EskiÅŸehir

Bu madde şehir hakkındadır. İl için Eskişehir (il) sayfasına bakınız. Başlığın diğer anlamları için Eskişehir (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 39°46′N, 30°31′E

EskiÅŸehir
Åžehir
Üstten aşağı: Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı'ndaki Masal Şatosu, Aslan heykeli, Eskişehir tramvayı, Porsuk Çayı ve Porsuk Köprüsü
Slogan:
Åžehir EskiÅŸehir'dir!
Eskişehir'in Türkiye'deki konumu
Eskişehir'in Türkiye'deki konumu
ÜlkeTürkiye
Ä°lEskiÅŸehir
Ä°dare
 â€¢ BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanıAyÅŸe Ãœnlüce (CHP)
Rakım788 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TRS)
Posta kodu
26xxx
Alan kodu222
Plaka kodu26
Ä°klimDsb, Bsk

Eskişehir, Türkiye'nin Eskişehir ilinin merkezi olan şehirdir. 1993 yılında çıkarılan kanunla Büyükşehir Belediyesi olmuştur. Ortasından Porsuk Çayı geçen şehir, Avrupai tarzdadır. Ayrıca içerisinde Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir Teknik Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesinin bulunması nedeniyle bir öğrenci kenti görünümündedir.

Met helvası, nuga helvası, haşhaşlı çörek, Kalabak suyu, çibörek ve lületaşı ile meşhurdur. Ayrıca balaban kebabı da Eskişehir mutfağında önemli bir yer almaktadır. İşlenebilir lületaşı, Türkiye'de yalnızca Eskişehir'de çıkarıldığı için Eskişehir taşı olarak bilinir.[1] Türkiye'de Eskişehir ve Sivrihisar dolaylarında yetişen bir çoban köpeği olan akbaş da şehre ait önemli değerlerdendir.[2] Sanat kurumları ve tesisleri ile kültür ve sanatta gelişmiş bir şehirdir. Anadolu Üniversitesi ve büyükşehir belediyesi bünyesinde iki adet senfoni orkestrası bulunmaktadır. Ayrıca her yıl düzenlenen Uluslararası Eskişehir Festivali ile şehirde müzik, tiyatro, resim ve sinema dallarında sergiler ve gösteriler yapılmaktadır.[3]

Eskişehir günümüze kadar değişik uygarlıklar altında varlığını sürdürmüştür. Üzerinde kurulan medeniyetlerden bazıları Frigya, Bizans, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı İmparatorluğu'dur.[4]

Eskişehir 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti ve UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Başkentliği unvanlarını taşımaktadır.[5]

Türk Hava Yolları'nın Airbus A330-200 tipi uçağı, TC-JNG, de 'Eskişehir' adını taşımaktadır. Eskişehir, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında yer almaktadır. İl merkezinin kuzeyinde Mihalgazi ve Sarıcakaya, doğusunda Alpu ve Ankara, güneyinde Mahmudiye, Seyitgazi ve Afyon, batısında ise İnönü ve Kütahya sınırları ile çevrilidir.

Vikigezgin'de Eskişehir ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

Kökeni

Şehir, Antik ve Orta Çağlarda Yunanca Dorylaion, Latince Dorylaeum ismi ile tanınan bir kenttir. Yıkık ve terkedilmiş olan Dorylaion - Şarhöyük'ün yakınında, harabenin güneyinde kalan bölgede yeni bir yerleşim oluşmuştur. W.M Ramsay'ın bildirdiğine göre, büyük olasılıkla Dorylaion harabelerine Eskişehir adı verilmiş ve bu ad o zamandan günümüze ulaşmıştır.[6]

Tarihçe

İlkçağ'dan 11. yüzyıla kadar

Han ilçesi yakınlarında Friglerden kalma Yazılıkaya anıtı

MÖ 14. yüzyılda Hititler Eskişehir merkezli büyük bir devlet kurmuşlardır.[7] Eskişehir'in önemi ve yeri dolayısıyla Hititler döneminde Eti‘lik (Beylik) olduğu görülmektedir.[8] MÖ 12. yüzyılda Anadolu'ya giren Frigler Anadolu'ya yayılmış ve Dorylaion adı ile bölgeye yerleşmiştir.[8] Friglerden sonra bölgeye Lidyalılar daha sonra da Persler hakimiyeti altına almıştır. MÖ 4. yüzyılda Makedon kral İskender'in eline geçen Eskişehir, İskender'in ölüm tarihi olan MÖ 323 yılına kadar İskender'in İmparatorluğu altında kalmıştır. MÖ 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu kontrolüne geçen bölge, Roma'nın ikiye ayrılmasına kadar Roma İmparatorluğu’nun ayrıldıktan sonra da Bizans'ın hakimiyetinde kalmıştır.[8]

Selçuklular dönemi

Yeniden Bizans egemenliğine giren Dorylaion 1074'te Selçukluların eline geçti. Şehir Anadolu Selçukluları zamanında, Selçuklular ile Haçlılar arasında yapılan savaşlara sahne olmuştur. Bu zamanda şehrin adı '"Sultanönü"' olarak anılmaktadır. Şehir içinde Selçuklu Hanedanına ait pek çok eser vardır.[9]

Arap coğrafyacı İbn Said (علي بن موسى المغربي بن سعيد, 'Ali ibn Musa ibn Sa'id al-Maghribi); Antalya - Marki (Fethiye) Körfezi arasındaki Cibâlu't Türkmân (Türkmen Dağları) adı verilen dağlık bölgede 200.000, Kastamonu yöresinde 100.000, Sultan Önü - Kütahya - Emirdağ - Karahisar-ı Sahip - Sivrihisar yörelerinde 200.000 ve Ankara'nın kuzeyindeki Karabuli denilen dağlık bölgede 30.000 çadırlık Türkmen kitlelerinin yığıldığını kaydetmektedir.[10]

Osmanlı dönemi

13. yüzyıldan itibaren Moğollar istilasıyla Türkler ile birlikte Orta Asya'dan gelmiş, yöreye özgü Akbaş çoban köpeği[11]
Eskişehir minyatürü (1536)

1289'da Anadolu Selçukluları Eskişehir'i Osman Gazi'ye verdi. Orhan Gazi döneminde Karamanlıların eline geçen Eskişehir'i, I. Murad yeniden Osmanlı topraklarına kattı.

Fatih'in ilk zamanlarına kadar şehir Ankara Beyliği'ne bağlı olarak kalmıştır. 1451 yılından sonra Kütahya'nın Beylerbeylik haline gelmesi üzerine Anadolu İdari Teşkilatında değişiklik olmuş, bu arada Ankara'ya bağlı bulunan Eskişehir, Kütahya Beylerbeyliği'ne bağlanmıştır.[8]

Kent 1601'de bir süre Celali Deli Hasan ve yandaşlarının eline geçti. Hüdavendigâr (Bursa) Vilayetinin Kütahya Sancağına bağlı bir kaza olan Eskişehir'e demiryolu 1890'lı yıllarda ulaştı.[7]

Demiryolu'nun Eskişehir'e gelmesi ile şehirde ticaret canlandı.[7] 19. yüzyıl boyunca yöreye Kafkasya, Kırım, Romanya ve Bulgaristan'dan gelen göçmenler yerleştirildi.[9] Şehir 1877-1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra muhacirlerin yerleştirilmeye başlamasıyla beraber gelişmeye başlamıştır.[8] Mondros Ateşkesi'nin maddelerinden biri olan İtilaf Devletleri'nin Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki önemli noktaları güvenlik gerekçesiyle işgal edebilecekleri maddesine dayanarak 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul'a çıkan İngiliz kuvvetleri, İstanbul-Bağdat demiryolu hattı boyunca önemli gördükleri yerleri işgal etmeye başladılar, bu işgalden 2,5 ay sonra, 1919 yılının Ocak ayı sonlarında Eskişehir İstasyonu çevresinde karargâhlarını kurdu.[7]

Kurtuluş Savaşı dönemi

Ana madde: Türk Kurtuluş Savaşı'nda Eskişehir
Ayrıca bakınız: Kütahya-Eskişehir Muharebeleri
Yunan ordusunun EskiÅŸehir'e giriÅŸi (1921)

21 Haziran 1920 günü saat 11.00'de Millî Savunma Bakanı Fevzi Çakmak Paşa ve Genelkurmay Başkanı Albay İsmet İnönü ile tren istasyonuna gelmiştir.[7] Yunan taarruzunun aldığı vaziyeti, sınıf arkadaşı ve Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Cebesoy ile burada görüşmüştür. Aynı gece de Ankara'ya hareket etmiştirler.

EskiÅŸehir'de Türk KurtuluÅŸ Savaşı'nın 5 önemli meydan muharebesinin üçü geçmiÅŸtir. Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliÄŸindeki Türk KurtuluÅŸ Savaşı'nın önemli muharebelerinden biri olan I. Ä°nönü Muharebesi EskiÅŸehir topraklarında gerçekleÅŸmiÅŸtir. EskiÅŸehir, KurtuluÅŸ Savaşı'nın kilit nok­talarından birini oluÅŸturduÄŸundan, savaÅŸta maddi ve manevi olarak çok yıpranmıştır.[12]

I. Dünya Savaşı sonrasında demiryolu hattını denetlemek amacıyla 23 Ocak 1919'da EskiÅŸehir Ä°stasyonunu iÅŸgal eden Ä°ngiliz kuvvetleri, 20 Mart 1920'de Kuvâ-yi Milliye'nin baskısıyla iÅŸgale son verdi. 1921 yılında EskiÅŸehir'e 40 km uzaklıktaki Ä°nönü'de, Birinci ve Ä°kinci Ä°nönü Muharebeleri yapıldı.[7][13]

20 Temmuz 1921'de Yunanların işgal ettiği Eskişehir, bir süre Yunan ordularının karargâhı oldu. Eskişehir-Kütahya Savaşları sonunda Türk ordusu Sakarya'nın doğusuna çekildi. 23 Ağustos 1922'de Yunanlar yeniden saldırdı. 26 Ağustos 1922'de başlayan Büyük Taarruz ile düşman püskürtülmeye başladı ve 2 Eylül 1922 günü, Seyitgazi yönünden gelen Türk süvarileri Tekkeönü'nden Eskişehir'e inerek düşman kuvvetlerini Eskişehir'den çıkardılar. Eskişehir, Kurtuluş Savaşı'nın son aşaması olan Büyük Taarruz sonrasında 2 Eylül 1922'de kurtarıldığında yıkıntı hâlinde harap bir kasabaydı.[9][14]

Cumhuriyet dönemi

21 Eylül 1925'te Atatürk, Fevzi Çakmak ve İsmet İnönü'nün Eskişehir Garı'nda karşılanması.

Atatürk'ün 15 Ocak 1923'te Eskişehir hakkındaki sözü:[15]

“ Eskişehir'i ve Eskişehirlileri çok iyi tanırım. Millî Mücadele yıllarında büyük vatanseverlik ve üstün bir cesaretle mücadelemizin daima yanında olmuş, bu mücadeleye çok geniş yardımlarda bulunmuşlardır. Gördüğüme göre halk aydın ve faaldir. Toprak verimlidir. Az zamanda zayiatı telafi ve fedakârlıklarıyla iftahar edecektir. „

Mustafa Kemal Atatürk, 15 Ocak 1923'te Hükûmet Konağı'nda yaptığı konuşmada vurguladığı gibi Eskişehir, savaşın kazanılmasında büyük katkı yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa, bu nedenle kentin imarıyla yakından ilgilenmiştir. Cumhuriyet döneminde yapılan yatırımlarla kısa zamanda modern bir kent yaratılmaya çalışılmıştır.[7]

Cumhuriyet ilan edildikten sonra Eskişehir 1925 yılında il olmuştur.[16] 1926 yılında Eskişehir'in, Sivrihisar, Mihalıççık ve Seyitgazi olmak üzere üç ilçesi bulunmaktaydı. 1954 yılında çıkarılan kanunla Çifteler ve Mahmudiye, 1957 yılında çıkarılan diğer bir kanunla da Sarıcakaya ilçe hâline getirilmiş ve ilçe sayısı 6'ya çıkmıştır.[16]

Daha sonra 1987 tarihinde 3392 sayılı kanunla Alpu, Beylikova ve İnönü; 9 Mayıs 1990 tarih ve 3544 sayılı kanunla Günyüzü, Han ve Mihalgazi ilçe hâline getirilmiş, böylece ilçe sayısı 12'ye çıkmıştır.[16] 22 Mart 2008 tarihli resmî gazetede yayımlanan 5747 sayılı yasa ile de merkez ilçe kaldırılarak Odunpazarı ve Tepebaşı adıyla 2 yeni ilçe daha kurulmuş ve ilin toplam ilçe sayısı 14'e ulaşmıştır.

Eskişehir, 2 Eylül 1993'te çıkarılan 504 sayılı kanun hükmünde kararname[17] ile büyükşehir unvanı kazandı. 2004 yılında çıkarılan 5216 sayılı kanun ile büyükşehir belediyesinin sınırları valilik binası merkez kabul edilerek yarıçapı 20 kilometre olan dairenin sınırlarına genişletildi.[18] 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesinin sınırları il mülki sınırları oldu.[19]

EskiÅŸehir Depremi

20 Åžubat 1956'da EskiÅŸehir'de oluÅŸan ÅŸiddetli yer sarsıntısıdır. Åžiddeti Richter ölçeÄŸine göre 6,0 olan bu depremde, 1.379 bina ağır, 1.486 bina orta, 9.862 bina da hafif derecede hasar görmüştür. Bir kiÅŸinin öldüğü depremde 19 kiÅŸi de yaralanmıştır. Konumu 39° 89' kuzey enlemi ve 30° 49' doÄŸu boylamı, odak derinliÄŸi yaklaşık 40 km olan depremin etkilediÄŸi alan 350.000 km² olarak hesaplanmıştır. Deprem alanı çeÅŸitli doÄŸrultularda Edirne, Ä°zmir, Konya ve Zonguldak illerine kadar yayılmıştır. Depremin dış merkezinin bulunduÄŸu bölge yerleÅŸim yeri olmadığı için can kaybı fazla olmamıştır. EskiÅŸehir depreminin oluÅŸtuÄŸu bölge 3. derecede tehlikeli deprem bölgesidir.[20]

Sel Felaketi

5 Mart 1950'de Porsuk Çayının taşması sonucu Eskişehir'de sel felaketi meydana gelmiş, 50 bin kişi açıkta kalmıştır. 2500 evin yıkıldığı ve 6 kişinin boğulduğu felakette Marshall Planı'ndan yardım gelmiştir.[21]

Eskişehir'de Türkiye'nin İlkleri

1896'da çizilerek Türk tarihinin ilk modern haritası[kaynak belirtilmeli] olan 1/10.000 ölçekli Eskişehir plânı.

Eski tarihlerde de birçok ilklere adreslik etmiş coğrafyada, Osmanlı Dönemi ve sonrası Türkiye'nin ilkleri olarak gerçekleşenler[22]

  • Osmanlı'da ilk verginin alınması (Pazar Baçı)
  • Osmanlı'da ilk hutbenin okunması (Osman Bey Dönemi)
  • Türk tarihinin ilk modern haritasının çizilmesi. (1896)
  • Ä°lk Temyiz Mahkemesinin açılması (1923)
  • Ä°lk Tarımsal AraÅŸtırma Enstitüsü'nün kurulması (1925)
  • Ä°lk eÄŸitmen kursunun açılması (1936)
  • Ä°lk Köy Enstitüsü'nün açılması (1940)
  • Ä°lk Türk otomobili Devrim'in üretimi (1961)
  • Ä°lk Türk lokomotifi Karakurt'un üretimi (1961)
  • Dünyada öğrencilerin kanlarını satarak kurduÄŸu ilk tiyatro (1961)
  • Ä°lk akülü yük aracı üretimi
  • Ä°lk cadde süpürme aracı üretimi
  • Ä°lk otobüs yıkama aracı üretimi
  • Ä°lk damperli kamyon üretimi
  • Ä°lk kantar üretimi
  • Ä°lk jet motoru yenilemesi
  • Ä°lk F-16 motoru üretimi
  • Ä°lk helikopter parçası üretimi
  • BaÅŸbakanlık ve CumhurbaÅŸkanlığı kupalarını kazanan ilk anadolu futbol takımı (1970-1971)
  • Dünyada ilk havaalanı iÅŸletme ruhsatı olan üniversiteye sahip olma ''EskiÅŸehir Teknik Ãœniversitesi''(2007)[23]
  • Ä°lk Türk 4x4 ticari aracı olan Türkar'ın üretimi (2009)
  • Ä°lk Yüksek Hızlı Tren seferinin yapıldığı ÅŸehir (2009)

Ä°klim

Åžehrin iklimi İç Anadolu Bölgesi tipi Karasal iklim'dir. Kışları soÄŸuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve yağışsızdır. Yağışlar (daÄŸlık kesimler hariç) az ve kısa sürelidir. Temmuz, AÄŸustos ve Eylül ayları en az yağışı olan aylardır. Yıllık yağış ortalaması 373,6 mm'dir. Bir yılın 90-100 günü yağışlı geçmektedir. Sıcaklık rejimi karasal niteliktedir. ÖrneÄŸin 800 metre yükseklikte kurulmuÅŸ olan EskiÅŸehir il merkezinde en sıcak ve en soÄŸuk ayların ortalamaları 21,5 Â°C ve -0,8 Â°C (Temmuz ve Ocak), kaydedilen en yüksek ve en düşük deÄŸerler ise 39,1 Â°C ve -26,3 Â°C'dir. Bitki örtüsü İç Anadolu Bölgesi'nin tipik bitkisel örtüsü olan bozkırdır.[24]


 EskiÅŸehir iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 20,2 22,3 29,1 31,2 33,9 36,8 40,6 39,0 36,4 33,0 25,4 21,4 40,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 4,0 6,4 11,4 17,0 21,9 25,9 29,1 29,3 25,4 19,4 12,5 6,1 17,3
Ortalama sıcaklık (°C) 0,0 1,5 5,2 10,3 15,1 19,1 21,8 21,6 17,3 11,9 6,3 2,1 11,0
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −3,5 −2,8 −0,3 3,8 7,9 11,4 14,0 13,7 9,6 5,4 1,1 −1,3 4,9
En düşük sıcaklık (°C) −27,8 −23,8 −16,5 −10,4 −2,2 0,5 5,0 3,6 −2 −7,1 −14,7 −20,3 −27,8
Ortalama yağış (mm) 40,6 32,6 37,8 40,6 43,0 32,8 13,0 9,2 15,1 29,8 30,0 45,5 370
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[25]


Nüfus

Bu veriler Eskişehir ilinin şehir merkezinin nüfus verileridir. İl nüfusu için Eskişehir (il) sayfasına bakınız.
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[26] 81.759 32.341 49.418
1935[27] 103.252 47.045 56.207
1940[28] 121.883 60.742 61.141
1945[29] 150.531 80.030 70.501
1950[30] 175.107 89.879 85.228
1955[31][a] 187.629 120.092 67.537
1960[32][b] 209.046 153.096 55.950
1965[33] 243.033 173.882 69.151
1970[34] 284.100 216.373 67.727
1975[35] 324.950 259.952 64.998
1980[36] 373.988 309.431 64.557
1985[37] 430.670 366.765 63.905
1990[38][c] 447.926 413.082 34.844
2000[39] 519.602 482.793 36.809
2007[40] 595.157 570.825 24.332

2008 yılında merkez ilçe Odunpazarı ve Tepebaşı ilçelerine ayrılmıştır. Bu ilçelerle birlikte il merkezi nüfusu aşağıdaki gibidir.

Yıl Nüfus
2008[41] 599.796
2009[42] 617.215
2010[43] 629.609
2011[44] 648.396
2012[45] 659.924

2012 yılında ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir.

Turizm

Avrupa Yatırım Bankası'ndan alınan 250 milyon dolarlık kredinin 50 milyon doları ile ıslahı yapılan Porsuk Çayı ile şehrin çehresi değişmeye başlamıştır.[46] 2004 yılında ise, tramvay taşımacılığı başlamış, Estram hizmete açılmıştır.[47] Tramvay ve Porsuk Çayı ıslahı sonrası Eskişehir güzel bir görünüm kazanmış ve yerli turist çekmeye başlamıştır. Müzeleri, parkları ile sosyal etkinlikleri ile popüler olan şehri, 2022 yılında 500.000 kişi ziyaret etmiştir.[48]

Müzeler

Eskişehir'deki şehir müzelerinin sayısı 14 adet olup, ilçelerde de müzeler bulunmaktadır.

  • ÇaÄŸdaÅŸ Cam Sanatları Müzesi
  • Modern Müze
  • Balmumu Heykeller Müzesi
  • Daktilo Müzesi
  • Devrim Arabaları Müzesi
  • Lületaşı Müzesi
  • KurtuluÅŸ Müzesi
  • Havacılık Müzesi
  • Eti Arkeoloji Müzesi
  • Cumhuriyet Tarihi Müzesi
  • EÄŸitim Karikatürleri Müzesi
  • AhÅŸap Eserler Müzesi
  • Osman YaÅŸar Tanaçan FotoÄŸraf Müzesi
  • Kent BelleÄŸi Müzesi

Parklar

  • Sazova Parkı
  • Kentpark
  • Millet Parkı
  • Dede Korkut Parkı
  • UÄŸur Mumcu Parkı

KardeÅŸ ÅŸehirler

Notlar

  1. ^ Çifteler ve Mahmudiye ilçelerinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  2. ^ Sarıcakaya ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  3. ^ Alpu ve İnönü ilçelerinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Madencilik Özel Ä°htisas Komisyonu" (PDF). Devlet Planlama TeÅŸkilatı syf. 7,12. 19 Eylül 2009. 14 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 AÄŸustos 2011. 
  2. ^ "Sivrihisar AkbaÅŸ, Sivas Kangal'a rakip oldu". Cnnturk.com. 19 Eylül 2009. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 AÄŸustos 2011. 
  3. ^ "EskiÅŸehir Kültür". EskiÅŸehir BüyükÅŸehir Belediyesi. 19 Eylül 2009. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 AÄŸustos 2011. 
  4. ^ "EskiÅŸehir Hakkında". EskiÅŸehir BüyükÅŸehir Belediyesi. 19 Eylül 2009. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 AÄŸustos 2011. 
  5. ^ "EskiÅŸehir 2013 Türk Dünyası Kültür BaÅŸkenti". 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 20 Mart 2020. 
  6. ^ "Åžehrimizin Adı". EskiÅŸehir ValiliÄŸi. 19 Eylül 2009. 29 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 Eylül 2009. 
  7. ^ a b c d e f g "KurtuluÅŸ Savaşında EskiÅŸehir". EskiÅŸehir ValiliÄŸi. 23 Åžubat 2009 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 5 Nisan 2008. 
  8. ^ a b c d e "KurtuluÅŸ Savaşına kadar olan dönemde EskiÅŸehir". EskiÅŸehir ValiliÄŸi. 23 Åžubat 2009 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 29 Eylül 2008. 
  9. ^ a b c Türkiye İller Ansiklopedisi 1.Cilt s.409
  10. ^ Cahen C., 1968, Ibn Sa’id Sur L’Asie Mineure Seldjuqide, A.Ü. DTCF Tarih Araştırmaları Dergisi (IV: 10-11); 42-48.
  11. ^ "DoÄŸan KARTAY, Türk Çoban KöpeÄŸi AkbaÅŸ'ın Kökeni 30 Haziran 2006". 23 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 29 Nisan 2009. 
  12. ^ "Birinci Ä°nönü Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay BaÅŸkanlığı. 8 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  13. ^ "Ä°kinci Ä°nönü Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay BaÅŸkanlığı. 22 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  14. ^ "Sakarya Meydan Muharebesi ve Zafer". Genelkurmay BaÅŸkanlığı. 13 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 28 Eylül 2008. 
  15. ^ "Atatürk'ün EskiÅŸehir ile Ä°lgili Sözleri". EskiÅŸehir ValiliÄŸi. 19 Eylül 2009. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 Eylül 2009. 
  16. ^ a b c "Cumhuriyet Döneminde EskiÅŸehir". EskiÅŸehir ValiliÄŸi. 28 Åžubat 2009 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 29 Eylül 2008. 
  17. ^ "Karar Sayısı: KHK/504" (PDF). 29 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi (PDF). EriÅŸim tarihi: 22 AÄŸustos 2014. 
  18. ^ "Kanun No. 5216". 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 22 AÄŸustos 2014. 
  19. ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 22 AÄŸustos 2014. 
  20. ^ Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi 8.Cilt s.301-302
  21. ^ Eskişehir Portalı 20 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1950 Sel Felaketi 13 Eylül 2009 tarihinde erişilmiştir.
  22. ^ EskiÅŸehir, EskiÅŸehir ValiliÄŸi, Haziran 2011 s.20
  23. ^ "Ä°lk ruhsatlı havaalanına sahip Ãœniversite". 27 Åžubat 2020 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. 
  24. ^ İlköğretim Ansiklopedisi s.250
  25. ^ "Resmî Ä°statistikler - EskiÅŸehir". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 1 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 29 Mayıs 2016. 
  26. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler Ä°cmal Tabloları" (PDF). 28 TeÅŸrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DÄ°E. EriÅŸim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  27. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 Ä°lkteÅŸrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DÄ°E. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 21 Åžubat 2021. 
  28. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler Ä°tibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 Ä°lkteÅŸrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DÄ°E. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  29. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DÄ°E. 15 AÄŸustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 21 Åžubat 2021. 
  30. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DÄ°E. 15 AÄŸustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 21 Åžubat 2021. 
  31. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DÄ°E. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 21 Åžubat 2021. 
  32. ^  . "Ä°l, Ä°lçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DÄ°E. 15 AÄŸustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 19 Åžubat 2021. 
  33. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  37. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  38. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  39. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  40. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  41. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  42. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  43. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  44. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  45. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye Ä°statistik Kurumu. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (html) arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 8 Mart 2013. 
  46. ^ "'Örnek dere ıslahı yanı başımızda'". T24. 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  47. ^ "ArÅŸivlenmiÅŸ kopya". 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  48. ^ "ArÅŸivlenmiÅŸ kopya". 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 4 Ekim 2023. 
  49. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü 21 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  50. ^ a b "EskiÅŸehir′in kardeÅŸ ÅŸehirleri". EskiÅŸehir BüyükÅŸehir Belediyesi Resmî Sitesi. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arÅŸivlendi. EriÅŸim tarihi: 29 Haziran 2012. 

Yazılı kaynaklar

  • Türkiye Ä°ller Ansiklopedis. Cilt 1. 
  • Ana Britannica Ansiklopedisi. Cilt 8. 
  • Ä°lköğretim Ansiklopedisi. Cilt 1. Morpa Kültür Yayınları. 

Dış bağlantılar

Vikipedi'nin kardeÅŸ projelerinden
EskiÅŸehir
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük'te ara Vikisözlük'te tanımlar
Commons'ta ara Commons'ta dosyalar
Vikikaynak'ta ara Vikikaynak'ta belgeler
Vikigezgin'de ara Vikigezgin'de seyahat bilgileri