Μητροφάνης Β΄

Μητροφάνης Β΄
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση14ος αιώνας
Θάνατος1  Αυγούστου 1443
Κωνσταντινούπολη
Χώρα πολιτογράφησηςΒυζαντινή Αυτοκρατορία
ΘρησκείαΟρθόδοξη Εκκλησία
Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςμεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιερέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΟικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

Ο Μητροφάνης Β΄ έγινε Οικουμενικός Πατριάρχης στις 4 Μαΐου 1440[1], μετά το θάνατο του Ιωσήφ Β΄ κατά τη διάρκεια της Συνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας και μετά την επιστροφή της βυζαντινής (ελληνικής) αποστολής στην Κωνσταντινούπολη την 1η Φεβρουαρίου 1440.

Μετά την υπογραφή της Ένωσης των Εκκλησιών, στην Κωνσταντινούπολη εκδηλώθηκε ζωηρή λαϊκή αντίδραση, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολη η εκλογή νέου Πατριάρχη[2]. Ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος αρχικά ήθελε έναν πρώην ανθενωτικό που είχε υπογράψει τον όρο της Ένωσης στη Φλωρεντία, τον Αντώνιο Ηρακλείας. Όμως αυτός είχε αμέσως μετανιώσει και πριν καν επιστρέψουν στην Κωνσταντινούπολη είχε αποκηρύξει την υπογραφή του, λέγοντας με θάρρος στον Ιωάννη ότι δε δέχεται τέτοιο αξίωμα κι ας του κοπεί η «δεξιά η υπογράψασα». Τότε ο Αυτοκράτορας, χωρίς να τιμωρήσει τον Αντώνιο, στράφηκε για τη θέση αυτή στο γηραιό Μητροπολίτη Κυζίκου. Αυτός υπήρξε πριν τη Σύνοδο ανθενωτικός, μεταπείστηκε όμως και είχε υπογράψει στη Φλωρεντία, και μετά έλεγε ότι αν και αμφίρροπος, θεωρεί τίμιο να τηρήσει την υπογραφή του, για να υποστηρίξει τις ενωτικές αποφάσεις και τον Αυτοκράτορα[3]. Η εκλογή του θεωρήθηκε νίκη των Ενωτικών[4].

Ως Πατριάρχης στην αρχή ο Μητροφάνης προσπάθησε να επιβάλει σε όλους να μνημονεύουν τον Πάπα στη θεία Λειτουργία, να λένε στο Σύμβολο της Πίστεως «και εκ του Υιού εκπορευόμενον» και να επιτρέπουν θεία Κοινωνία με άζυμο άρτο. Δέχτηκε όμως άμεσα επίθεση από τους ανθενωτικούς, με πρώτο τον Μάρκο Ευγενικό που φώναζε στους πιστούς και τους ιερείς να αποφεύγουν τον «Μητροφόνο», όπως τον αποκαλούσαν, και όλους τους ενωτικούς, να μην τελούν μαζί τους ούτε Λειτουργία ούτε γάμο ούτε άλλο μυστήριο. Έπεισε έτσι και πολλούς άλλους όπως το Γεώργιο Γεννάδιο Σχολάριο και το Γεώργιο Αμιρούτζη[3]. Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος δεν μπόρεσε να τον υπερασπιστεί και έφυγε στην Ρώμη, όπου έγινε καρδινάλιος της Καθολικής Εκκλησίας, όπως και ο Ισίδωρος του Κιέβου.

Έτσι, στην γιορτή της Πεντηκοστής, 15 Μαΐου, πολλοί αρχιερείς αρνήθηκαν να συλλειτουργήσουν μαζί του[5]. Ο Μητροφάνης βρέθηκε απομονωμένος και, παρότι χειροτόνησε αρκετούς ενωτικούς αρχιερείς, δεν μπόρεσε να αντιδράσει. Αποκηρύχθηκε το 1443 από ανθενωτικούς ιεράρχες, αλλά και από Σύνοδο, η οποία συγκλήθηκε τον Απρίλιο του ίδιους έτους στην Αλεξάνδρεια και κατέληξε σε ανάθεμα της Ενώσεως[6].

Πέθανε την 1η Αυγούστου του 1443[7]. Τον διαδέχτηκε ο Γρηγόριος Γ΄ Μαμμής, επίσης ενωτικός και πνευματικός του αυτοκράτορα Ιωάννη.

Παραπομπές

  1. Μπόμπου-Σταμάτη, Βασιλική (2002). Ιστορικής έρευνας αποτελέσματα. Αθήνα. σελ. 266. ISBN 960-91825-0-X. 
  2. Ζαχαριάδου 1996, σελ. 35.
  3. 3,0 3,1 «ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ - ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΣΤΟ 1402». Scribd (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2019. 
  4. Đurić 1996, σελ. 329.
  5. Μανουήλ Γεδεών, σελ. 465.
  6. Τσιμάνης 1981, σελ. 55.
  7. Bréhier 1969, σελ. 407.

Πηγές


τίτλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας
Προκάτοχος
Μακάριος
Μητροπολίτης Κυζίκου
;-1440
Διάδοχος
Παρθένιος
Προκάτοχος
Ιωσήφ Β΄
Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1440-1443
Διάδοχος
Γρηγόριος Γ΄