Zobacz dokładny przepis na karpia po żydowsku w książce kucharskiej w Wikibooks

Karp po żydowsku (gefilte fisz, z jidysz: געפֿילטע פֿיש) – karp na słodko, tradycyjna postna potrawa polskich Żydów, która stała się jednym z polskich kanonicznych dań wigilijnych.

Faszerowana ryba jest tradycyjnym daniem aszkenazyjskich Żydów w Europie Środkowo-Wschodniej. Jednak karp na słodko to tradycyjne danie Żydów Rzeczypospolitej (szczególnie południowej Polski i zachodniej Ukrainy). Przepisów na tak przyrządzanego karpia nie podają książki kucharskie w Izraelu^[1][2]. Podobnie niemieckie tradycyjne przepisy kuchni koszernej nie zawierają takiego dania^[3]: faszerowano tam szczupaka albo inne ryby. Natomiast karp przyrządzany przez litewskich Żydów nie jest słodki^[3], gdyż tam używa się więcej pieprzu, a mniej cukru. Granica między regionami, gdzie karp przygotowany jest na słodko i na ostro, nazywana była granicą gefilte fisz i oddzielała Żydów galicyjskich od Litwaków, którzy posługiwali się również nieco inną wersją jidysz niż Żydzi Korony.

Nie istnieje jeden przeważający przepis na karpia po żydowsku, jednak wszystkie klasyczne przepisy łączy podawanie tej ryby na zimno, w słodkiej galarecie, obfitującej w rodzynki i posiekane w płatki migdały, niekiedy również plasterki marchwi i jajka. Wywar, z którego powstaje galareta, przygotowany jest z głowy i kręgosłupa ryby, pomału gotowanych przez wiele godzin z dużą ilością cebuli i innych warzyw.

W różnych domach tradycja każe podawać dzwonka ryby w całości^[4] bądź też mięso ryby jest rozdrobnione w postaci farszu zawiniętego w skórę ryby (pozorującą całą rybę), w którym jest ono zmieszane z cebulą, jajami, macą (czasem w postaci kulek^[5]), migdałami i przyprawami do smaku^[6]. Często dzwonka ryby są wypełniane tak przygotowanym farszem.

Wersje niekoszerne wykorzystują do galarety żelatynę wieprzową^[5].

Tradycyjnie karp po żydowsku był podawany z chałką^[6].

• lasowiacki karp w galarecie