Errigoiti

Errigoiti
Bizkaia, Euskal Herria
Errigoitiko baserria.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Bizkaia
Eskualdea	Busturialde
Izen ofiziala	Errigoiti
Alkatea	Aintzane Arrien Orbe (EH Bildu)
Posta kodea	48309
INE kodea	48079
Herritarra	errigoitiarra
Kokapena
Koordenatuak	43°19′12″N 2°43′26″W / 43.32°N 2.7238888888889°W / 43.32; -2.7238888888889
Azalera	16,42 km²
Distantzia	29 km Bilbora
Demografia
Biztanleria	511 (2024) 2 (2023)
216 (%42,3)   (%51,5) 263
Dentsitatea	0,31 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)[1]	% 6,61
Zahartze tasa[1]	% 23,33
Ugalkortasun tasa[1]	‰ 66,04
Ekonomia
Jarduera tasa[1]	% 76,06 (2011)
Genero desoreka[1]	% 5,61 (2011)
Langabezia erregistratua[1]	% 6,79 (2013)
Euskara
Euskaldunak [2]	% 83.09 + % 8.67 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]	%  (2021)
Etxeko erabilera [4]	% 65.54 (2021)
Datu gehigarriak
Sorrera	1376. urtea
Webgunea	http://www.errigoiti.net

Errigoiti Bizkaiko erdialdeko udalerri bat da, Busturialdeko eskualdekoa. 496 biztanle zituen 2016. urtean.

Errigoiti izena "goiko herria" esapidetik dator. Herria sortu zen momentuan, Butroe ibaiaren harana eta Oka ibaia lotzen zuen bidea babesteko, inguruko herrietatik behatzean (Gernikatik Mungiara bidaiatzean) "goian" ikusten zelarik.

XIV. medetik aurkituriko dokumentazio gehienetan, gaztelaniazko "rigoitia" edo honen beste hainbat bariazioetan ("rigoytia", "regoytia", "regoitia", "rygostia" edo "herriguita") aurkitu da izenpeturik.^[5] Hala, euskarazko "errigoiti" forma, toponimo ofiziala bilakatu zen 1986ko martxoaren 10ean Eusko Jaurlaritzan.^[6][7] Ostera, BOEn 1989ko apirilaren 22an argitaratu zelarik.^[8]

Gaur egungo Errigoitiren jatorria Erdi Aroko Idoibaltzagako Andra Mari elizatean dago. 1376. urtean Mungia eta Gernika bitarteko, hau da Butroe eta Oka ibaien arteko bidea babesteko asmoarekin, Gaztelako Juanek lur eremu handiak eman zizkien Idoibalzagako Andra Mariko biztanleei. Horrez gain, Logroñoko foruaren arabera antolatzeko eskubidea eman zien, horrela, Errigoitiko hiribildua sortuz.

Jatorrizko herritik 500 bat metrora, (gaur egungo Eleizalde auzoan) beste etxegune txiki bat sortu zen, Erdi Aroko herri tipikoaren ereduaren arabera antolaturik. Hiribildua izan arren, herri txikia izan da beti.

Busturialdeko herria da, Bizkaiko ipar-ekialdean kokatzen da Bilbotik 29 kilometrora eta Gernika eta Mungiako herrien artean. Herriak Busturiarekin egiten du muga iparraldean, Gernika, Murueta eta Foruarekin ekialdean, Muxikarekin hegoaldean, eta Arrieta eta Morgarekin mendebaldean.

Errigoitik honako auzoak ditu: Atxika-Errekalde, Eleizalde-Olabarri (elizatearen jatorrizko gunea), Metxika, eta Uriko auzoa, gaur egun Errigoitiko auzo garrantzitsuena dena.

Errigoitiko biztanleria

2015eko udal hauteskundeen emaitzen ondorioz, Euskal Herria Bildu koalizioko Aintzane Arrien hautatu zuten alkate.

2007ko hauteskundeen emaitzak hauek izan ziren:

Errigoitin^[10] Busturialdeko euskara^[9] hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera.

Errigoitiko jaiak ekainaren erdialdean ospatzen dira San Antonioren omenez.

• Idoibaltzagako Andra Mari eliza: XVI. mendean eraikitako eliza da. Elizarekin batera baseliza, kanposantua eta abadearen etxea daude. Egitura Errigoitiko jatorrizko herrigunetik kanpo eraiki zen. XIX. mendean birmoldaketa sakona egin zen, Martin Etxabururen gidaritzapean.

• Martin Orbe (1934-), apaiza, Udako Euskal Unibertsitateko zuzendari ohia.

• Urdaibai

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Herriko Wikiatlasa