajduje się w stadium załatwiania przez Ambasadę RP w Moskwie. Kolejne listy kierowane do Polskiego Czerwonego Krzyża i Wydziału Repatriacyjnego Biura Konsularnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych informowały o braku danych na temat Zbigniewa Błońskiego. Pierwszą informację ze śmierci syna matka otrzymała 26 maja 1948 z Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej z Moskwy – podano w niej, że "(...) w wykazie osób zamordowanych przez oprawców hitlerowskich w Katyniu figuruje nazwisko Błońskiego, ale informacja pochodzi ze źródeł nieoficjalnych". Pisma z Polskiego Czerwonego Krzyża z 1957 i 1958 informują o braku danych odnośnie do losu Błońskiego. Pierwszą prawdziwą wiadomością dotyczącą śmierci Zbigniewa Błońskiego jest list z Polskiego Czerwonego Krzyża z informacją, że na liście jeńców wojennych w Starobielsku umieszczony jest po nr 162, str. 8. Został zamordowany w 1940 r. W ewidencji obozu w Starobielsku nazwisko por. pil. Zbigniew Błoński figuruje z adnotacją – wywieziony 17 kwietnia 1940.

Awanse

  • podporucznik – 5 sierpnia 1933, ze starszeństwem z 15 sierpnia 1933 i 36. lokatą
  • porucznik – ?
  • kapitan – 5 października 2007, pośmiertnie

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 34.
  2. Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  3. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 74 [dostęp 2024-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
  4. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  5. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  6. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
  7. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
  8. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].

Bibliografia

  • Celek J. „Wyższa Oficerska Szkoła Lotnicza” zał. 4, str. 410.
  • Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej, VII promocja Szkoły Podchorążych Lotnictwa.
  • Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Departament Polityczny, Wydział Radziecki, N 319/4074/47. List do Marii Błońskiej 6.09.1947.
  • Polski Czerwony Krzyż IIE/zw pismo do Marii Błońskiej z dn. 13.07.1948
  • Ministerstwo Spraw Zagranicznych Biuro Konsularne Wydział Repatriacyjny 385/R/B-350. List do Marii Błońskiej.
  • Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej 391/S/26/48. List do Marii Błońskiej 26.05.1948.
  • Polski Czerwony Krzyż B. inf. / I.O. List do Marii Błońskiej 25.07.1957.
  • Polski Czerwony Krzyż B. inf. III/0/771/38. List do Marii Błońskiej 18.06.1958.
  • Polski Czerwony Krzyż Zarząd Główny, Biuro Informacji i Poszukiwań, B.Inf. 771/38, 14.06.1991. List do Wiesławy Kraczkiewicz 14.06.1991.
  • Listy w zbiorach prywatnych (J. Krzewicki).
  • Szcześniak A.L. "Katyń" s. 291.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.