Πατριάρχης Φώτιος Β΄

Παναγιώτατος
Φώτιος Β΄
Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Από7 Οκτωβρίου 1929
Έως29 Δεκεμβρίου 1935
ΠροκάτοχοςΒασίλειος Γ΄
ΔιάδοχοςΒενιαμίν
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση1874
Πρίγκηπος, Πριγκηπόννησα, Οθωμανική Αυτοκρατορία
Θάνατος29 Δεκεμβρίου 1935
Κωνσταντινούπολη
ΣπουδέςΘεολογική Σχολή Αθηνών, Πανεπιστήμιο του Μονάχου

Ο Φώτιος Β΄ (κατά κόσμον Δημήτριος Μανιάτης, 1874 - 29 Δεκεμβρίου 1935) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τις 7 Οκτωβρίου 1929 ως τις 29 Δεκεμβρίου 1935.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στην Πρίγκηπο το 1874. Ολοκλήρωσε τη βασική εκπαίδευση στην Πρίγκηπο, κατόπιν πήγε στη Γερμανοελβετική Σχολή του Γαλατά και τέλος στο Ζαρίφειο Γυμνάσιο Φιλιππούπολης. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Μιλούσε ελληνικά, τουρκικά, γαλλικά, γερμανικά και βουλγαρικά.

Το 1902 χειροτονήθηκε διάκονος από τον θείο του, τότε Μητροπολίτη Φιλιππουπόλεως Φώτιο, ο οποίος και του έδωσε το όνομά του. Παρέμεινε στη Μητρόπολη αυτή, όπου έφτασε και στο αξίωμα του Πρωτοσυγκέλου. Κατόπιν διορίστηκε Πατριαρχικός Έξαρχος Φιλιππουπόλεως κατά την περίοδο 1906-1914, κατά την οποία διώχτηκαν οι κληρικοί του Πατριαρχείου από τη Βουλγαρία και τη Ρωμυλία. Το 1914, δέχτηκε επίθεση από όχλο Βουλγάρων και εγκατέλειψε τη χώρα.

Το 1915 εξελέγη βοηθός επίσκοπος Ειρηνουπόλεως, βοηθός του θείου του, ο οποίος στο μεταξύ είχε μετατεθεί στη Μητρόπολη Κοζάνης. Το 1924 εξελέγη Μητροπολίτης Φιλαδελφείας και την επόμενη χρονιά μετατέθηκε στη Μητρόπολη Δέρκων. Στην πατριαρχική εκλογή της 1ης Ιουλίου 1925, οι τουρκικές αρχές αντέδρασαν σε τυχόν υποψηφιότητά του, λόγω της θητείας του σε Μητροπόλεις της ελληνικής επικράτειας[1].

Πατριαρχία

Στις 7 Οκτωβρίου 1929 εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης και ενθρονίστηκε αυθημερόν.

Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, χάρη στις ενέργειες των Ελευθερίου Βενιζέλου και Κεμάλ Ατατούρκ[2]. Ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν τον Οκτώβριο μετέβη στην Τουρκία για την υπογραφή του Ελληνοτουρκικού Συμφώνου Φιλίας, επισκέφτηκε τον Πατριάρχη Φώτιο, σε μια επίσκεψη που χαρακτηρίστηκε ιστορική, καθώς για πρώτη φορά πολιτικός από την Ελλάδα επισκεπτόταν το Φανάρι[3].

Επί των ημερών της Πατριαρχίας του συνέβησαν τα γεγονότα του παπα-Ευθύμ, ιερέα που είχε καταλάβει τον ιερό ναό της Παναγίας της Καφατιανής στο Γαλατά και ίδρυσε τη λεγόμενη Τουρκορθόδοξη Εκκλησία, ενώ για πρώτη φορά αμφισβητήθηκε από τις κρατικές τουρκικές αρχές ο τίτλος «Οικουμενικός Πατριάρχης» και προετάχθη ο τίτλος του «πρωτοπαπά» (Baspapaz). Στην αμφισβήτηση αυτή, ο Πατριάρχης Φώτιος αντέδρασε δυναμικά, αρνούμενος επί ένα και πλέον χρόνο να ανοίξει επιστολές που δεν απευθύνονταν στον «Πατριάρχη» ή στον «Οικουμενικό Πατριάρχη»[4] και κατόπιν αυτού, το θέμα διευθετήθηκε. Τέλος, το 1934 ψηφίστηκε ο νόμος που απαγορεύει σε κάθε θρησκευτικό λειτουργό στην Τουρκία να φέρει ιερατική ενδυμασία εκτός του χώρου λατρείας, πλην των προκαθημένων των θρησκειών (Οικουμενικός Πατριάρχης, αρχιμουφτής, αρχιραβίνος)[5]. Αντιδρώντας στην απαγόρευση αυτή, ο Πατριάρχης Φώτιος απέφευγε να βγαίνει από την Πατριαρχική έδρα, για να μη συνοδεύεται από κληρικούς χωρίς την ιερατική τους περιβολή[6].

Στα πλαίσια των διαχριστιανικών πρωτοβουλιών του Φωτίου, όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες εκπροσωπήθηκαν στο Συνέδριο της Αγγλικανικής Εκκλησίας στο Λάμπεθ τον Απρίλιο του 1930. Ανέλαβε επίσης πρωτοβουλίες για αναθέρμανση της ετοιμασίας για μια Πανορθόδοξη Σύνοδο για επίλυση διαφόρων προβλημάτων, όπως το θέμα του ημερολογίου, η κατάσταση στη Ρωσική Εκκλησία, οι σχέσεις με τους ετεροδόξους, οι όροι χορήγησης Αυτοκεφαλίας, κλπ. Έτσι, συνεκάλεσε συνεκάλεσε προκαταρκτική Διορθόδοξη Επιτροπή στις 8 Ιουνίου 1830 στη Μονή Βατοπεδίου, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλες της Ορθόδοξες Εκκλησίες πλην της Ρωσικής[7].

Ο Πατριάρχης Φώτιος μερίμνησε και για την εξομάλυνση της κατάστασης που επικρατούσε επί χρόνια στην Εκκλησία της Αμερικής, η οποία είχε διχαστεί σε βενιζελικούς υπό τον Αρχιεπίσκοπο Αλέξανδρο που είχε εκλέξει το Πατριαρχείο και σε βασιλικούς υπό τον Μητροπολίτη Σπάρτης Γερμανό που είχε αποστείλει η Εκκλησία της Ελλάδος. Για επίλυση του ζητήματος, απέστειλε το 1930 ως Έξαρχο τον Μητροπολίτη Κορινθίας Δαμασκηνό Παπανδρέου. Στη συνέχεια, η Σύνοδος του Πατριαρχείου εξέλεξε ως νέο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής τον ως τότε Μητροπολίτη Κερκύρας Αθηναγόρα[8].

Ο Πατριάρχης Φώτιος Β΄ πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου 1935[9].

Παραπομπές

  1. Μάμαλος 2009, σελ. 118.
  2. Μάμαλος 2009, σελ. 128.
  3. Μάμαλος 2009, σελ. 131.
  4. Παπαχρήστος, Νίκος (14 Ιουλίου 2010). «Αλλαγή προσφώνησης του Πατριάρχη». Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2021. 
  5. Σιδηράς, Ιωάννης (12 Ιανουαρίου 2008). «12.01.2008 - Ζητήματα πατριαρχικής εκλογής από το 1923 μέχρι σήμερα - Ο Χρόνος, Κομοτηνή, Ροδόπη». Εφημερίδα Χρόνος Κομοτηνής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)
  6. Μάμαλος 2009, σελ. 134.
  7. Μάμαλος 2009, σελ. 138.
  8. Μάμαλος 2009, σελ. 139-141.
  9. «Ο Παναγιώτατος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης κυρός Φώτιος ο Β΄. (1874-1935)». ιστοσελίδα του Μάρκου Μάρκου. Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2017. 

Πηγές


τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος
Ευγένιος Βακάλης ή Θεολόγου
Μητροπολίτης Φιλαδελφείας
1924-1925
Διάδοχος
Κύριλλος Μουμτζής
Προκάτοχος
Κωνσταντίνος
Μητροπολίτης Δέρκων
1925-1929
Διάδοχος
Αμβρόσιος
Προκάτοχος
Βασίλειος Γ΄
Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1929-1935
Διάδοχος
Βενιαμίν