PROFILPELAJAR.COM

Pieniaki
Пеняки
	; Kościół w Pieniakach
Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Rejon	brodzki
Powierzchnia	1 642 km²
Populacja (2001); • liczba ludności; • gęstość	; 622; 378,81 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3266
Kod pocztowy	80664
	Położenie na mapie obwodu lwowskiego Pieniaki
	Położenie na mapie Ukrainy Pieniaki
	49°53′42″N 25°11′13″E/49,895000 25,186944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pieniaki (ukr. Пеняки) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie brodzkim; do 1945^[1] w Polsce, w województwie tarnopolskim, w powiecie brodzkim, siedziba gminy Pieniaki.

Pieniaki leżą nad Seretem, 22 km na południe od Brodów

Historia

W 1866 w Pieniakach przebywał polski malarz Artur Grottger, 24 lipca wykonał rysunek przedstawiający trzech Sybiraków pracujących nad wyciosaniem krzyża^[2].

We wsi swoją siedzibę miały parafie greckokatolicka i rzymskokatolicka. Kościół pw. Alfonsa Rodrigueza, ufundowany w XIX w. przez Anielę z Bielskich Miączyńską, został całkowicie zniszczony w czasie I wojny światowej. Od tej pory nabożeństwa odbywały się w kaplicy dworskiej^[3].

W skład sołectwa Pieniaki wchodziły kolonia Hucisko Pieniackie, zamieszkałe wyłącznie przez Polaków, oraz leśniczówka Rąbana. W latach 1943–1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN – UPA oraz dywizji SS Galizien zamordowali na terenie sołectwa 159 Polaków, w tym ks. Józefa Pikotę i leśniczego Grzegorza Jerzego Żelaznego^[4].

Zabytki

zamek w Pieniakach, wybudowany w XVII w.^[5],
pałac przebudowany z zamku – własność Miączyńskich, m.in. Ignacego, i Cieńskich (1776), a pod koniec XIX w. Włodzimierza hr. Dzieduszyckiego. Przebudowany według projektu m.in. Merliniego i Fontany. W pałacu znajdowały się ścienne malowidła al fresco, urozmaicone sztukateriami i mozaiką, galeria obrazów zebrana przez Ignacego Miączyńskiego, ryciny i litografie, mapy geograficzne. W cieplarni znajdowały się rzadkie okazy storczyków i palm^[6]. Ostatnim właścicielem był Stanisław Cieński, syn polityka Tadeusza Cieńskiego^[3]. Obecnie ruiny.

Urodzeni

Jan Cieński (1905–1992) – polski ksiądz rzymskokatolicki, biskup.
Adam Lewak (1891–1962) – polski historyk, bibliotekarz.
Alfonsyna Miączyńska (1836^[7]–1919) – żona Wł. Dzieduszyckiego, założyciela Muzeum im. Dzieduszyckich we Lwowie^[8]

Zmarli

Antoni Bielski (zm. 28 lutego 1789) – polski szlachcic, łowczy nadworny koronny, starosta czerwonogródzki, starosta rabsztyński, 19 listopada 1778 otrzymał tytuł hrabiowski austriacki od cesarzowej Marii Teresy^[9].
ks. Józef Wieczorek – proboszcz rzymskokatolickiej parafii w Pieniakach, zastrzelony 26 czerwca 1941 r. przez żołnierzy sowieckich^[10].

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
↑ „Grottger. Wystawa w 150. rocznicę urodzin i 120. rocznicę śmierci artysty”, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 1988, s. 16.
↑ ^a ^b BeataB. Szykulska BeataB., Pieniaki [online], Bondi – wycena mienia zabużańskiego, wycena nieruchomości [dostęp 2023-03-26] (pol.).
↑ HenrykH. Komański HenrykH., SzczepanS. Siekierka SzczepanS., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 84–86, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487 .
↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926.
↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. VIII. Warszawa: 1880-1902, s. 88–89.
↑ Jerzy hr. Dunin-Borkowski: Almanach błękitny: genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, Warszawa, 1908, s. 613.
↑ Alfonsyna Alfonzyna hr. Miączyńska z Miączyna h. Suchekomnaty (ID: 5.396.313).
↑ Jerzy Hr. Dunin-Borkowski: Almanach błękitny: genealogia żyjących rodów polskich. Lwów, Warszawa, 1908, s. 208–209.
↑ HenrykH. Komański HenrykH., Tamże.