|
2007
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
2007a (MMVII) egutegi gregoriarrean astelehenean hasi zen urtea da.
Nazioarteko Urte Polar, Nazioarteko Rumi Urtea eta Nazioarteko Heliofisikaren Urtea izendatu da aurten.
Gertaerak
Euskal Herrian
- Urtarrilaren 9a – ETAk komunikatu bat kaleratu zuen Gara egunkarian, "su-etenak jarraitzen zuela" esanez, eta 2006ko abenduaren 30ko atentatuan "hildakorik egin nahi ez zuela" esanez.
- Urtarrilaren 13a -
- Urtarrilaren 19a – Espainiako auzitegi gorenak talde terroristatzat hartu zituen Segi eta Haika.
- Urtarrilaren 20a – Bilboko metroaren bi geltoki inauguratu ziren Abatxolo eta Portugaleteko geltokiak.
- Urtarrilaren 21a – Kale-borroka erasoaldiak egon ziren Zumarraga, Iurreta, Mungia, Donostia, Etxarri-Aranatz, Bilbo eta Iruñean. Kutxazainak erre, zaborrontziak errepidean gurutzatu eta PSOEren Herriko etxeak eraso zituzten.
- Urtarrilaren 24a – Euskal Herrian egondako hotz-boladak elurteak utzi zituen 200 metrotatik gora, Gasteiz eta Iruñean 10-15 zentimetro inguru pilatu ziren gune batzuetan.
- Urtarrilaren 29a -
- Urtarrilaren 31 – Juan Jose Ibarretxek Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusian deklaratu zuen, Batasuneko kideekin bildu zela eta, Ermuko Foroak aurkezturiko kereilaren ondorioz.
- Maiatzaren 27a – 2007ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian eta 2007ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak.
- Irailaren 12a – Josu Jon Imaz EAJko EBBko lehendakariak abenduan bere alderdian egingo ziren barne hauteskundeetara ez zela aurkeztuko eta politikagintza utziko zuela adierazi zuen hainbat hedabidetara bidalitako gutun baten bidez.
- Irailaren 24a – Laurence Le Vert epailearen aginduz, 200 bat poliziak hamabost lagun atxilotu zituzten Lapurdi eta Nafarroa Beherean.
- Irailaren 25a – ETAk lehergailu bat zartarazi zuen Zarauzko ertzain etxean.
- Urriaren 2a – Batasuneko nazioarteko bozeramaile eta Amnistiaren Aldeko Mugimenduen eledun Joseba Alvarez eta Oihana Agirre atxilotu zituzten Donostian Espainiako Poliziak. Bi egun barru, gartzeleratu zituzten.
- Urriaren 3a – Michelin enpresa frantziarrak Lasarteko lantegian 400 lanpostu kenduko zituela iragarri zuen.
- Urriaren 4a – Baltasar Garzon Espainiako epaileak Batasuneko mahai nazionala atxilotzeko agindua eman eta Espainiako Poliziak 23 kide atxilotu zituen, horien artean Joseba Permach, Juan Joxe Petrikorena eta Rufino Etxeberria.
- Urriaren 5a – Eusko Legebiltzarraren gehiengoak terrorismoaren biktimei barkamen eskaera publikoa adostu zuen, eta 2008ko maiatzean biktimei buruzko bigarren biltzar monografikoa egitea erabaki.
- Urriaren 7a – Jende andana bildu zen ikastolen alde Bergaran, Kilometroak jaialdian.
- Urriaren 9a – Lehergailua ipini zuen ETAk Galdakaoko zinegotzi baten bizkartzainaren autoan, Bilboko Abusu auzoan, bizkartzaina zaurituz.
- Urriaren 12a – Donostian hamarkadetako istilurik handienak izan ziren, Falangearen ekitaldi baten ondorioz. Faxistek Boulevardean hispanitatea ospatu nahiez milaka antifaxista bildu ziren kontra egiteko. Falangistek ezin izan zuten hirira sartu.
- Urriaren 18a – Espainiako Poliziak 7 gazte atxilotu zituen, eta beste batzuk bilatu, Uribe Kostan, ustez kale borrokarekin lotura zutelakoan.
- Urriaren 26a – Joan Mari Torrealdai eta Lourdes Oñederra proposatu zituzten euskaltzain oso izateko.
- Urriaren 30a -
- Azaroaren 7a – Espainiako Poliziak lau gazte atxilotu zituen eta hainbat miaketa egin zituen Donostian, ustez Segirekin lotura izateagatik. Hiru egun geroago, baldintzapean askatu zituzten lauak.
- Azaroaren 9a – Iruñean autobus geltoki berria inauguratu zen.
- Azaroaren 20a – Espainiako Poliziak eta Guardia Zibilak sei gazte atxilotu zituzten Burlatan (Nafarroa), ustez kale borrokarekin zer ikusia izateagatik. Bost egunez inkomunikaturik izan ostean, horietako lau kartzelatu zituen epaileak. Gazteeek tratu txarrak salatu zituzten.
- Azaroaren 30a -
- Abenduaren 2a – Iñigo Urkullu EAJko presidente izendatu zuten, Euskalduna Jauregian egindako batzar nagusian.
- Abenduaren 4a – 18/98 auzian aste bete lehenago atxilotuetatik 33 kartzelatu zituzten.
- Abenduaren 13a – Xabier Azanza Euskararen Nafar Institutu (Enai) sortu berriko zuzendaria Xabier Azanza izango zela jakinarazi zuen Nafarroako Gobernuak.
- Abenduaren 16a -
- Abenduaren 18a – Marije Fullaondo Batasuneko zuzendaritzakidea atxilotu zuten Errigoitin (Bizkaia) Espainiako Auzitegi Nazionalaren aginduz. Ondoren kartzelatu zuten.
- Abenduaren 19a – 18/98 auziko berrogehita bi auzipeturi 520 urtetik gorako espetxe zigorrak ofizialki jakinarazi zizkieten Espainiako Entzutegi Nazionalean.
- Abenduaren 21a – EAEko Justizi Auzitegi Nagusiaren aginduz, Espainiako banderak Bilboko udaletxean egunero egon beharko zuela jakinari zen.
- Abenduaren 24a – ETAren izenean dei bat jaso ondoren, bonba bat zartatu zen Balmasedako (Bizkaia) PSE-EEren egoitzan.
Espainian
Frantzian
Munduan
- Urtarrilaren 1a – Errumania eta Bulgaria Europar Batasunean sartu ziren, eta Irlandako gaelera Batasuneko hizkuntza ofiziala bihurtu zen. Eslovenian euroa erabiltzen hasi ziren. Alemaniak Europako Batasuneko lehendakaritza hartu zuen, Angela Merkelen zuzendaritzapean. Ban Ki-moon Nazio Batuen Erakundeko idazkari orokor bihurtu zen, Kofi Annanen lekua hartuz. Somalian Etiopia eta Somaliako Trantsizio Gobernuak Jilil eta Kismayo okupatu zituzten, Islamisten Batasuneko kideek Keniara ihes egin zuten.
- Urtarrilaren 2a – 103 hildako Indonesian, Adam Air konpainiako hegazkin bat itsasora erori eta gero.
- Urtarrilaren 9a – Turkiatik Irakera zihoan hegazkin bat lainoa zela eta, istripua izan zuen, 32 hildako.
- Urtarrilaren 11- Vietnam Munduko Merkataritza Erakundeko kide bihurtu zen. Txinak orbitan dauden sateliteak deusezteko gai zen misil balistikoa probatu zuen. Herrialde gehienek ekintza militar hori gaitzetsi zuten.
- Urtarrilaren 12a – George W. Bush Ameriketako Estatu Batuetako presidenteak, telebistaz emandako agerraldi batean Irakera beste 20.000 soldatu eramateko bere asmoa erakutsi zuen.
- Urtarrilaren 15a – Lau hildako Italiako Messinako itsasartean bidaiariak zeramatzan ontzi batek karga zeraman beste ontzi batekin talka egin eta gero. Rafael Correa Ekuadorreko presidente bihurtu zen.
- Urtarrilaren 18a – Europako haize ekaitz indartsu baten eurite eta haize indartsuek (200 kilometro orduko haizea) 47 hildako eragin zituzten Erresuma Batua, Frantzia, Belgika eta Alemanian.
- Urtarrilaren 20a – Astebeteko hotz boladaren ostean 65 hildako zenbatu ziren Ameriketako Estatu Batuak
- Urtarrilaren 28a -
- Sinn Fein alderdiak Ulsterreko poliziaren zilegitasuna onartu zuen lehen aldiz.
- Bagdad hegoaldean egondako borroketan 250 hildako izan ziren.
- Otsailaren 1 – Tornado indartsuek Ameriketako Estatu Batuetako Florida estatuan hamalu hildako eragin zituzten.
- Otsailaren 3a – Kamioi bonba batekin egindako atentatu batek 130 hildako eragin zituen Bagdaden.
- Otsailaren 11 – Portugalen abortua legeztatzeko erreferenduma egin zen.
- Otsailaren 13a – Ipar Koreak bere programa nuklearrari amaiera ematea erabaki zuen, laguntza ekonomikoa eta erregaiaren ordez.
- Martxoaren 7a – Ipar Irlandako Biltzarrerako hauteskundeak. UDP alderdi unionistak eta Sinn Fein errepublikar irlandazaleak garaipena lortu zuten, UUP unionistaren eta SDLP nazionalistaren kaltetan, hurrenez hurren.
- Martxoaren 11 – Atentatu suizida Casablancako ziberkafe batean, Marokon.
- Martxoaren 23a – PlayStation 3aren merkaturatzea Europa, Asia eta Australian.
- Apirilaren 11 – Hiru terroristak bere buruaz beste egin zuten Casablancan, polizia bat hilez, eta laugarren bat tirokatu zuten.
- Apirilaren 16a – Estatu Batuak, Virginia: Blacksburgeko Campusean egondako tiroketatan 33 hildako eta 21 zauritu egon zen, eta hildakoen artean ustezko erasotzailea.
- Maiatzaren 3a -
- Maiatzaren 6a – Frantziako presidentea aukeratzeko hauteskundeen bigarren itzulia. Nicolas Sarkozy kontserbadoreak botoen %55a lortu zuen.
- Maiatzaren 8a – Ipar Irlandako gobernu autonomoa berriz martxan jarri zen. Ian Paisley unionista erradikala izendatu zuten presidente, eta Martin McGuinness Sinn Feinkidea lehen ministro.
- Maiatzaren 17a – Alex Salmond abertzale eskoziarra lehen ministro izendatu zuten.
- Maiatzaren 24a – Hauteskundeak Irlandako Errepublikan. Bertie Ahernen Fianna Fail alderdiak garaipen estua lortu zuen, Fine Gael oposizioko alderdiaren igoera nabarmenaren aurrean.
- Maiatzaren 27a -
- Ekainaren 10a – Hauteskunde Orokorrak Belgikan.
- Ekainaren 27a – Tony Blair Erresuma Batuko lehen ministroak dimititu egin zuen. Gordon Brown izendatu zuten lehen ministro.
- Irailaren 16a -
- Irailaren 19a – Khmer Gorrien bigarren buruzagia, Nuon Chea, atxilotu zuten Kanputxean, Nazioarteko Epaitegian gizateriaren aurkako krimenengatik epaitzeko.
- Urriaren 22a – 900.000 lagun lekuz aldatu zituzten Kalifornia hegoaldean (AEB) suteak zirela-eta.
- Urriaren 29a – Cristina Fernandezek Argentinako hauteskunde presidentzialak irabazi zituen.
- Azaroaren 10a – Espainiako errege zen Joan Karlos I.ak Hugo Chávez Venezuelako presidenteari sekulako oihartzuna izango zuen «¿Por qué no te callas?» («Zergatik ez duzu ahoa ixten?») esaldia bota zion.
- Azaroaren 12a – Pakistanen, poliziak Benazir Bhutto lehen ministro ohia atxilotu zuen Pervez Musharraf presidentearen aginduz, salbuespen egoera salatzeko manifestaldi bat egin baino egun bat lehenago.
- Azaroaren 16a – Bangladeshen 3.000tik gora hildako eta milioika lekualdatu izan ziren, Sidr zikloiaren eraginez.
- Azaroaren 22 – Commonwealthek Pakistani behin-behineko suspentsioa ezarri zion, Pervez Musharraf presidenteak salbuespen egoera ez kentzeagatik.
- Azaroaren 24a – Australiako Alderdi Laboristako Kevin Ruddek irabazi zituen hauteskunde federalak.
- Abenduaren 3a – Erreferendum Konstituzionala izan zen Venezuelan, Hugo Chavez presidenteak sustaturik. %51 ingururekin ezezkoak irabazi zuen.
- Abenduaren 11 – Ia batera leherrarazi zituzten bi bonba-autok hirurogei hildakotik gora eragin zituzten Aljeriako hiriburuan, tartean Nazio Batuetako hamar langile.
- Abenduaren 12a – Europako Batasuna eraldatzeko Konstituzioaren Erreforma edo Itun Sinplifikatua sinatu zuten estatu kideek Lisboan.
- Abenduaren 19a – Lee Myung-bakek irabazi zituen Hego Koreako hauteskunde presidentzialak.
- Abenduaren 27a – Benazir Bhutto, Pakistango lehen ministro ohia (1988-1990 eta 1993-1996) eta oposizioko liderra, Rawalpindi hiri pakistandarrean erail zuten. Terrorista batek bi tiro jo ondoren bere burua immolatu zuen, beste 30 pertsona hilez.
Ekonomia
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
Zientzia eta teknologia
Kirolak
Jaiotzak
- Urtarrilaren 12a - Paula Ostiz, nafar txirrindularia.
- Otsailaren 16a – Stacey Fru, hegoafrikar idazle eta haurren eskubideen aldeko ekintzailea.
- Apirilaren 17a - Olivia Mandle, kataluniar ingurumen-aktibista eta animalien eskubideen defendatzailea.
- Apirilaren 18a – Lerotholi Seeiso, Lesothoko printze oinordekoa.
- Apirilaren 21a - Isabella Danimarkakoa, Danimarkako printzesa.
- Apirilaren 29a – Sofia Borboikoa, Espainiako Erresumako infanta.
- Maiatzaren 24a - Qiu Qiyuan, txinatar gimnasta artistikoa.
- Ekainaren 8a - Dominika Banevič, lituaniar breakdancerra.
- Ekainaren 10a - Melani García, espainiar abeslaria.
- Abuztuaren 30a – Momiji Nishiya, japoniar skateboarderra.
- Azaroaren 30a – Uma Bracaglia, bizkaitar aktorea.
- Helena Barrenetxea, bizkaitar zestalaria.
- Malen Urkiri, gipuzkoar boccia eta slalom jokalaria.
Heriotzak
Urtarrila
- Urtarrilaren 2a – Teddy Kollek, israeldar politikaria, Jerusalemgo alkatea (j. 1911).
- Urtarrilaren 3a – Julián José Gorraitz, nafar futbolaria (j. 1922).
- Urtarrilaren 4a – Marais Viljoen, Hego Afrikako presidentea (j. 1915).
- Urtarrilaren 7a – Gunnel Ahlin, suediar idazle eta maistra (j. 1918).
- Urtarrilaren 8a – Patxi Beitia, Kezka dantza taldeko zuzendaria, Alkartasuna Dantza taldeko sortzailea eta aurreskularia (j. 1925).
- Urtarrilaren 8a – Yvonne De Carlo, kanadar-estatubatuar aktore, dantzari eta abeslaria (j. 1922).
- Urtarrilaren 8a – David Ervine, Ipar Irlandako politikaria (j. 1953).
- Urtarrilaren 9a – Carlo Ponti, Italiako zinema ekoizlea (j. 1912).
- Urtarrilaren 9a – Jean-Pierre Vernant, frantziar filosofoa eta helenista (j. 1914).
- Urtarrilaren 10a – Ignacio Garate, bizkaitar futbolaria (j. 1929).
- Urtarrilaren 11 – Donald Osterbrock, estatubatuar astronomoa (j. 1924).
- Urtarrilaren 12a – Alice Coltrane, estatubatuar konpositore, pianista, organo-jotzaile eta jazz harpa- jotzailea (j. 1937).
- Urtarrilaren 13an, Pirinioetako Taillon mendia eskalatzen ari zirela, amilduta:
- Urtarrilaren 19a – Denny Doherty, kanadar musikari, abeslari eta aktorea, The Mamas & the Papas taldeko kidea (j. 1940).
- Urtarrilaren 22a – Abbé Pierre, frantziar abadea, Emmaus mugimenduaren sortzailea (j. 1912).
- Urtarrilaren 23a – Ryszard Kapuściński, poloniar kazetari eta saiakeragilea (j. 1932).
- Urtarrilaren 27a – Jose Luis Robles, Bilboko alkatea (j. 1934).
- Urtarrilaren 28a – Carlo Clerici, italiar jatorriko suitzar txirrindularia (j. 1929).
- Urtarrilaren 29a – Pedro Sodupe, Gelatxo, gipuzkoar trikitilaria (j. 1928).
- Urtarrilaren 30a – Sidney Sheldon, estatubatuar zinema-gidoigilea eta eleberrigilea (j. 1917).
Otsaila
- Otsailaren 1a – Gian Carlo Menotti, italiar musikagilea (j. 1911).
- Otsailaren 2a – Bonifacia Macarrón, Boni, Durangoko azken martxantera (j. 1924).
- Otsailaren 6a – Soledad Real López, kataluniar aktibista, militante komunista eta antifrankista (j. 1917).
- Otsailaren 7a – Alan MacDiarmid, zeelandaberritar-estatubatuar kimikaria, 2000ko Kimikako Nobel Saria, (j. 1927).
- Otsailaren 8a – Anna Nicole Smith, estatubatuar modelo eta aktorea, Playboy aldizkariko playmate ezagunenetakoa (j. 1967).
- Otsailaren 9a – Alejandro Finisterre, galiziar asmatzailea eta editorea, futbolinaren asmatzailea (j. 1919).
- Otsailaren 15a – Fernando Tapia, Tapia I.a, euskal herritar pilotaria (j. 1940).
- Otsailaren 17a – Maurice Papon, frantziar goi-funtzionario eta politikaria (j. 1910).
- Otsailaren 21a – Idoia Rodríguez Buján, nazioarteko bake-misio batean hildako lehen espainiar emakume militarra (j. 1983).
- Otsailaren 22a – Dennis Johnson, NBAko estatubatuar saskibaloi jokalaria (j. 1954).
- Otsailaren 27a – Remedios Ultra Lacruz, 110 urte eta 182 egun bizi izan zen euskal herritarra (j. 1896).
- Otsailaren 28a – Arthur Meier Schlesinger, estatubatuar historialaria (j. 1917).
Martxoa
- Martxoaren 2a – Henri Troyat, errusian jaiotako frantziar idazlea (j. 1911).
- Martxoaren 6a – Jean Baudrillard, frantziar soziologo, filosofo, argazkilari eta pentsalari politikoa (j. 1929).
- Martxoaren 6a – José Luis Coll, espainiar aktore, umorista eta idazlea, Tip y Coll umorista bikotea osatzeagatik ezaguna (j. 1931).
- Martxoaren 12a – Betty Hutton, estatubatuar aktore, abeslari eta dantzaria (j. 1921).
- Martxoaren 17a – Pedro Udaondo, bizkaitar alpinista (j. 1934).
- Martxoaren 23a – Paul Cohen, estatubatuar matematikaria (j. 1934).
- Martxoaren 23a – Ángela López Jiménez, nafar soziologoa eta feminista (j. 1945).
- Martxoaren 27a – Paul Lauterbur, estatubatuar kimikaria, 2003ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1929).
- Martxoaren 29a – Tosiwo Nakayama, Mikronesiako Estatu Federatuetako lehendabiziko presidentea (j. 1931).
Apirila
- Apirilaren 1a – Driss Chraibi, marokoar eleberrigilea (j. 1926).
- Apirilaren 2a – Henry Lee Giclas, estatubatuar astronomoa (j. 1910).
- Apirilaren 2a – Tsuguo Hongo, japoniar mikologoa, Agaricales ordenaren biogeografia eta taxonomian espezialista (j. 1923).
- Apirilaren 3a – Marion Eames, galesezko eleberrigile nabarmena (j. 1921).
- Apirilaren 4a – Karen Spärck Jones, britainiar zientzialaria eta informatikaria, hizkuntzalaritza konputazionalean ekarpen handia egin zuena (j. 1935).
- Apirilaren 5a – Maria Gripe, haur eta gazte literaturako suediar idazlea (j. 1923).
- Apirilaren 6a – Luigi Comencini, italiar zinemagilea (j. 1916).
- Apirilaren 7a – Barry Nelson, estatubatuar aktorea (j. 1917).
- Apirilaren 8a – Eli Galdos Zubia, Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailburuordea (j. 1934).
- Apirilaren 8a – Sol LeWitt, estatubatuar artista (j. 1928).
- Apirilaren 10a – Charles Philippe Leblond, kanadar biologoa (j. 1910).
- Apirilaren 10a – Ida Ørskov, danimarkar bakteriologo medikua (j. 1922).
- Apirilaren 11 – Kurt Vonnegut, estatubatuar eleberrigilea (j. 1922).
- Apirilaren 18a – Itcho Ito, Nagasakiko alkatea eta Bakearen Aldeko Hiriak elkartearen presidenteordea (j. 1945).
- Apirilaren 18a – John T. Parsons, estatubatuar ingeniaria, zenbakizko kontrol sistemaren asmatzailea (j. 1913).
- Apirilaren 19a – Balentin Aurre-Apraiz, euskal idazlea (j. 1912).
- Apirilaren 22a – Luis Maria Retolaza, euskal herritar politikari jeltzalea (j. 1924).
- Apirilaren 23a - Aimar Elosegi Ansa, Moio, gipuzkoar gazte transexuala, bere izaera aldarrikatzeko prozesuan zegoela suizidatu zena (j. 1986).
- Apirilaren 23a – Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (j. 1931).
- Apirilaren 25a – Alan Ball, ingeles futbolaria (j. 1945).
- Apirilaren 25a – Tomasa Cuevas, espainiar militante komunista eta antifrankista (j. 1917).
- Apirilaren 25a – Jose Maria Garmendia, gipuzkoar politikari eta historialaria (j. 1952).
- Apirilaren 25a – Eva González Fernández, leonesezko idazlea (j. 1918).
- Apirilaren 26a – Conchita Montenegro, euskal herritar aktore eta dantzaria (j. 1911).
- Apirilaren 26a – Jack Valenti, MPAAren presidentea eta copyright aldeko lobbysta garrantzitsua (j. 1921).
- Apirilaren 27a – Mstislav Rostropovitx, errusiar biolontxelo-jotzailea (j. 1927).
- Apirilaren 28a – Joaquin Navarro Estevan, espainiar politikari eta epailea (j. 1939).
- Apirilaren 28a – Carl Friedrich von Weizsäcker, alemaniar fisikari eta filosofoa (j. 1912).
- Apirilaren 29a - Carme Bravo Roy, kataluniar piano-jotzailea eta pedagogoa (j. 1919).
- Apirilaren 29a – Ivica Račan, Kroaziako lehen ministroa (j. 1944).
Maiatza
- Maiatzaren 3a – Wally Schirra, estatubatuar astronauta (j. 1923).
- Maiatzaren 4a – Noël Milarew Odingar, Txadeko presidentea (j. 1932).
- Maiatzaren 5a – Santiago Irigoyen, euskal herritar musikaria (j. 1913).
- Maiatzaren 5a – Theodore Harold Maiman, estatubatuar fisikaria, lehen laserraren sortzailea (j. 1927).
- Maiatzaren 7a – Emma Lehmer, errusiar-estatubatuar matematikaria (j. 1906).
- Maiatzaren 11 – Malietoa Tanumafili II.a, Samoako estatuburua (j. 1912).
- Maiatzaren 13an, Dhaulagirira (Himalaia) eginiko espedizioan, elur-jauzi batek jota:
- Maiatzaren 16a – Mary Douglas, britainiar antropologoa (j. 1921).
- Maiatzaren 17a – Lloyd Alexander, estatubatuar idazlea (j. 1924).
- Maiatzaren 17a – Oihana Alkorta, gipuzkoar musikari eta abeslaria (j. 1977).
- Maiatzaren 18a – Pierre-Gilles de Gennes, frantziar fisikaria, 1991ko Fisikako Nobel Saria (j. 1932).
- Maiatzaren 19a – Eva Forest, kataluniar idazle eta editorea, torturaren aurka eta eskubideen defentsan konprometitua (j. 1928).
- Maiatzaren 20a – Stanley Lloyd Miller, estatubatuar kimikaria (j. 1930).
- Maiatzaren 28a – Jörg Immendorff, alemaniar margolari eta eskultorea (j. 1945).
- Maiatzaren 30a – Birgit Dalland, norvegiar politikaria (j. 1907).
Ekaina
- Ekainaren 2a – Huang Ju, txinatar politikaria eta Shanghaiko alkatea (j. 1938).
- Ekainaren 3a – Imanol Viar, bizkaitar futbolaria (j. 1921).
- Ekainaren 6a – Enrique Fuentes Quintana, espainiar politikaria eta ekonomista (j. 1924).
- Ekainaren 8a – Aden Abdullah Osman Daar, Somaliako lehendabiziko presidentea (j. 1908).
- Ekainaren 8a – Elias Wen, txinatar apaiz ortodoxoa, Errusiatik kanpoko eliza ortodoxoaren apaiz zaharrena (j. 1896).
- Ekainaren 9a – Ekain Gerra, Barañaingo herritarra, Dena da ETA politikan adibide esanguratsua (j. 1980).
- Ekainaren 9a – Ousmane Sembène, senegaldar idazlea eta zinemagilea (j. 1923).
- Ekainaren 12a – Marcelo Mendiharat, baxenafar apaiza (j. 1914).
- Ekainaren 12a – Dolors Vives Rodón, hegazkin pilotu katalana, aitzindaria Espainiako abiazioan (j. 1908).
- Ekainaren 14a – Kurt Waldheim, Austriako presidentea eta Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (j. 1918).
- Ekainaren 18a – Vilma Espín, Kubako iraultzako buruzagietako bat eta Raul Castroren emaztea (j. 1930).
- Ekainaren 19a – Jose Luis Cantero, El Fary, espainiar abeslari eta aktorea (j. 1937).
- Ekainaren 20a – Antonio Aguilar, mexikar abeslaria (j. 1919).
- Ekainaren 20a – Nazik al-Malaika, irakiar poeta (j. 1923).
- Ekainaren 22a – Dorothea Orem, erizaintzaren teorikoa (j. 1914).
- Ekainaren 24a – Chris Benoit, kanadar borrokalaria, emaztea eta semea hil ondoren bere buruaz beste eginda (j. 1967).
- Ekainaren 28a – Kiichi Miyazawa, Japoniarko lehen ministroa (j. 1919).
- Ekainaren 30a – Jose Maria Orue, euskal herritar futbolaria, 18 urtez Athleticen jokatu zuena (j. 1931).
Uztaila
- Uztailaren 1a – Idoia Sagarzazu, euskal aktorea (j. 1961).
- Uztailaren 2a – Beverly Sills, estatubatuar sopranoa (j. 1929).
- Uztailaren 2a, Al Kaidak burututako atentatuan:
- Uztailaren 3a - Claude Pompidou, frantziar politikaria eta lehen dama (j. 1912).
- Uztailaren 5a – Régine Crespin, frantziar sopranoa (j. 1927).
- Uztailaren 5a – Paulino Garagorri, gipuzkoar filosofo eta kritikaria (j. 1916).
- Uztailaren 6a – Marguerite Vogt, alemaniar minbiziaren-biologo eta birologoa (j. 1913).
- Uztailaren 7a – Anne McLaren, britainiar biologoa, garapen biologiaren arloan aitzindaria (j. 1927).
- Uztailaren 7a – John Szarkowski, estatubatuar museo-zaintzaile, historialari, arte-kritikari eta argazkilaria (j. 1925).
- Uztailaren 9a – Esteban Areta, Areta II, nafar futbolari eta entrenatzailea (j. 1932).
- Uztailaren 11 – Lady Bird Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1912).
- Uztailaren 11 – Alfonso López Michelsen, Kolonbiako presidentea (j. 1913).
- Uztailaren 19a – Fontanarrosa, El negro, argentinar komikigilea (j. 1944).
- Uztailaren 20a – Kai Manne Borje Siegbahn, suediar fisikaria, 1981eko Fisikako Nobel Saria (j. 1918).
- Uztailaren 22a – Jean Stablinski, Poloniarra, frantziar txirrindularia (j. 1932).
- Uztailaren 23a – Ernst Otto Fischer, alemaniar kimikaria, 1973ko Kimikako Nobel Saria (j. 1918).
- Uztailaren 23a – Raimundo Pérez Lezama, euskal herritar futbolaria, 16 urtez Athleticen jokatu zuena (j. 1922).
- Uztailaren 23a – Mohammed Zahir Shah, azken Afganistango erregea (j. 1914).
- Uztailaren 24a – Albert Ellis, estatubatuar psikoterapeuta kognitiboa (j. 1913).
- Uztailaren 28a – Isidore Isou, errumaniar-frantziar idazlea (j. 1925).
- Uztailaren 29a – Michel Serrault, frantziar antzezlea (j. 1928).
- Uztailaren 30a – Michelangelo Antonioni, italiar zinema zuzendaria (j. 1912).
- Uztailaren 30a – Ingmar Bergman, suediar antzerki eta zinemako zuzendari, gidoigile eta ekoizle eta idazlea (j. 1918).
Abuztua
- Abuztuaren 6a – Atle Selberg, norvegiar matematikaria (j. 1917).
- Abuztuaren 11 – Mercedes Sanz-Bachiller, espainiar politikaria, Auxilio Social sortzeagatik ezaguna (j. 1911).
- Abuztuaren 11 – Lluís Maria Xirinacs, kataluniar apaiz, politikari bakezalea eta independentista (j. 1932).
- Abuztuaren 16a – Max Roach, estatubatuar bateria-jotzailea (j. 1924).
- Abuztuaren 22a – Grace Paley, estatubatuar ipuingile, poeta, irakasle eta ekintzaile politikoa (j. 1922).
- Abuztuaren 25a – Raymond Barre, Frantziako lehen ministroa (j. 1924).
- Abuztuaren 26a – Gaston Thorn, luxenburgoar politikaria, Europako Batzordeko presidentea (j. 1928).
- Abuztuaren 27a – Emma Penella, espainiar zinema, antzerki eta telebistako aktorea (j. 1931).
- Abuztuaren 27a – Palmira Pla Pechovierto, espainiar pedagogo, maistra eta politikari sozialista (j. 1914).
- Abuztuaren 28a – Francisco Umbral, espainiar kazetari, olerkari, saiakeragile eta biografoa (j. 1932).
- Abuztuaren 28a – Miyoshi Umeki, japoniar-estatubatiar abeslari eta aktorea (j. 1929).
- Abuztuaren 29a – Pierre Messmer, Frantziako lehen ministroa (j. 1916).
- Abuztuaren 30a – José Luis de Vilallonga, Castellbelleko markesa, espainiar idazle eta antzezlea (j. 1920).
Iraila
- Irailaren 3a – Santiago Zubieta, bizkaitar futbolaria (j. 1908).
- Irailaren 3an desagertua – Steve Fossett, estatubatuar milionario eta abenturazalea (j. 1944).
- Irailaren 6a – Eva Crane, erleen eta erlezaintzaren ikertzailea (j. 1912).
- Irailaren 6a – Concha Lagos, espainiar editorea eta idazlea (j. 1907).
- Irailaren 6a – Luciano Pavarotti, italiar tenorra, XX. mendearen bigarren erdialdeko operako abeslarien artean ospetsuena (j. 1935).
- Irailaren 6a – Pablo Sorozabal Serrano, espainiar musikagile, idazle eta itzultzailea (j. 1934).
- Irailaren 8a – José Miguel Azaola, bilbotar idazlea (j. 1917).
- Irailaren 9a – Helmut Senekowitsch, austriar futbolari eta entrenatzailea (j. 1933).
- Irailaren 10a – Pedro Espinosa Lorenzo, espainiar piano-jotzaile eta pedagogoa (j. 1934).
- Irailaren 10a – Jane Wyman, estatubatuar aktorea (j. 1917).
- Irailaren 12a – Plazida Insausti, 110 urte eta 342 egun bizi izandako beasaindarra (j. 1896).
- Irailaren 15a – Antonia Adroher Pascual, kataluniar maistra eta aktibista politikoa (j. 1913).
- Irailaren 15a – Colin McRae, eskoziar auto gidaria, 1995eko Munduko Rally txapelduna (j. 1968).
- Irailaren 16a – Pepita Caubet, aranerazko idazle eta poeta (j. 1930).
- Irailaren 16a – Robert Jordan, estatubatuar eleberrigilea (j. 1948).
- Irailaren 17a - Alex Marchal, nafar futbolaria.
- Irailaren 22a – André Gorz, austriar-frantziar idazle eta filosofoa (j. 1923).
- Irailaren 22a – Marcel Marceau, frantziar mimoa, egungo mimoaren eta pantomimaren berritzaile eta bultzatzaile nagusia (j. 1923).
- Irailaren 23a – José Luis Amadoz, nafar poeta eta psikiatra (j. 1930).
- Irailaren 24a – Itziar Lozano, euskal psikologoa, Mexikon feminismoaren bultzatzaile garrantzitsua (j. 1941).
- Irailaren 25a – Nobuo Matsunaga, japoniar futbolaria (j. 1921).
- Irailaren 29a – Katsuko Saruhashi, japoniar geokimikaria (j. 1920).
- Irailaren 30a – Joe Mitty, Oxfam erakundeko dendak Erresuma Batuan zabaldu zituen ekintzailea (j. 1919).
Urria
- Urriaren 1a – Lucy Bhreatnach, euskal-irlandar hizkuntzaren alde ekintzailea (j. 1924).
- Urriaren 1a – Marianne Fritz, austriar idazlea (j. 1948).
- Urriaren 3a – Pablo Palazuelo, espainiar margolari, eskultore eta grabatzailea, abstrakzio geometrikoaren ordezkari nagusietako bat (j. 1916).
- Urriaren 3a – Rogelio Salmona, kolonbiar arkitektoa (j. 1929).
- Urriaren 3a – Manfred Sommer, gipuzkoar komikigilea (j. 1933).
- Urriaren 5a - Alexandra Boulat, frantziar nazioarteko-fotokazetaria (j. 1962).
- Urriaren 5a – Walter Kempowski, alemaniar idazlea (j. 1929).
- Urriaren 12a – Kisho Kurokawa, japoniar arkitektoa (j. 1934).
- Urriaren 12a – Brigitte Varangot, lapurtar golf-jokalari amateurra (j. 1940).
- Urriaren 12a – Manuela Vargas, espainiar flamenko dantzari ijitoa (j. 1941).
- Urriaren 13a – Bob Denard, frantziar mertzenarioa (j. 1929).
- Urriaren 13a – Andrée de Jongh, belgikar erresistentziako erizaina, II. Mundu Gerran soldadu aliatuen iheserako Comète sarearen antolatzailea (j. 1916).
- Urriaren 13a - Juan Jugo, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (j. 1920).
- Urriaren 16a – Deborah Kerr, eskoziar aktorea (j. 1921).
- Urriaren 17a – Joey Bishop, estatubatuar umorista eta aktorea (j. 1918).
- Urriaren 20a – Juan Antonio Cebrián, espainiar kazetari, idazle eta irrati esataria (j. 1965).
- Urriaren 20a – Josep Pintat i Solans, Andorrako gobernuburua (j. 1925).
- Urriaren 21a –
- Urriaren 22a – Ève Curie, frantziar pianojole, kazetari, hizlari eta diplomatikoa (j. 1904).
- Urriaren 24a – Jesus Atxa, Bizkaiko eta Nafarroako ikastolen sortzailea (j. 1920).
- Urriaren 26a – Arthur Kornberg, estatubatuar biologoa, 1959ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1918).
- Urriaren 31 – Modest Cuixart, kataluniar pintore, grabatzaile eta eszenografoa (j. 1925).
- Urriaren 31 – Ray Gravell, galestar errugbilaria (j. 1951).
Azaroa
- Azaroaren 2a – Igor Moiseiev, errusiar dantzaria eta koreografoa (j. 1906).
- Azaroaren 2a – The Fabulous Moolah, estatubatuar borrokalari profesionala (j. 1923).
- Azaroaren 4a – Cyprian Ekwensi, nigeriar idazlea (j. 1921).
- Azaroaren 8a – Seberiano Aiastui, apaiz ibiltaria, gipuzkoar apaiz eta misiolaria (j. 1914).
- Azaroaren 9a – Luis Herrera Campins, Venezuelako presidentea (j. 1925).
- Azaroaren 10a – Norman Mailer, estatubatuar idazlea (j. 1923).
- Azaroaren 11 – Anders Hald, daniar estatistikaria, estatistikaren historian egindako ikerketengatik ezaguna (j. 1913).
- Azaroaren 11 – Delbert Mann, estatubatuar telebista eta zinema zuzendaria (j. 1920).
- Azaroaren 12a – Ira Levin, estatubatuar eleberrigile, antzerkigile eta abesti egilea (j. 1929).
- Azaroaren 14a – Begoña Urkixo, bizkaitar politikari eta enpresaburua (j. 1930).
- Azaroaren 15a - Waltraut Seitter, Alemanian astronomia katedra bat eduki zuen lehen emakumea (j. 1930).
- Azaroaren 16a – Javier Eskalza, euskal herritar futbolaria (j. 1952).
- Azaroaren 19a – Soledad Ortega Spottorno, espainiar filosofoa, editorea eta irakaslea (j. 1914).
- Azaroaren 19a – Magda Szabó, hungariar idazlea, historiako hungariar eleberrigilerik onenetarikoa (j. 1917).
- Azaroaren 20a – Ian Smith, Rhodesiako (gaur egun Zambia eta Zimbabwe) lehen ministroa (j. 1919).
- Azaroaren 21a – Robert Etcheverry, frantziar aktorea (j. 1937).
- Azaroaren 21a – Fernando Fernán Gómez, espainiar idazle, aktore, gidoilari, zinema zuzendari eta antzerkilaria (j. 1921).
- Azaroaren 22a – Maurice Béjart, frantziar dantzaria eta koreografoa (j. 1927).
- Azaroaren 23a – Francesc Candel, valentziar idazle eta kazetaria (j. 1925).
- Azaroaren 23a – Ichiji Otani, japoniar futbolaria (j. 1912).
- Azaroaren 27a – Jane Rule, kanadar idazlea, lesbianismoari buruzko eleberriak eta saiakerak idatzi zituena (j. 1931).
- Azaroaren 30a – François-Xavier Ortoli, Europako Batzordeko presidentea (j. 1925).
Abendua
- Abenduaren 1a – June Almeida, eskoziar birologoa, BBCren arabera lehen koronabirusa aurkitu zuen emakumea (j. 1930).
- Abenduaren 1a – Angelo Conterno, italiar txirrindularia (j. 1925).
- Abenduaren 5a – Karlheinz Stockhausen, alemaniar musikagilea (j. 1928).
- Abenduaren 7a – Roger Mpungu, burundiar elizgizona (j. 1924).
- Abenduaren 11 – Christie Hennessy, irlandar abeslari eta egile abeslaria (j. 1945).
- Abenduaren 12a – Josep Guinovart, kataluniar margolari, marrazkilari eta grabatzailea (j. 1927).
- Abenduaren 12a – Ike Turner, estatubatuar musikari, egile abeslari eta musika ekoizlea (j. 1931).
- Abenduaren 22a – Julien Gracq, frantziar olerkari, eleberrigile, saiakera-idazle eta antzerkigilea (j. 1910).
- Abenduaren 22a – Xhanfise Keko, albaniar zinema zuzendaria (j. 1928).
- Abenduaren 23a – Oscar Peterson, quebecar piano-jotzailea (j. 1925).
- Abenduaren 25a – Joseba Goñi, bizkaitar idazle, abade katoliko eta ekintzailea (j. 1941).
- Abenduaren 25a – Natividad Junko, Unai Gonzalez presoaren amaginarreba.
- Abenduaren 26a – István Sándorfi, hungariar margolaria (j. 1948).
- Abenduaren 27a – Benazir Bhutto, Pakistango lehen ministroa, atentatuan eraila (j. 1953).
- Abenduaren 27a – Jerzy Kawalerowicz, poloniar zinema-zuzendaria, zinemagile sozialisten lehen belaunaldikoa (j. 1922).
- Abenduaren 27a – Jaan Kross, estoniar idazlea (j. 1920).
- Abenduaren 31 - Piedad de la Cierva, espainiar zientzialaria (j. 1913).
- Abenduaren 31 – Ettore Sottsass, italiar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1917).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea
Kanpo estekak
|
|
