PROFILPELAJAR.COM

Zagrobela
Загребелля
	część miasta Tarnopola
	; Pałac w Zagrobli (1917)
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Miasto	Tarnopol
W granicach Tarnopola	1 stycznia 1926
Populacja (1921); • liczba ludności	; 1112
Strefa numeracyjna	+380 352
Kod pocztowy	47724
	Plan Zagrobeli;
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Zagrobela
	Położenie na mapie Ukrainy Zagrobela
	49°33′03″N 25°34′02″E/49,550833 25,567222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zagrobela^[2] (ukr. Загребелля) – dawna wieś, obecnie część miasta Tarnopola w obwodzie tarnopolskim Ukrainy, w dzielnicy mieszkaniowej «Дружба».

Historia

We wsi od XV do XIX w. znajdował się majątek ziemski w posiadaniu rodziny Krosnowskich. Szymon Baworowski (zm. przed 9 marca 1713^[3]), podczaszy halicki, otrzymał dzierżawę zagrobelską, petrykowską i łośniowską^[4].

Dziewięciu chłopów Rusinów z Trościańca i trzech Mazurów z Zagrobeli (na zachód od Tarnopola) i Draganówki kupili u p. Osochowskich obszar dworski Kutyszcze z martwym i żywym inwentarzem za 94.000 zł, z czego 41.203 zł wypłacili gotówką, na resztę zaś przyjęli dług bankowy^[5]. Pod koniec karczma i gajówka na obszarze dworskim, na którym znajdują się również pałac i ogród^[6].

W 1894 Tadeusz Czarkowski-Golejewski za sumę 300 tys. florenów nabył dobra Janówka i Zagrobela^[7]. Pod koniec XIX w. część obszaru dworskiego wsi Berezowica Wielka.

W II RP Zagrobela stanowiła gminę jednostkową przynależała do woj. tarnopolskiego i powiatu tarnopolskiego; w 1921 roku liczba mieszkańców wynosiła 1112^[8]. 1 stycznia 1926 gminę Zagrobela zniesiono, włączając ją do miasta Tarnopola^[1].

W czasie okupacji niemieckiej mieszkanka wsi Magdalena Deba ukrywała troje Żydów, za co w 1971 roku Instytut Jad Waszem uhonorował ją oraz jej syna Jana tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[9].

Zamek

Wybudowany z drewna usytuowany przy przeprawie przez rzekę Seret. W XVIII wieku przebudowany na murowany.

Pałac

Piętrowy pałac od frontu posiadał kolumnadę jońską przedzieloną na piętrze balkonem, do której prowadziły schody. Po Krosnowskich należał do rodziny Czarkowskich-Golejewskich, zaś po zakończeniu I wojny światowej ich przedstawiciel Wiktor Czarkowski-Golejewski przekazał pałac na rzecz szkoły rolniczej^[10]. Przy obiekcie znajdował się park krajobrazowy o powierzchni 60 ha^[11].

Urodzeni i związani

Jan Grzybiński – ur. w Zagrobeli, absolwent Akademii Technicznej, potem inżynier kolej państwowej we Lwowie^[12].
Kajetan Czarkowski-Golejewski – ur. w Zagrobeli, polski ziemianin, pilot, ppk dypl. kawalerii PSZ, pracownik Wolnej Europy^[13]
Jan Minczakowski (ur. 1893) – major piechoty Wojska Polskiego
Maria Szablówna – nauczycielka miejscowej szkoły^[14]

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. z 1925 r. nr 124, poz. 883
↑ czasem Zagrable → Zob. Zagrable na mapie von Miega
↑ Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku: spisy / pod redakcją Antoniego Gąsiorowskiego. T. 3 : Ziemie ruskie, zesz. 3 : Urzędnicy Podolscy XIV–XVIII wieku: spisy / opracowali E. Janas, W. Kłaczewski, J. Kurtyka, A. Sochacka. Kórnik : Biblioteka Kórnicka, 1998, s. 54.
↑ Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 1. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 133.
↑ Włościanie kupują folwarki. „Kurjer Lwowski”. 229, s. 4, 19 sierpnia 1899.
↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV. Warszawa: 1880-1902, s. 274.
↑ Besitzwechsel in Galizien. „Welt Blatt”. Nr 78, s. 9, 19 kwietnia 1894. (niem.).
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15, Województwo tarnopolskie
↑ Deba Magdalena ; Son: Jan. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-03]. (ang.).
↑ Grzegorz Rąkowski: Podole. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 142. ISBN 83-89188-46-5.
↑ RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 217-220, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ Władysław Zajączkowski: C. K. Szkoła Politechniczna we Lwowie. Rys historyczny jej założenia i rozwoju, tudzież stan jej obecny. Lwów : nakładem Szkoły Politechnicznej, 1894, s. 217.
↑ Généalogie de Kajetan "Tadeusz" CZARKOWSKI-GOLEJEWSKI [online], Geneanet [dostęp 2018-09-13] (fr.).
↑ Dziennik Urzędowy Rady Szkolnej Krajowej we Lwowie. 1, s. 13, 20 stycznia 1920.

Bibliografia

Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski. Zagrobela. W: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. XIV. Warszawa, 1880–1902, s. 274.

Linki zewnętrzne

Zagrobela, 2.) karczma i gajówka na obszarze dworskim Berezowicy Wielkiej, tuż na zach. od sądu w Tarnopolu, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 274 .

[znies-1] Dz.U. z 1925 r. nr 124, poz. 883

[2] zasem Zagrable → Zob. Zagrable na mapie von Miega

[3] Urzędnicy dawnej Rzeczypospolitej XII-XVIII wieku: spisy / pod redakcją Antoniego Gąsiorowskiego. T. 3 : Ziemie ruskie, zesz. 3 : Urzędnicy Podolscy XIV–XVIII wieku: spisy / opracowali E. Janas, W. Kłaczewski, J. Kurtyka, A. Sochacka. Kórnik : Biblioteka Kórnicka, 1998, s. 54.

[4] Adam Boniecki: Herbarz polski: wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich. Cz. 1. T. 1. Warszawa : Warszawskie Towarzystwo Akcyjne S. Orgelbranda S[yn]ów), 1899, s. 133.

[5] Włościanie kupują folwarki. „Kurjer Lwowski”. 229, s. 4, 19 sierpnia 1899.

[Geo-6] Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV. Warszawa: 1880-1902, s. 274.

[7] Besitzwechsel in Galizien. „Welt Blatt”. Nr 78, s. 9, 19 kwietnia 1894. (niem.).

[8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 15, Województwo tarnopolskie

[9] Deba Magdalena ; Son: Jan. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-10-03]. (ang.).

[P-10] Grzegorz Rąkowski: Podole. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2006, s. 142. ISBN 83-89188-46-5.

[Aftanazy-11] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 217-220, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[12] Władysław Zajączkowski: C. K. Szkoła Politechniczna we Lwowie. Rys historyczny jej założenia i rozwoju, tudzież stan jej obecny. Lwów : nakładem Szkoły Politechnicznej, 1894, s. 217.

[13] Généalogie de Kajetan "Tadeusz" CZARKOWSKI-GOLEJEWSKI [online], Geneanet [dostęp 2018-09-13] (fr.).

[14] Dziennik Urzędowy Rady Szkolnej Krajowej we Lwowie. 1, s. 13, 20 stycznia 1920.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]