Türkiye'nin İBBS'si

Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (Türkiye İBBS)[1] (Fransızca: nomenclature d'unités territoriales statistiques, NUTS), Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırmadır.

Tarihçe

Türkiye idari olarak 81 ile ayrılmıştır ve Türkiye'de daha önceki demografik araştırmalarda örneklem seçimi yapılması amacıyla beş bölge tanımlanmıştır. Bu bölgesel ayrım, ülkenin değişik yöreleri arasındaki demografik, toplumsal, kültürel ve ekonomik farklılıkların incelenmesinde sıklıkla kullanılan bir değişken haline gelmiştir. Söz konusu Batı, Güney, Orta, Kuzey ve Doğu bölgeleri, birbirine komşu olan değişik sayılardaki illerden oluşmaktadır.

Geleneksel olarak kullanılan yedi coğrafi bölgeye ek olarak, 22 Eylül 2002 günü yeni bir bölge sınıflandırılması oluşmuştur. Türkiye’nin Avrupa Birliğine uyum süreci doğrultusunda, 2002/4720 no’lu kanun gereğince, Devlet Planlama Teşkilatı ve Türkiye İstatistik Enstitüsü üç ayrı düzeyde İBBS bölgesi oluşturmuşlardır.

İstatistiki faktörler

İstatistiki bölgelerin tanımlanmasında kullanılan temel faktörler:

Birinci ve ikinci derece

KOD İBBS-I (12 bölge) İBBS-II (26 alt bölge) İBBS-III (81 il)
TR Türkiye Türkiye'nin İBBS'si
TR1 İstanbul İstanbul alt bölgesi
TR2 Batı Marmara Tekirdağ alt bölgesi, Balıkesir alt bölgesi
TR3 Ege İzmir alt bölgesi, Aydın alt bölgesi, Manisa alt bölgesi
TR4 Doğu Marmara Bursa alt bölgesi, Kocaeli alt bölgesi
TR5 Batı Anadolu Ankara alt bölgesi, Konya alt bölgesi
TR6 Akdeniz Antalya alt bölgesi, Adana alt bölgesi, Hatay alt bölgesi
TR7 Orta Anadolu Kırıkkale alt bölgesi, Kayseri alt bölgesi
TR8 Batı Karadeniz Zonguldak alt bölgesi, Kastamonu alt bölgesi, Samsun alt bölgesi
TR9 Doğu Karadeniz Trabzon alt bölgesi
TRA Kuzeydoğu Anadolu Erzurum alt bölgesi, Ağrı alt bölgesi
TRB Ortadoğu Anadolu Malatya alt bölgesi, Van alt bölgesi
TRC Güneydoğu Anadolu Gaziantep alt bölgesi, Şanlıurfa alt bölgesi, Mardin alt bölgesi

İkinci ve üçüncü derece

Kod
Düzey 1
(12 bölge)
Kod
Düzey 2
(26 alt bölge)
Kod
Düzey 3
(81 il)
TR1 İstanbul TR10 İstanbul alt bölgesi TR100 İstanbul
TR2 Batı Marmara TR21 Tekirdağ alt bölgesi
TR211 Tekirdağ
TR212 Edirne
TR213 Kırklareli
TR22 Balıkesir alt bölgesi
TR221 Balıkesir
TR222 Çanakkale
TR3 Ege TR31 İzmir alt bölgesi TR310 İzmir
TR32 Aydın alt bölgesi
TR321 Aydın
TR322 Denizli
TR323 Muğla
TR33 Manisa alt bölgesi
TR331 Manisa
TR332 Afyonkarahisar
TR333 Kütahya
TR334 Uşak
TR4 Doğu Marmara TR41 Bursa alt bölgesi
TR411 Bursa
TR412 Eskişehir
TR413 Bilecik
TR42 Kocaeli alt bölgesi
TR421 Kocaeli
TR422 Sakarya
TR423 Düzce
TR424 Bolu
TR425 Yalova
TR5 Batı Anadolu TR51 Ankara alt bölgesi TR511 Ankara
TR52 Konya alt bölgesi
TR521 Konya
TR522 Karaman
TR6 Akdeniz TR61 Antalya alt bölgesi
TR611 Antalya
TR612 Isparta
TR613 Burdur
TR62 Adana alt bölgesi
TR621 Adana
TR622 Mersin
TR63 Hatay alt bölgesi
TR631 Hatay
TR632 Kahramanmaraş
TR633 Osmaniye
TR7 Orta Anadolu TR71 Kırıkkale alt bölgesi
TR711 Kırıkkale
TR712 Aksaray
TR713 Niğde
TR714 Nevşehir
TR715 Kırşehir
TR72 Kayseri alt bölgesi
TR721 Kayseri
TR722 Sivas
TR723 Yozgat
TR8 Batı Karadeniz TR81 Zonguldak alt bölgesi
TR811 Zonguldak
TR812 Karabük
TR813 Bartın
TR82 Kastamonu alt bölgesi
TR821 Kastamonu
TR822 Çankırı
TR823 Sinop
TR83 Samsun alt bölgesi
TR831 Samsun
TR832 Tokat
TR833 Çorum
TR834 Amasya
TR9 Doğu Karadeniz TR90 Trabzon alt bölgesi
TR901 Trabzon
TR902 Ordu
TR903 Giresun
TR904 Rize
TR905 Artvin
TR906 Gümüşhane
TRA Kuzeydoğu Anadolu TRA1 Erzurum alt bölgesi
TRA11 Erzurum
TRA12 Erzincan
TRA13 Bayburt
TRA2 Ağrı alt bölgesi
TRA21 Ağrı
TRA22 Kars
TRA23 Iğdır
TRA24 Ardahan
TRB Ortadoğu Anadolu TRB1 Malatya alt bölgesi
TRB11 Malatya
TRB12 Elazığ
TRB13 Bingöl
TRB14 Tunceli
TRB2 Van alt bölgesi
TRB21 Van
TRB22 Muş
TRB23 Bitlis
TRB24 Hakkâri
TRC Güneydoğu Anadolu TRC1 Gaziantep alt bölgesi
TRC11 Gaziantep
TRC12 Adıyaman
TRC13 Kilis
TRC2 Şanlıurfa alt bölgesi
TRC21 Şanlıurfa
TRC22 Diyarbakır
TRC3 Mardin alt bölgesi
TRC31 Mardin
TRC32 Batman
TRC33 Şırnak
TRC34 Siirt

Nüfus

TÜİK verilerine göre 2020 yılında bölgelerin kırsal ve kentsel nüfusları şu şekildedir:[2]

KOD İBBS-I (12 bölge) Nüfus Kırsal Nüfus Kent Nüfusu
TR Türkiye Türkiye 83.614.354 5.878.321 77.736.041
TR1 İstanbul 15.462.452 0 15.462.452
TR2 Batı Marmara 3.632.398 417.106 3.215.292
TR3 Ege 10.689.115 543.886 10.145.229
TR4 Doğu Marmara 8.235.816 331.387 7.904.429
TR5 Batı Anadolu 8.168.261 62.605 8.105.656
TR6 Akdeniz 10.759.218 320.465 10.438.753
TR7 Orta Anadolu 4.088.228 756.820 3.331.408
TR8 Batı Karadeniz 4.638.622 1.088.870 3.549.752
TR9 Doğu Karadeniz 2.677.584 382.625 2.294.959
TRA Kuzeydoğu Anadolu 2.192.453 597.343 1.595.110
TRB Ortadoğu Anadolu 3.951.286 733.546 3.217.748
TRC Güneydoğu Anadolu 9.118.921 643.668 8.475.253

Kaynakça

  1. ^ TÜİK Türkiye İstatistik Kurumu[ölü/kırık bağlantı]
  2. ^ "İBBS-Düzey1, İBBS-Düzey2, İl ve İlçe Nüfusları; Adrese Dayalı Nüfus Sayım Sistemi". Merkezi Dağıtım Sistemi (MEDAS). Biruni TÜİK. 2020. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar