Zbigniew Czarnuch

Zbigniew Czarnuch
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

18 marca 1930
Lututów

Data śmierci

22 września 2024

Zawód, zajęcie

historyk, pedagog

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” Order Uśmiechu
Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Czarnuch (ur. 18 marca 1930 w Lututowie[1][2], zm. 22 września 2024[3]) – historyk, pedagog, działacz społeczny.

Życiorys

Dzieciństwo spędził w Lututowie, Raduczycach i Dębinie w gminie Osjaków[4]. W 1945 przybył do Witnicy, w której jego ojciec Jan został mianowany burmistrzem (był nim do 1948)[2]. W młodości jako harcerz uczestniczył gorliwie w zacieraniu śladów niemczyzny w mieście, zamalowując je farbą i odkuwając młotkiem[5]. Po maturze studiował historię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, potem na Uniwersytecie Warszawskim[6].

Po ukończeniu studiów pracował w Zielonej Górze. Propagator idei harcerskich drużyn przypodwórkowych, czyli mających powiązania z rodzicami harcerzy. Z nurtu tego wywodził się teatr Cyrk Cudaków[7][8][9][10]. Podczas pracy w zielonogórskim Domu Kultury Dzieci i Młodzieży, Szkole Podstawowej nr 13 i Liceum Ogólnokształcącym nr 21 (dyrektor 1964–1968[6]) przy ul. Chopina szukając metod wychowania w etosie obywatelskim i poprzez kulturę, w 1957 założył szczep harcerski Makusyny (im. Kornela Makuszyńskiego), polemiczny wobec walterowców[1][8][9], który prowadził do 1968[11]. Z drużyną Makusynów współpracowali m.in. Wanda Chotomska i Jerzy Litwiniuk. Czarnuch był pomysłodawcą odbudowy zamku Schönaichów w Siedlisku, wykorzystywanego następnie jako baza obozów harcerskich[1][7][8].

Po konflikcie z kadrą pedagogiczną[2] w 1968 wyjechał do Poznania, gdzie współpracował z Heliodorem Muszyńskim, następnie przez kilka lat pracował w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie[1], prowadząc Wydział Dokumentacji i Informacji i kształcąc kadrę harcerską w Centralnej Szkole Instruktorów ZHP. Na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego prowadził zajęcia z metodyki harcerskiej, współpracując z prof. Wincentym Okoniem. W warszawskim Ośrodku TVP w latach 1972–1973 zainicjował i prowadził program dla dzieci „Sekretarzyk rodzinny”[11].

Będąc potem dyrektorem szkoły w Lesku podjął próbę opracowania koncepcji szkoły środowiskowej uznającej lokalną tradycję kultury ukraińskiej[1]. Pracował także w Mokobodach, Czarnej i Niwiskach[2][11].

Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 powrócił do Witnicy i pozostał tam na stałe[1][2]. Nauczał historii w miejscowej szkole średniej. W 1985 przyczynił się do utworzenia Towarzystwa Przyjaciół Witnicy, wybrano go także jego prezesem. We współpracy z dawnymi niemieckimi mieszkańcami miasteczka założył Izbę Regionalną – początek miejskiego muzeum, wyposażonego głównie w eksponaty stanowiące własność Czarnucha lub zdobyte dzięki jego staraniom[11][12]. Jako rzecznik polsko-niemieckiego zbliżenia Zbigniew Czarnuch zainicjował utworzenie Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Educatio Pro Europa Viadrina, działającego w euroregionie o tej nazwie. Organizuje podróże studialne po pograniczu[7][13]. Uważa teraz, że niszcząc w młodości niemieckie napisy – „wpadł w pułapkę historii”[5]. Jest inicjatorem i (z Dariuszem Rymarem) współzałożycielem oraz członkiem redakcji ukazującego się od 1994 w Gorzowie Wielkopolskim „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”[14][15]. Przez wiele lat był członkiem redakcji regionalnego czasopisma „Trakt. Warta–Odra”[11].

W październiku 2009 za wytrwałe działanie na rzecz porozumienia polsko-niemieckiego otrzymał nagrodę im. Georga Dehio (Georg-Dehio-Kulturpreis(inne języki)) ufundowaną przez Niemieckie Forum Kulturalne ds. Europy Wschodniej[16][6]. Członek korespondent berlińskiego stowarzyszenia Landersgeschichtlichen Vereinigung für die Mark Brandenburg[11]. W latach 1994–1995 stworzył Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji w Witnicy[14][16][5].

Sylwetce Zbigniewa Czarnucha oraz jego działalności poświęcono publikacje Muzeum Ziemi Lubuskiej: Zbigniew Czarnuch[17][18] (2014) i Makusyny – zielonogórscy harcerze ze szczepu im. Kornela Makuszyńskiego (katalog wystawy)[19][20] (2010).

Został pochowany na cmentarzu w Witnicy. Uroczystości pogrzebowe miały charakter świecki[21].

Nagrody i odznaczenia

Laureat wielu odznaczeń, nagród i wyróżnień za krzewienie historii i kultury lokalnej[11][22], takich jak m.in.:

Prace

Zbigniew Czarnuch był autorem wielu publikacji poświęconych Witnicy i regionowi[6][7]. Bibliografia prac pedagogicznych, regionalnych oraz innych jego autorstwa lub współautorstwa liczy ponad 300 pozycji m.in.[2][26]:

  • Błota Warciańskie: kilka odsłon fenomenu doliny dolnej Warty. Górzyca 2007. ISBN 978-83-89961-14-3.
  • Kościół w Dąbroszynie: panteon chwały rodów szlachty Dąbroszyńskiej. Gorzów 2003. ISBN 83-88784-66-8.
  • Niebezpieczne drogi i podejrzani młynarze. Gorzów 2000. ISBN 83-909122-4-4.
  • Wspomnienia, relacje, listy i rozmowy Witniczan. Witnica 1994. ISBN 83-903082-0-7.
  • Niemcy opuszczają Witnicę: Witnica: Towarzystwo Przyjaciół Witnicy, 1989. OCLC 834073514.
  • Awers i rewers, w: Damian Kasprzyk (red.), Kim jesteś, regionalisto?, Łódź, 2012. ISBN 978-83-932014-4-0.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Kasprzyk 2012 ↓, s. 55.
  2. ↑ a b c d e f g Renata Ochwat: Przeuroczy gawędziarz i wspaniały kompan. Echogorzowa.pl, 2014-12-29. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  3. ↑ gazetalubuska.pl Nie żyje Zbigniew Czarnuch. To ogromna strata dla Lubuskiego.
  4. ↑ Kasprzyk 2012 ↓, s. 51.
  5. ↑ a b c Dietrich Schröder. Z niem. przeł. Ewa Czerwiakowski. Najpierw człowiek, a potem Polak. „Märkische Oderzeitung”. 2006 (22 grudnia 2006). Märkisches Verlags- und Druckhaus GmbH & Co. KG. OCLC 648960000. (pol.). 
  6. ↑ a b c d Spotkanie ze Zbigniewem Czarnuchem. 2014-04-01. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  7. ↑ a b c d e Konrad Stanglewicz: Zbigniew Czarnuch – człowiek drogi. Radio Zachód, 2012-11-12. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  8. ↑ a b c Andrzej Flügel. Legenda Makusynów żyje. „Gazeta Lubuska”. 2008 (13 lipca 2008). Polska Press Sp. z o.o.. (pol.). 
  9. ↑ a b red: Andrzej Seweryn, Powrót króla. Gala.pl, 2011-01-19. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  10. ↑ Makusyny: Zielonogórscy harcerze ze szczepu im. Kornela Makuszyńskiego. cba.pl, 2011-03-03. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  11. ↑ a b c d e f g Małgorzata Tramś-Zielińska: Wicemarszałek Tomasz Wontor Makusynem. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, 2010-03-29. [dostęp 2018-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-18)]. (pol.).
  12. ↑ Honorowi obywatele miasta i gminy Witnica. Urząd Miasta i Gminy Witnica, 2012. [dostęp 2018-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-19)]. (pol.).
  13. ↑ a b Konrad Stanglewicz: Zbigniew Czarnuch na Wieczorze Mistrzów. Radio Zachód, 2017-02-24. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  14. ↑ a b Kasprzyk 2012 ↓, s. 43.
  15. ↑ Nadwarciański Rocznik Historyczno Archiwalny – wersja PL. Archiwum Państwowe, 2018. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  16. ↑ a b Zbigniew Czarnuch, regionalista z Witnicy, odbiera dziś prestiżową niemiecką nagrodę. „Gazeta Lubuska”. 2009 (13 października 2009). Polska Press Sp. z o.o.. (pol.). 
  17. ↑ Emilia Ćwilińska (red.), Zbigniew Czarnuch, Twórcy zielonogórskiej kultury, Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 2014, ISBN 978-83-88426-82-7, OCLC 907371476 (pol.).
  18. ↑ red. Emilia Ćwilińska, Aneta Kamińska, Anitta Maksymowicz: Zbigniew Czarnuch. Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 2014. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  19. ↑ Zbigniew Czarnuch (red.), Makusyny – zielonogórscy harcerze ze szczepu im. Kornela Makuszyńskiego: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze III- V 2010, Katalog wystawy, Zielona Góra: Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 2010, ISBN 978-83-88426-56-8, OCLC 750983815 (pol.).
  20. ↑ Zbigniew Czarnuch, Ewa Duma, Jadwiga Korcz-Dziadosz, Andrzej Toczewski: Makusyny – Zielonogórscy harcerze ze szczepu im. Kornela Makuszyńskiego. Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, 2010. [dostęp 2018-09-18]. (pol.).
  21. ↑ Pożegnaliśmy Zbigniewa Czarnucha [online], ECHOGORZOWA.PL [dostęp 2024-10-02].
  22. ↑ Aneta Kamińska. Zbigniew Czarnuch. „Museíon”, s. 35, wrzesień 2014. Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. ISSN 1506-6193. (pol.). 
  23. ↑ Uchwała nr XXXIII/328/2009 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 23 marca 2009 roku. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, 2009. [dostęp 2018-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-18)]. (pol.).
  24. ↑ Wydarzenia w Zielonej Górze w 2005 roku, s. 28. vdocuments.site, 2005. [dostęp 2018-09-19]. (pol.).
  25. ↑ Bonum Publicum – Nagroda Burmistrza Miasta Sandomierza im. Aleksandra Patkowskiego. Muzeum Okręgowe w Sandomierzu. [dostęp 2018-09-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-16)]. (pol.).
  26. ↑ OCLC WorldCat search = Zbigniew Czarnuch. WorldCat. [dostęp 2018-09-18]. (ang.).

Bibliografia

  • Zbigniew Czarnuch, Awers i rewers, [w:] Damian Kasprzyk (red.), Kim jesteś, regionalisto?, Łódź: Uniwersytet Łódzki Interdyscyplinarny Zespół Badania Wsi, 2012, 2012 (Zeszyty Wiejskie), ISBN 978-83-932014-4-0.

Read other articles:

Penyuntikan intraotot

Penyuntikan intraototIntervensiSeorang tenaga medis menyiapkan pemberian vaksin melalui penyuntikan intraototICD-10-PCS3E023ICD-9-CM99.1MeSHD007273CPT96372[sunting di Wikidata]Penyuntikan intraotot (bahasa Inggris: intramuscular injection), sering disingkat IM, adalah penyuntikan suatu zat ke dalam otot. Dalam kedokteran, ini adalah salah satu dari beberapa metode pemberian obat parenteral. Penyuntikan intraotot mungkin lebih disukai karena otot memiliki pembuluh darah yang lebih besar da...

 

Kesetaraan kesehatan

Kesenjangan kesehatan di Inggris dan Wales menurut sensus 2011 Kesetaraan kesehatan atau keadilan kesehatan (bahasa Inggris: health equity) adalah tidak adanya disparitas atau kesenjangan yang sistematis dalam kesehatan di antara kelompok-kelompok yang memiliki perbedaan keuntungan atau ketidakberuntungan sosial, seperti kekayaan, kekuasaan, atau prestise.[1] Orang-orang yang secara konsisten tidak memiliki ketiga faktor-faktor penentu tersebut mengalami kerugian kesehatan secara sign...

 

العلاقات الألمانية الكورية الجنوبية

العلاقات الألمانية الكورية الجنوبية ألمانيا كوريا الجنوبية   ألمانيا   كوريا الجنوبية تعديل مصدري - تعديل   العلاقات الألمانية الكورية الجنوبية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين ألمانيا وكوريا الجنوبية.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه �...

تاريخ سوريا

تاريخ سوريامعلومات عامةالمنطقة سوريا وصفها المصدر  القائمة ... قاموس بروكهاوس وإفرون الموسوعي قاموس بروكهاوس وإفرون الموسوعي الصغير الموسوعة الكتابية للأرشمندريت نيكيفور الموسوعة اليهودية لبروكهوس وإيفرون الموسوعة البريطانية نسخة سنة 1911 التأثيراتأحد جوانب سوريا تع�...

 

Time travel

Hypothetical travel into the past or future Time machine redirects here. For other uses, see Time Machine (disambiguation). For other uses, see Time travel (disambiguation). The first page of The Time Machine published by Heinemann Time travel is the hypothetical activity of traveling into the past or future. Time travel is a widely recognized concept in philosophy and fiction, particularly science fiction. In fiction, time travel is typically achieved through the use of a hypothetical device...

 

Monomethyl fumarate

Chemical compound Monomethyl fumarateClinical dataTrade namesBafiertamLicense data US DailyMed: Monomethyl_fumarate Routes ofadministrationBy mouthATC codeNoneLegal statusLegal status US: ℞-only[1] Identifiers IUPAC name (2E)-4-methoxy-4-oxobut-2-enoic acid CAS Number2756-87-8PubChem CID5369209DrugBankDB14219ChemSpider4520322UNII45IUB1PX8RKEGGD11492ChEBICHEBI:167450ChEMBLChEMBL589586ECHA InfoCard100.018.557 Chemical and physical dataFormulaC5H6O4Molar mass130.099 ...

Taicang

Cet article est une ébauche concernant une localité chinoise. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Tàicāng 太仓 Administration Pays Chine Province ou région autonome Jiangsu Préfecture Suzhou Statut administratif Ville-district Code postal 215400[1] Indicatif +86 (0) Démographie 712 069 hab. (2010) Densité 879 hab./km2 Géographie Coordonnées 31° 26′ 52″ n...

 

MIL-STD-1553

US military computer network standard This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (March 2010) (Learn how and when to remove this template message) MIL-STD-1553 is a military standard published by the United States Department of Defense that defines the mechanical, electrical, and functional characteristics of a serial data bus. It was originally designed ...

 

Rolando Rubalcava

Questa voce sull'argomento cestisti messicani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Rolando Rubalcava Nazionalità  Messico Pallacanestro Carriera Nazionale 1952 Messico Il simbolo → indica un trasferimento in prestito.   Modifica dati su Wikidata · Manuale Jesús Rolando Rubalcava Peña (Guadalajara, 22 luglio 1923 – Città del Messico, 15 ottobre 1996) è stato un cestis...

Cansi

Filipino beef soup originating from the Western Visayas CansíCourseMain coursePlace of originPhilippinesRegion or stateWestern VisayasServing temperatureHot Cansí (Hiligaynon: kansi) is a Filipino beef soup originating from Bacolod which is spread across the rest of the Western Visayas region. It is made with beef shank and bone marrow boiled until gelatinous. It is uniquely slightly soured with fruits like batuan or bilimbi. Cansi is usually cooked with unripe breadfruit or jackfruit, lemo...

 

Priesthood of all believers

Christian doctrine Scripture [...] sets before us Christ alone as mediator, atoning sacrifice, high priest, and intercessor.—Augsburg Confession Art. XXI.[1] The priesthood of all believers is either the general Christian belief that all Christians form a common priesthood, or, alternatively, the specific Protestant belief that this universal priesthood precludes the ministerial priesthood (holy orders) found in some other churches, including Catholicism and Eastern Orthodoxy. The i...

 

Francesco Messina

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Francesco Messina (disambigua). Francesco Messina Francesco Messina (Linguaglossa, 15 dicembre 1900[1] – Milano, 13 settembre 1995[1]) è stato uno scultore italiano. Indice 1 Biografia 2 I monumentali cavalli di bronzo 3 Opere principali 4 Opere poetiche 5 Premi e riconoscimenti 6 Onorificenze 7 Note 8 Bibliografia 9 Voci correlate 10 Altri progetti 11 Collegamenti esterni Biografia Francesco Messina nasce a Ling...

سيريريون

سيريريونفاتو ديوم ليوبولد سنغورمناطق الوجود المميزة  السنغال (1,840,712),  غامبيا (31,900),  موريتانيا small number (3,500) also found overseas.اللغات Serer proper  [لغات أخرى]‏، Cangin languages، لغة ولوفيةالفرنسية (السنغال وموريتانيا),الإنجليزية (غامبيا),الدين Majority إسلام،[1] Christianity[2] and د�...

 

Zou Yuchen

Questa voce sull'argomento cestisti cinesi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Zou YuchenNazionalità Cina Altezza208 cm Peso108 Pallacanestro RuoloCentro Squadra Beijing R. Fighters CarrieraSquadre di club 2010-2021 Bayi Rockets2021- Beijing R. Fighters41 (377) Nazionale 2016- Cina Il simbolo → indica un trasferimento in prestito. Statistiche aggiornate al 30 giug...

 

2021–22 Russian Premier League

30th season of top-tier football league in Russia Football league seasonRussian Premier LeagueSeason2021–22Dates23 July 2021 – 21 May 2022ChampionsZenit Saint PetersburgRelegatedUfa (through relegation play-offs)Rubin KazanArsenal TulaMatches played240Goals scored639 (2.66 per match)Top goalscorerGamid Agalarov(19 goals)Best goalkeeperIgor Akinfeev[1]Biggest home winZenit 7–1 Spartak Moscow(24 October 2021)Biggest away winRubin 0–6 Sochi(30 April 2022)Highest scoringZenit...

Canterbury Province

This article is about the former province of New Zealand. For the current top-level subdivision of Canterbury in New Zealand, see Canterbury Region. For the ecclesiastical province of England, see Province of Canterbury. For other uses, see Canterbury (disambiguation). Provinces of New Zealand in South IslandCanterburyProvinces of New Zealand Coat of armsCanterbury Province within New Zealand post 1868CountryNew ZealandIslandSouth IslandEstablished1853Abolished1876Named forCanterbury, England...

 

Bavarian People's Party

Former Bavarian political party Bavarian People's Party Bayerische VolksparteiPresident(s)Karl Speck (1918–1929)Fritz Schäffer (1929–1933)FoundedNovember 1918; 105 years ago (November 1918)Dissolved4 July 1933; 90 years ago (4 July 1933)Split fromCentre PartySucceeded byChristian Social Union in Bavaria, Bavaria Party(not legal successors)HeadquartersMunich, GermanyParamilitary wingBayernwachtIdeologyPolitical CatholicismBavarian regionalismChristian d...

 

Folsom Street Fair

BDSM and leather fair in San Francisco This article has multiple issues. Please help improve it or discuss these issues on the talk page. (Learn how and when to remove these template messages) This article contains content that is written like an advertisement. Please help improve it by removing promotional content and inappropriate external links, and by adding encyclopedic content written from a neutral point of view. (April 2020) (Learn how and when to remove this message) This article rel...

Zapallar

This article's tone or style may not reflect the encyclopedic tone used on Wikipedia. See Wikipedia's guide to writing better articles for suggestions. (July 2018) (Learn how and when to remove this message)Town and Commune in Valparaíso, ChileZapallarTown and CommuneCoast of Zapallar Flag Coat of arms ZapallarLocation in ChileCoordinates: 32°33′13″S 71°27′32″W / 32.55361°S 71.45889°W / -32.55361; -71.45889Country ChileRegion ValparaísoProvinceP...

 

Michael Brake

New Zealand rower Michael BrakeBrake in 2021Personal informationBorn (1994-10-22) 22 October 1994 (age 29)Auckland, New ZealandHeight1.87 m (6 ft 2 in)[1]Weight88 kg (194 lb)[1]SportCountryNew ZealandSportRowingEventCoxless pair Medal record Men's rowing Representing  New Zealand Olympic Games 2020 Tokyo Eight World Championships 2019 Ottensheim Coxless pair Michael Brake (born 22 October 1994) is a New Zealand rower.[1] He is a dual ...