Biztanleria udalerriko erdialdean eta hego-ekialdean kontzentratuta dago gehienbat, Mamariga eta Kabiezes auzoak ere nagusi direla.
Serantes mendiaren (452 m) magalean Santurtziko erdigunea dago, antzinako arrantza portu zaharraren inguruan, leunki Kabiezes auzoraino gora doana. Herriaren ezaugarrietako bat Ezkerraldeko hainbat herritan bezala, aldapak dira. Udalerriko itsasoko gunea Bilboko portuak erabat hartua dago gaur egun. 1960ko hamarkadan eraikitako kanpo portuarekin lehenik, eta ondoren eraikitzen ari den Superportuarekin.
Ingurune naturala eta klima
Hidrografia
Udalerriko ipar-ekialdean Abrako golkoa dago, Ibaizabal ibaia itsasoratzen den tokia, alegia. Ballonti erreka Serantes hegoaldeko hegalean jaiotzen da.
Klima
Santurtziko klima ozeaniko hezea da, korronte bero baten eraginaz, eta urte osoan zehar temperatura leunak ditu. Euriak udazkenean eta udaberrian ugariak izaten dira, negu onbera eta uda ez oso beroekin. Kostaldean dagoenez gero, Bilbon baino ugariagoak izaten dira erauntsiak. Tenperaturak epelak izaten dira urte osoan zehar. Nekez igotzen dira termometroak 35 °C-tik gora udan.
XIX. mendean herrietako jarduera nagusia nekazaritza zen. Dena den, pixkanaka, industrializazioak eraginda, nekazaritzaren garrantzia galdu eta industriak eta meatzaritzak garrantzi handia hartu zuten, udalerrietako kontzejuen egitura ere aldatuz. Horrela, garai hartako Santurtziko udalerria bitan banatu zen 1901. urtean. Batetik, Santurtzi Zaharra (gaur egun Santurtzi dena), eta bestetik Santurtzi Ortuella (gaur egungo Ortuella).
Industrializazio prozesu azkarrak Santurtzi erabat aldatu zuen, kanpoko portuko kaia eraiki zen, herriko hondartza lehortu eta itsasoari hainbat metro koadro irabazi zitzaizkion industrian aritzeko leku gehiago izateko. Herriko eta inguruko udalerrietako enpresetan lan egitera etorritako hainbat biztanle etorri zen Santurtzira, Bizkaitik aurrena eta Espainiatik ondoren. Biztanle gehiago izatearekin, azpiegiturak ere handitu behar izan ziren, eskola, ospitale, zaharren egoitza, sehaska-etxea eta nautika irakaskuntzarako lehen eskola eraiki ziren. Bilboko portua herriko ardatzetako bat bihurtu zen pixkanaka.
Gerra Zibilak eten egin zuen prozesu hura, baina 1949. urtean berriro hasi zen herria biztanleria irabazten eta itsasoari eremu handiagoa hartu zion, ontziolak, udaletxea, azoka eta babes-ofizialeko etxebizitzak eraikitzeko. 1901. urtean 3.000 biztanle baino ez zituen herriak 55.159 biztanle izan zituen 1978. urtean. Biztanleriaren eztanda hark zerbitzuen gabezia itzela eragin zuen, batez ere ur-hornidurari zegokionez. Horrez gain, herriko ortu eta larreak galdu egin ziren, zetorren biztanleria hartzeko etxebizitza piloa eraiki behar izan zelako. Pixkanaka ekonomia dibertsifikatuz joan zen eta Iberdrolak energia elektrikoa ekoizteko zentral termikoa eraiki zuen.
1970eko hamarkadako krisialdiak eragin latza izan zuen herrian ezkerraldeko hainbat udalerritan bezala.
Javier Cruz Euskadiko Alderdi Sozialistako Santurtziko alkatea 1995etik2007ra, hirigintza-arazoak eta irregulartasunak ohikoak izan ziren bere agintaldian. Legez kanpo altxatutako etxebizitza blokeak[6], etxebizitza blokeak eraikitzeko birkalifikaturiko parkeak[7] eta abar.
Baina Javier Cruzen erortzea eta Euskadiko Alderdi Sozialistak Santurtziko alkatetza galtzea eragin zuena, Hijas de la Cruz ikastetxea saltzeko eta etxebizitzak eraikitzeko birkalifikazio saioa izan zen. 2007. urtean, herriko biztanle askok oihal moreak jarri zituzten euren balkoietan, jaietan egiten duten moduan, ikastetxeko arduradunek egindako eskakizunari jarraituz eta udalaren jarrera salatuz. Bien bitartean, Javier Cruz 2007ko udal hauteskundeetara ez aurkezteko erabakia hartu zuen, eta azkenik, 2007komaiatzean, Ricardo ItuarteEAJko alderdiko hautagaiak irabazi zituen hauteskundeak, gehiengo osoz.
Demografia
Santurtzik 45703 biztanle zituen 2016. urtean. Udalerri moduan historia laburra dauka, izan ere, 1901ean banandu ziren Ortuella eta Santurtzi, meatzeek Ortuellari ekarritako hazkunde ekonomiko eta demografikoarengatik. Dena dela, industrializazio prozesuak eraginda, hainbat gorabehera izan ditu biztanleriak XX. mende osoan zehar.
Herriaren jarduera ekonomikoa portuarenarekin oso loturik izan da beti, eta gaur egun Bilboko Portuko instalaziorik gehienak Santurtzin daude. 1950eko eta 1960ko hamarkadan gertatutako industrializazioaz etorkinak erakartzeak herriaren biztanleria asko handitu zuen: urte gutxiren buruan biztanleria boskoiztu ere egin zen, 50.000 biztanle baino gehiago iritsi ziren.
Biztanleriaren gorena 1981. urtean izan zen, 53.336 biztanlerekin. Ordutik biztanleria urtero jaitsi da, krisialdi ekonomikoak eta etxebizitza gabeziak eta garestitzeak eraginda.
Azken urteetan biztanleriaren jaitsiera eten den arren, herriak hazteko aukera gutxi du, eta etxebizitza asko eraikitzen ari den arren, laster agortu egingo dira eraikitzeko orubeak Santurtzin.
Santurtziko demografia puntu nagusi handi batean eta bigarren mailako puntuetan laburbildu eta nabarmendu daiteke. Puntu nagusia, argi dago, herrialdeko industrializazio berantiarrak demografian izan duen eragina da. Industrializazio horrek herrialdearen mantenu ekonomikorako guztiz proportzionatuak ziren eremuak sortzea ekarri zuen, nekazaritza eta abeltzaintza baztertuz inguruko herrialdeen egoera industrial modernoagatik. Industrializazio hori periferian egin zen, eta fokuetako bat Ezkerraldea izan zen, haren artean Santurtzi. Hori dela eta, erdigunean dauden herritako biztanle guztiak Ezkerraldera joan ziren, Euskal Herriaren barruan kultura guztiz ezberdina sortuz, gune kontzentratu batean.
Horixe da Santurtziren eta eskualde osoaren funtsa; izan ere, gero ez ziren saiatu erabat emigratutako eremua euskalduntzen eta, beraz, beren probintziaren aldean, ezaugarri guztiz desberdinak dituen eremu bihurtu zen. Horregatik, "inon ez da euskaraz hitz egiten" bezalako esaldiak entzun daitezke bertan, edo euskal kulturak Euskal Herriko gainerako herriekin alderatuta ia funtsik izan ez duen bizitza errutina bat ikus daiteke eta, beraz, demografiak zifra bati ez ezik, esparru sozial bati ere nola eragiten dion ikus daiteke.
Azpimarratu beharreko beste puntu bat gerrek herri baten demografian izan duten eragina da, Santurtzik ez baitu harreman zuzenik izan haiekin, izan karlistadak izan Lehen Mundu Gerra. Gertaera historiko horiek guztiak isla bizia dute zuzenean edo zeharka zabaltzen diren eremu bakoitzean, dela heriotzek eragindako jaitsiera numerikoagatik, dela gerraosteko biziberritze horren ondoriozko igoera numerikoagatik.
Biztanleriaren bilakaera
Santurtziko biztanleria
Politika
Udal hauteskundeak
Aintzane Urkijo Sagredo (EAJ/PNV) da Santurtziko alkatea.
Serantes Kultur Aretoa (SKA) Santurtziko eskaintza kulturalaren osagai nagusia da. SKAk hiru gelako zinema eta antzokia eskaintzen ditu.
Horrez gain, Kresala aretoan, hitzaldiak, antzezpenak eta topaketak antolatzen dira eta Juan Jose Mendizabal plazan Santurtziko Liburutegi nagusia dago. Ekainaren 16tik25era Liburu Azoka izaten da.
Udal Liburutegiari dagokionez, Liburutegi Nagusia(1974 ean sortua, Kabiezesko Haur Liburutegia, San Juango Liburutegia eta Kabiezesko Liburutegia daude. Bestalde, Santurtzin gune okupatu bi daude: Mamarigako Kultur Etxea (Nafarroa auzunea z/b), 1991n okupatuta Mamariga auzoan, batez ere auzoari begira lan egiten duena (tailerrak, hitzaldiak...) eta La Kelo gaztetxea (Las Viñas 63) 1999an okupatuta, hitzaldiak, kontzertuak, antzerkiak eta abar antolatzen dituena. Gaur egun biak hustutze mehatxupean daude.
Eta zer esan Santurtzin bertan aritzen diren euskaldun gazteez, lehenago aipatu ditudan sei edo zortzi mila euskaldun horiez? Eta Santurtzin bezala inguruko herritakoez, goragoko Somorrostroko Hiru eta Lau Kontseiluetakoez bezala, Ibar Ezkerreko beste herritakoez, Barakaldo eta Portugaletekoez, edota Enkarterrietako beste herri guztietakoez ere bai? Zeren oraindik orain, betebehar eta lortzeko akarrasta handiak izateagatik ere, lan egiten segitzen baitute, eta antza amore emateko prest ere ez baitaude. Egindako lanaren frogagarri, hara hor Santurtziko euskaldunak, nire gaztaroan %0,1 izatetik %12-14 izatera igaro direnak orain, eta laster gero eta euskaldunago den gazteriarekin laurdenera ere hel daitezkeenak.
Franko hil ondoren oso jende gutxik zekien euskaraz Santurtzin, barne migrazio indartsu baten ondorioz Gipuzkoatik jende asko joan zen zen Bizkaiko ezkerraldera, Santurtzira barne, labe garaietan edota Navalen lan egitera. Euskaraz zekien jende asko zegoen, euskalduna zena, baina kalean ez zuten erabiltzen. Garai haietako gau-eskolakoak oso urte ederrak izan ziren; giroa itzela zen. Gazteak ziren ikasle eta irakasle gehienak, eta edozer erronkari ekiteko prest zeuden.[12] Euskaldunak %0,1 izatetik %12-14 izatera pasa ziren 15 urtetan.[13]
Urteak pasa ahala hasierako egoera asko aldatu zen euskaltegietan. Hasieran euskaltegiak ez ziren horren profesionalak, eta horrek bazuen bere gabezia. Baina bat-batekotasun handiagoa zegoen, eta jende gehiago zegoen prest. Azterketa eta ziurtagirien presiorik ere ez zegoen. 35 urte geroago, euskaltegiak alderdi akademikora mugatzen dira, horrek dakartzan abantaila eta desabantaila guztiekin. Azken urteetan ikasleen motibazioa derrigortasuna da neurri batean, eta, zenbait kasutan, horrek pisu handia dauka.[12]
2012. eta 2013. urteetan krisi gorria bizi izan zen euskalduntzean. Aurreko urteetan Bizkaiko Ezkerraldean zeuden Araba, Bizkai eta Gipuzkoako euskaltegi handienak: 500-600 ikasleko euskaltegiak ziren. 30 urte geroago, Barakaldon izan ezik, gainontzekoetan behera egin zuen.[12]
Euskaltegietako huste hark ikasmateriala sortzeko motibazioa izan zen Santurtziko euskaltegian. Euskara ikasteko aukerak zabaldu behar zituzten-eta. Abel Camacho, Josemi Arnaiz eta Pedro Lonbide irakasleek online ikasteko aukerak landu zituzten, autoikaskuntza zentroa sortu nahian. Euskara ikastea errazagoa, malguagoa eta norberaren beharrei egokituagoa izatea nahi zuten. Milaka ariketa jarri zuten Santurtziko Udal Euskaltegiko webgunean. Gerora ikusi da, euskaltegiak egin zuen gauzarik garrantzitsuenetako bat izan zela hori. Online irakasten hasi zirenean, Valentzian [Herrialde Katalanak] eta Alemanian izan zituzten ikasleak, baita Patagonian ere [Txile]. Erabiltzen zuten metodoa teknologikoki oso pobrea zen, baina, ilusioarekin eta gogoarekin, lortu zuten munduko txoko askotako jendeak euskara ikastea.[12]
Garraiobide eta azpiegiturak
Bilboko Portu Autonomoa
Bilboko portuak Santurtzin ditu azpiegitura nagusiak, Europa hegoaldeko garraiobide sareko gune garrantzitsua delarik.
Brittany Ferries konpainiak bidaiarientzako ferri zerbitzuak eskaintzen ditu, Cap Finistère itsasontziak Santurtzi, Roscoff (Frantzia) eta Portsmouth (Ingalaterra) astean birritan lotzen dituela. Aurretik, eta 2010era arte, P&O enpresaren Pride of Bilbao itsasontziak Santurtzi eta Portsmouth lotu zituen.
Merkataritza portuaz gain, arrantza portua ere nabarmena izan da historikoki, eta gaur egun kirol-portua ere badago.
Trenbide sarea
Trena
ADIFen trenbideak udalerria zeharkatzen du, bidaiarientzako zein zama garraiorako zerbitzuak ustiatzen direla.
Bidaiarientzako zerbitzuari dagokionez, udalerrian Renfeko AldirienC-1 lineari dagokien bi geltoki kokatzen dira:
Bilbao Ría 2000 erakundearen bitartez Santurtziko geltoki berria eraiki zen 2002. urtean, aurretik zegoena ordezkatuz. Horrekin batera Santurtziko parke zentralaren handitzea eta aparkaleku berri bat eraiki ziren. Etorkizunean, Zama Garraioentzako Hegoaldeko Trenbide Saihesbidea martxan jartzen denean, zama garriorako trenak lurpetik ibiliko dira, Serantes mendi azpiko tunela zeharkatuta. Hala, udalerrian dagoen pasonibela ezabatu eta parkearen handitze berri bat egingo da.
Etorkizunean Kabiezes inguruan kotxe-toki berriak eraikiko dira.
Autobusa
Bizkaibus hiri-arteko zerbitzuko hurrengo lineek udalerria zeharkatzen dute:
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da wikilari bat. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko.
Georgische Armeniërs Վիրահայեր ქართველი სომხები Overlevenden van de Armeense Genocide spinnen wol in Tbilisi, 1920 Totale bevolking 168.102 (2014) Taal Armeens, Georgisch, Russisch Geloof Armeens-Apostolische Kerk Verwante groepen Armeniërs Portaal Landen & Volken Met Armeniërs in Georgië of Georgische Armeniërs (Armeens: Վիրահայեր, Georgisch: ქართველი სომხები) worden Georgische burgers van Arm...
Лоррі-МардіньїLorry-Mardigny Країна Франція Регіон Гранд-Ест Департамент Мозель Округ Мец Кантон Верні Код INSEE 57416 Поштові індекси 57420 Координати 48°59′27″ пн. ш. 6°05′17″ сх. д.H G O Висота 187 - 396 м.н.р.м. Площа 11,36 км² Населення 664 (01-2020[1]) Густота 54,93 ос./км² Ро�...
NaginaPoster Rilis TeatrikalSutradara Harmesh Malhotra Produser Harmesh Malhotra Ditulis oleh Dr. Achala Nagar SkenarioRavi KapoorCeritaJagmohan KapoorPemeranSrideviRishi KapoorKomal MahuvakarAmrish PuriPrem ChopraPenata musikLaxmikant-PyarelalSinematograferV. Durga PrasadPenyuntingGovind DalwadiPerusahaanproduksiEmkay EnterprisesDistributorEmkay EnterprisesTanggal rilis 28 November 1986 (1986-11-28) Negara India Bahasa Hindi Pendapatankotor₹13 crore (setara dengan ₹126 cr...
Binary star in the constellation Cancer HM Cancri An artist's depiction of J0806. Observation dataEpoch J2000 Equinox J2000 Constellation Cancer Right ascension 08h 06m 22.95196s[1] Declination +15° 27′ 31.0073″[1] Distance 1,600 Light-years Binary orbit Period (P) 321.5 seconds dP/dt (Pdot) 1.1 milliseconds per year Separation: 0.0005 AU DetailsMass0.5 (primary) / 0.5 (b) M☉ Other designations RX J0806....
Tablet Truvada, yaitu kombinasi tenofovir/emtrisitabin yang digunakan sebagai profilaksis prapajanan Profilaksis prapajanan (bahasa Inggris: Pre-exposure prophylaxis, disingkat PrEP) adalah penggunaan obat-obatan untuk mencegah penyakit pada orang yang belum pernah terpapar dengan agen penyebab penyakit tersebut. Istilah ini khususnya mengacu kepada penggunaan obat-obatan antiretroviral sebagai strategi pencegahan HIV/AIDS. PrEP adalah salah satu strategi pencegahan HIV untuk mereka yang ...
Just Friends?Sutradara Kim Jho Kwang-soo ProduserDitulis olehPemeranSeo Ji-hooLee Je-hoonLee Chae-eunLee Seon-jooTanggal rilis17 Desember 2009Durasi54 menit[1]Negara Korea SelatanBahasa Korea Just Friends? (bahasa Korea: 친구 사이? — Chin-goo Sa-i?) adalah sebuah film pendek yang diproduksi dan dirilis di Korea Selatan pada tahun 2009. Plot Dalam komedi romantis ceria keluar dari kloset, Seok-i (Lee Je-hoon) mengunjungi pacarnya Min-su (Seo Ji-hoo) yang bertugas di militer. ...
Dita KarangDita pada tahun 2020LahirAnak Agung Ayu Puspa Aditya Karang25 Desember 1996 (umur 26)Yogyakarta, Indonesia[1]Tempat tinggalKorea SelatanKebangsaanIndonesiaNama lainDita KarangAlmamaterAkademi Drama dan Musik AmerikaPekerjaanPenyanyipenariKarier musikGenreK-popInstrumenVokalTahun aktif2020–sekarangLabelVine EntertainmentArtis terkaitSecret Number Nama KoreaHangul디타카랑 Alih AksaraDita KarangTanda tangan Anak Agung Ayu Puspa Aditya Karang (Bali: ᬅᬦᬓ᭄...
Bus service in Arcata, California ParentCity of ArcataHeadquarters925 E StreetLocaleArcata, CaliforniaService typebus serviceRoutes3Websitearcatatransit.org Arcata and Mad River Transit System (AMRTS) is a fixed-route bus service for Arcata, California. The service is funded by Humboldt State University and offers free rides to students. Because of this relationship, Arcata has remarkably good transit service for its size. The transit service operates 3 routes, Gold, Red, and Express. The exp...
Ambassador of the United States of America to IrelandAmbasadóir Stáit Aontaithe Mheiriceá go hÉireannSeal of the United States Department of StateIncumbentClaire D. Croninsince February 10, 2022ResidenceDeerfield ResidenceNominatorThe President of the United StatesAppointerThe Presidentwith Senate advice and consentInaugural holderFrederick A. Sterling (envoy)George A. Garrett (amb.)Formation1927 (envoy)1950 (ambassador)WebsiteU.S. Embassy - Dublin Embassy of the United States, Dubli...
Extinct species of bird Palaeeudyptes klekowskiiTemporal range: Late Eocene PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N ↓ Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Chordata Class: Aves Order: Sphenisciformes Family: Spheniscidae Genus: †Palaeeudyptes Species: †P. klekowskii Binomial name †Palaeeudyptes klekowskiiMyrcha, Tatur & del Valle, 1990 Palaeeudyptes klekowskii, is an extinct species of the penguin genus Palaeeudyptes. It was until recently ...
La Chapelle-la-ReineGereja di La Chapelle-la-ReineNegaraPrancisArondisemenFontainebleauKantonLa Chapelle-la-ReinePemerintahan • Wali kota (2008-2014) Gérard Chanclud • Populasi12.781Kode INSEE/pos77088 / 2 Population sans doubles comptes: penghitungan tunggal penduduk di komune lain (e.g. mahasiswa dan personil militer). La Chapelle-la-Reine merupakan sebuah komune di departemen Seine-et-Marne di region Île-de-France di utara-tengah Prancis. Demografi Pada sensu...
The Ruiner (album) redirects here. For other albums called Ruiner, see Ruiner. 2008 studio album by Made Out of BabiesThe RuinerStudio album by Made Out of BabiesReleasedJune 24, 2008GenreNoise rock, post-metalLength41:11LabelThe End RecordsMade Out of Babies chronology Coward(2006) The Ruiner(2008) Professional ratingsReview scoresSourceRatingAllMusic[1]Blabbermouth.net8/10[2]Just Press Play9/10[3]Pitchfork7.5/10[4] The Ruiner is the third and final st...
Systems modelling software This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: MagicDraw – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2014) (Learn how and when to remove this template message) MagicDrawClass diagram in MagicDraw 17.0Developer(s)No Magic, Inc., a Dassault Systèmes companyStable release...
Line of consumer-oriented laptop computers and tablets Lenovo YogaDeveloperLenovoManufacturerWistronType2-in-1 PCLifespan2012; 11 years ago (2012)Operating systemWindows/LinuxCPUAMD APU, AMD RyzenIntel Core i3/i5/i7Display11.6-15, with touchscreenGraphicsAMD Radeon (Pro), Nvidia GeForce/QuadroInputKeyboard, touchpad (trackpoint only for Thinkpad sub-line)CameraCamera with integrated microphone (front-facing)Marketing targetConsumer / Home purposeRelatedThinkPad Yoga sub-line...
Highway in Western Australia Great Southern HighwayWestern AustraliaThe Great Southern Highway at Pingelly, 2014Map of south-west Western Australia with Great Southern Highway highlighted in redGeneral informationTypeHighwayLength374 km (232 mi)Route number(s) State Route 120 (York – Cranbrook)Major junctionsNorth end Great Eastern Highway (National Highway 94), The Lakes Northam–York Road (State Route 120) Westdale Road Brookton–Corrigin Road (State Route...
Hot in the Shade LPВиконавець KissДата випуску 17 жовтня 1989Записаний липень-серпень 1989Жанр хард-рокТривалість 58:39Мова англійськаЛейбл MercuryПродюсер Gene Simmons & Paul StanleyХронологія Kiss Попередній Smashes, Thrashes and Hits Revenge Наступний Hot in the Shade — музичний альбом гурту Kiss. Виданий 17 жовтня 1989 р�...
Painting by Suzanne Valadon The Abandoned DollArtistSuzanne ValadonYear1921 (1921)MediumOil on canvasDimensions135 cm × 95 cm (53 in × 37 in)LocationNational Museum of Women in the Arts, Washington, D.C. The Abandoned Doll is an oil-on-canvas painting executed in 1921 by French artist Suzanne Valadon. It has the dimensions of 135 by 95 cm. It is held at the National Museum of Women in the Arts, in Washington, D.C.[1] History and an...
Conjugation, finiteness and verb conversion in English grammar Past Progressive redirects here. For the 2019 album, see Past Progressive (album). Part of a series onEnglish grammar MorphologyPluralsPrefixes (in English)Suffixes (frequentative) Word typesAcronymsAdjectivesAdverbs (flat)ArticlesCoordinatorsCompoundsDemonstrativesDeterminers (List here)ExpletivesIntensifierInterjectionsInterrogativesNounsPortmanteausPossessivesPrepositions (List here)Pronouns (case · person)SubordinatorsVerbs V...
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Siege of Ranthambore 1568 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2022) (Learn how and when to remove this template message) Siege of Ranthambore(1568)Part of Mughal-Rajput War 1558-1578Bullocks dragging siege-guns up hill during Akbar's attack ...