Zbigniew Leliwa-Sujkowski

Zbigniew Bronisław Leliwa-Sujkowski
„Hora”, „Kuna”, „Leliwa”, „Rola”, „Zbyszek”
major major
Data i miejsce urodzenia

8 stycznia 1898
Zagórze, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

8 września 1954
Quebec, Kanada

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Pierwsza Kompania Kadrowa
7 Pułk Ułanów Lubelskich

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (od 1941)

Zbigniew Bronisław Leliwa-Sujkowski, Zbigniew Sujkowski, Zbigniew Leliwa (ur. 8 stycznia 1898 w Zagórzu, zm. 8 września 1954 w Quebec). Pseudonimy: „Hora”, „Kuna”, „Leliwa”, „Rola”, „Zbyszek”. Polski geolog, docent Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1942–1944 szef Biura Studiów Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Profesor Polish University College w Londynie (1946–1951) i McMaster University w Hamilton w Kanadzie. Major Wojska Polskiego. Po 1945 używał pseudonimu Zbigniew Leliwa.

Życiorys

Syn Antoniego Sujkowskiego i Heleny z Chmieleńskich Sujkowskiej. Od 1908 uczył się w Gimnazjum im. Kreczmara w Warszawie. Członek Tajnego Skautingu i od 1913 Polskich Drużyn Strzeleckich. Żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej Legionów Polskich. Od października 1915 do grudnia 1917 w niewoli rosyjskiej. W kwietniu 1918 otrzymał maturę w szkole Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego Kazimierza Kulwiecia w Moskwie. Od maja do lipca 1918 w I Korpusie Polskim na Wschodzie. Wrócił do Polski w lipcu 1918. Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 wstąpił ochotniczo do Wojska Polskiego, służył w 7 pułku ułanów. W kwietniu 1919 został wysłannikiem Naczelnego Wodza na paryską konferencję pokojową. Od 1929 pracownik Państwowego Instytutu Geologicznego. Wykładowca petrografii skał osadowych na Wydziale Matematyczno–Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego.

Grób Sujkowskich na Starych Powązkach w Warszawie

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę od końca 1939 w podziemiu. Od kwietnia 1940 szef Biura Studiów Środków Walki Sabotażowo-Dywersyjnej Związku Odwetu Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, następnie od końca 1942 szef Biura Studiów Kedywu Komendy Głównej AK. Od 30 maja 1944 w Wielkiej Brytanii, przerzucony w operacji lotniczej Most II (brytyjski kryptonim Wildhorn II), samolotem Dakota KG-477 "V" z polską załogą ze 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia.

Samolot wystartował z lotniska Campo Casale pod Brindisi (Włochy), lądował w okupowanej Polsce na polowym lądowisku "Motyl" w okolicach wsi Wał - Ruda, 18 km od Tarnowa, nad rzeką Kisieliną (położenie: N50°08′ E20°47′). Samolotem przylecieli do Polski cichociemni: gen. dyw. Tadeusz Kossakowski ps. Krystynek oraz mjr Romuald Bielski ps. Bej. Oprócz Sujkowskiego z Polski odlecieli do Londynu: cichociemny płk. Roman Rudkowski ps. Rudy oraz emisariusz Stronnictwa Ludowego Jan Domański ps. Bartnicki[1].

Zbigniew Leliwa-Sujkowski miał zreferować w Sztabie Naczelnego Wodza sprawy szkolenia i zaopatrzenia dla celów dywersji, sytuację ogólną, ze szczególnym uwzględnieniem działalności komunistycznej, oraz sprawy scalenia NSZ[2].

Od lipca 1944 do marca 1945 szef Wydziału Operacyjnego Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. 28 sierpnia 1944, w czasie Powstania Warszawskiego wygłosił przemówienie radiowe do kraju na falach BBC.

W 1950 współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. 8 września 1950 został powołany przez Prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego na stanowisko sędziego Sądu Obywatelskiego w Londynie[3].

Zmarł tragicznie 8 września 1954, ratując wnuka tonącego w rzece Saguenay w prowincji Quebec. Grób symboliczny znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (kw. 343, rząd I, grób 5)[4].

Z małżeństwa z Idalią Marią z Czarnockich[5] miał dwoje dzieci: Ziemowida i Danutę. Był bratem Bogusława Sujkowskiego.

Przypisy

  1. ↑ Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Kraków: Arcana, 1994, s. 206, ISBN 83-86225-10-6.
  2. ↑ Tadeusz Bór-Komorowski, Armia Podziemna, Wydanie 8 poprawione i uzupełnione Wyd. Bellona, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, ISBN 978-83-11-11617-7, ISBN 978-83-7399-354-9 s.205.
  3. ↑ Skład Sądu Obywatelskiego w Londynie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 2, s. 17, 28 czerwca 1951. 
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: SUJKOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-28].
  5. ↑ Geograf, aresztowana przez Gestapo poszukujące męża, 15 lipca 1943 wywieziona do KL-Auschwitz, zmarła na tyfus 6 grudnia 1943 w obozie Birkenau (Auschwitz II). Jej postać wspomina Seweryna Szmaglewska w autobiograficznej książce Dymy nad Birkenau.

Prace

  • 1925: Stratygrafia i tektonika jury i kredy okolic Wolbromia (Sur la stratigraphie et la teqtonique du Jurassique et du Cretace des environs de Wolbrom). Posiedź, nauk Państw. Inst. Geol. 13, Warszawa.
  • 1926: O utworach jurajskich, kredowych i czwartorzędowych okolic Wolbromia (Sur le Jurassique, le Cretace et le Quaternaire des environs de Wolbrom). Spraw, Państw. Inst. Geol. 3 z. 3/4, Warszawa.
  • 1927: O znalezieniu granitów na północ od Prypeci (Sur la decouverte des granites au Nord de la Prypeć dans la Polesie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 18, Warszawa.
  • 1927: Z zagadek geologicznych Polesia. Czas. przyr. 1, Łódź.
  • 1928: Tymczasowe sprawozdanie z badań nad utworami przeddyluwialnymi (kredowymi) na obszarze między górnym Niemnem i Prypecią (C.-r. preliminaire sur les recherches geologiques entre le Niemen et la Prypeć). Spraw. TNW 21, Warszawa.
  • 1928: Uwagi o piaskach i lessach w Olkuskiem i ich wzajemnym stosunku (Les sables et les less des environs d'01kusz). Spraw. TNW 21, Warszawa.
  • 1929: Istnienie poziomu kredowego (?) starszego od albu w Lubelszczyźnie, na Wołyniu i Podolu (L^istence d'un niveau cretace (?) plus ancien que Talbien sur le plateau de Lublin, en Volhynie et en Podolie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 24.
  • 1929: Kilka nowych wierceń na kresach północno-wschodnich (Quelques sondages nouveaux dans la partie NE de la Pologne). Spraw. TNW 2(1, Warszawa.
  • 1929:. Przyczynek do znajomości fosforytów dorzecza górnego Niemna i Szczary (Note sur les phosphorites du basin du haut Niemen et Szczara). Ar eh. Miner. TNW 4, Warszawa.
  • 1929: Uwagi o pochodzeniu materiału klastycznego cenomanu Solcy i Wolbromia (Recherches sur la roche-mere des depóts clastiąues au Cenomanien superieur de Solca et de Wolbrom). Spraw. TNW 21, Warszawa.
  • 1929: W sprawie lessów nowogródzkich (Notes sur le loess de Nowogródek). Spraw. TNW 2,1, Warszawa.
  • 1930: Budowa petrograficzna kredy z głębokiego wiercenia w Lublinie w porównaniu z kredą niektórych innych obszarów Polski (Structure petrographique du Cretace du forage profond a Lublin en comparaison avec celle de quelques regions en Pologne). Spraw. Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 25, Warszawa.
  • 1930: Einige kritische Remerkungen zur Arbeit von Smit Sibinga: Über die baltischen Uraliden. Geol. Rdsch. H. 1, Leipzig.
  • 1930: Sprawozdanie z badań nad utworami kredowymi w dorzeczu górnej Pilicy (C.-r. des recherches sur les depóts cretaces dans le bassin de la haute Pilica). Posiedz, nauk. Państw. Inst. Geol. 28, Warszawa.
  • 1930: Uwagi o wapieniach towarzyszących bazaltom na Wołyniu (Remarques sur les calcaires accompagnant les basaltes en Volhynie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 26, Warszawa.
  • 1930: Różycki S. Z., Znalezienie typowych radiolarytów w Karpatach wschodnich (Trouvaille de radiolarites typiques dans les Karpates orientales). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 25, Warszawa.,
  • 1930: Różycki S. Z., Sujkowski Z., Radiolaryty w obrębie Karpat fliszowych. Wszechświat, Warszawa.
  • 1931: (Z. S.) Łupki palne w Estonii. Wszechświat, Warszawa.
  • 1931: Petrografia kredy Polski. Kreda z głębokiego wiercenia w Lublinie w porównaniu z kredą niektórych innych obszarów Polski (fitude petrographique du Cretace en Pologne. La serie de Lublin et sa comparaison avec la craie blanche). Spraw. Państw. Inst. Geol. 6 z. 3, Warszawa.
  • 1931: Sprawozdanie z badań wykonanych w r. 1931 na Wołyniu (Compte-rendu des recherches effectuees en 1930 en Yolhynie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 29, Warszawa.
  • 1931: Sprawozdanie z badań petrograficznych w Karpatach w r. 1930 (Compte-rendu des recherches petrographiques execu'tees en 1930 dans les Karpates). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 29, Warszawa.
  • 1931: Sprawozdanie z badań, wykonanych w woj. nowogródzkim w r. 1930 (Compte-rendu des recherches executees en 1930 dans voievodie de Nowogródek). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 29, Warszawa.
  • 1932: Badania geologiczne na Wołyniu (Recherches geologiques en Volhynie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 32, Warszawa.
  • 1932: Badania geologiczne w okolicy Pilicy (Recherches geologiques aux environs de Pilica). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 32, Warszawa.
  • 1932: Badania podłoża dyluwium na północnym Polesiu (Recherches sur le sub-stratum du Quaternaire dans le Nord de la Polesie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 32, Warszawa.
  • 1932: Dolna kreda koło Dobromila w Karpatach (Cretace inferieur de la region de Dobromil dans les Karpates). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 32, Warszawa.
  • 1932: The influence of the Desert on the Deposits of the Red Sea. Geol. Magaz., London. 69.
  • 1932: Kopalne głębie oceaniczne. Wszechświat, Warszawa.
  • 1932: Łuniewski A., Radiolaryty paleozoiczne Gór Świętokrzyskich (Radio-larites paleozoiques du Massif de Ste Croix). Posiedz, nauk. Państw. Inst. Geol. 32, Warszawa.
  • 1932: Radiolaryty polskich Karpat wschodnich i ich porównanie z radiolarytami tatrzańskimi (Radiolarites des Karpates polonaises orientales et leur comparaison avec les radiolarites de la Tatra). Spraw. Państw. Inst. Geol. 7, z. 1, Warszawa.
  • 1932: Czarnocki J., Sujkowski Z., O fosforytach warstw granicznych między dewonem a karbonem w Górach Świętokrzyskich (Sur les phosphorites des couches-limite entre le Devonien et le Carbanifere du Massiv de Ste Croix). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 43, Warszawa.
  • 1932: Uwagi o budowie kredy śląskiej (Remarques sur la construction du Cretace silesien). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 1932, Warszawa.
  • 1932: Wpływ pustyni na osady Morza Czerwonego (Influence du desert sur les sediments de la Mer Rouge). Spraw. TNW 24, Warszawa.
  • 1933: Badania skał kredy śląskiej (Recherches sur les roches du Cretace silesien). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 35, Warszawa.
  • 1933: Badania na Wołyniu (Recherches en Volhynie). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 35, Warszawa.
  • 1933: Badania petrograficzne liasu płaszczowinowego w Tatrach (Recherches petrographiques du Lias de la Tatra). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 35, Warszawa.
  • 1933: Badania w Nowogródzkiem (Recherches dans la voievodie de Nowogródek). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 35, Warszawa.
  • 1933: Niektóre spongolity z Tatr i Karpat (Sur certains spongolithes de la Tatra et des Karpates). Spraw. Państw. Inst. Geol. 35, 7 z. 2, Warszawa.
  • 1933: Presence de Radiolaires du groupe des Phaeodaria dans le Carbonifere inferieur de Pologne. C.-r. Acad. Sc. 196, Paris.
  • 1933: Radiolaryty dolnokarbońskie Gór Świętokrzyskich (Radiolarites du Carbonifere inferieur du Massif de Ste Croix). Spraw. Państw. Inst. Geol. 7, z. 4, Warszawa.
  • 1934: Badania geologiczne wykonane w r. 1933 w Tatrach (Recherches geologiques faites en 1933 dans la Tatra). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 38, Warszawa.
  • 1934: O bentonicie polskim z okolic Krzemieńca (The bentonite in Poland – Lower Sarmatian of Krzemieniec). Arch. Miner. TNW, 10, Warszawa. 1934. Przekopy kolei Kraków – Miechów (Sur les affleurements le long de la voie ferree Cracovie – Miechów). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 38, Warszawa.
  • 1934: Seria szypocka nad Czarnym Czeremoszem (Sur la serie de Szipot sur Czarny Czeremosz, Karpates polonaises orientales). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol- 3.8, Warszawa.
  • 1934: Skały kredowe między miastami Pilica i Szczekociny (Roches cretacees entre les villes Pilica et Szczekociny). Spraw. Państw. Inst. Geol. 8, z. 1, Warszawa. 1934. Sprawozdanie z badań geologicznych na Wołyniu wykonanych w r. 1933 (C.-r. des recherches executees en Volhynie en 1933). Posiedź, nauk. Państw.Inst. Geol. 38, Warszawa. 1934. Wapienie i kwarcolity astartu w Pradłach (Sur les calcaires et quarzolites astartiens de Pradła). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 38, Warszawa.
  • 1934: Znalezienie bentonitu w pow. krzemienieckim (Decouyerte du „bentonite” pres de Krzemieniec en Pologne). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 38, Warszawa.
  • 1935: Badania na Wołyniu w r. 1934 (Recherches en Yolhynie en 1934). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 41, Warszawa.
  • 1935: Badania serii szypockiej nad Czeremoszem (Recherches sur la serie de Szipot sur le Czeremosz Karpates orientales). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 41, Warszawa.
  • 1936: Budowa serii szypockiej (Sur la structure de la serie de Szipot). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 44, Warszawa.
  • 1936: Łupki zawierające nikiel w Karpatach (The nickel bearing shales in Carpathian Flysch). Arch. Miner. TNW, 12, Warszawa.
  • 1936: Sprawozdanie z badań wykonanych na Wołyniu w r. 1935 na ark. Mizocz (C.-r. des recherches executees en Volhynie en 1935 pour la feuille Mizocz). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 44, Warszawa.
  • 1936: Horwit z E., Sujkowski Z., Cenoman w pienińskim pasie skałkowym (Le Cenomanien dans la zone Pienine des Klippes). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 45, Warszawa.
  • 1937: Budowa mikroskopowa niektórych skał jurajskich z Pienin (Structure micro-scopiques des quelques roches jurassiques des Klippes des Pienines). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 48, Warszawa.
  • 1937: Czwarty komunikat o serii szypockiej (Quatrieme communication sur la serie de Szipot). Posiedź, nauk. Państw. Inst. Geol. 47, Warszawa. 1937. – Różycki S. Z., Geologia Warszawy (Atlas i tekst) (Geology of Warsaw – Atlas and 'text). Zarząd Miejski m. stoł. Warszawy, Warszawa. 1937. Radiolaryty dolnogotlandzkie Gór Świętokrzyskich (Les radiolarites du Gothlandien inferieur des monts de Ste Cr o ix en Pologne). Spraw. Państw. Inst.

Geol. 9, z. 1, Warszawa.

  • 1937: Zarys budowy geologicznej okolic Krzemieńca. Ochr. Przyr. 17. Warszawa.
  • 1938: Możliwości górnicze wschodnich województw. Rocz. Ziem. Wsch. 4. Warszawa. 1938. Rozmieszczenie odsłonięć kredy między górnym Niemnem a Prypecią (Les affleurements de craie blanche entre le Niemen et la Prypeć – Pologne du Nord-Est). Spraw. Państw. Inst. Geol. 9, z. 2, Warszawa.
  • 1938: Serie szypockie na Huculszczyźnie (Les series de Szipot dans les Karpates polonaises orientales. Etude geologique et petrographique d'un complexe de Flysch). Pr. Państw. Inst. Geol. 3, Warszawa.
  • 1939: Badania geologiczne na Wołyniu i Polesiu w r. 1938 (Recherches geologiąues en 1938 en Yolhynie et Polesie). Biul. Państw. Inst. Geol. 15, Warszawa.
  • 1939: Osady lądowe, prawdopodobnie dolnokarbońskiego wieku, na wschodnim Polesiu (Sediments continentaux, probablement du Carbonifere inferieur en Polesie orientale). Biul. Państw. Inst. Geol. 15, Warszawa.
  • 1939: Przypuszczalny dolny karbon, wiercenie w Semigostyczach na Polesiu. Biul. Państw. Inst. Geol. 18, Warszawa.
  • 1939: Sylur na Wołyniu w świetle wiercenia w Bocianówce (Le Silurien de Volhynie d'apres le sondage de Bocianówka). Biul. Państw. Inst. Geol. 12, Warszawa.
  • 1945: Leliwa Z. (pseud.), The geological relation between east and west European structures. Geol. Soc. hond. Abstr. Paper, 1413, London.
  • 1946: The geological strudture of East Poland and West Russia; a summary of recent discoveries. Quart. J. Geol. Soc. hond. 102, nr 106, London.
  • 1948: Some problems of manganese nodules. XVIII Intern. Geol. Congr. hond., Abstr. 1948, Rep. 8, 1950, London.
  • 1951: Note on a pebble with Radiolaria from the 100 ft terrace at Swanscombe (in Baden-Powell D.F.W.: The age of interglacial deposits at Swanscombe). Geol Magaz. 88, nr 5, London.
  • 1952: Average composition of the sedimentary rocks. Amer. J. Sc. 250, nr 5.
  • 1957: Flysch sedimentation. Geol. Soc. Amer. B. 68, nr 5, New York.
  • 1958: Diagenesis. Amer. Ass. Petr. Geol. B. r. 42, no. U, Tulsa.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ 6 sierpień: 1914 - 1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 20.

Bibliografia