Seyitgazi

Seyitgazi
İlçe
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlEskişehir
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamYeşim Altın[1]
 • Belediye başkanıUğur Tepe (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam1558 km²
Rakım1000 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam13.405
 • Kır
-
 • Şehir
12.844
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu26950
İl alan kodu0222
İl plaka kodu26

Seyitgazi (Antik Çağda: Nakoleia), Eskişehir'in 43 kilometre güneyinde yer alan küçük bir ilçesidir. İsmini, Arapların İslamiyeti Anadolu'ya yaymak üzere Bizans İmparatorluğu'na karşı verdiği mücadelelerin birinde şehit düşen Battal Gazi'den alır. Ayrıca günümüzde Alevi inancındaki Anadolu Müslümanlığının da önemli uğrak yerlerindendir.

Tarihçe

Seyitgazi'ye ilk yerleşim M.Ö. 3000 - 3500 tarihleri arasındadır. Tarihteki esas belirgin yeri M.Ö. 800-600 yıllarında başlar. Seyitgazi'nin Bizans İmparatorluğundan alınmasından sonra 70-80 hanelik Türkmen halkı yerleştirilmiş ve adına da Türkmen Köyü denmiştir. Seyitgazi ismini de Seyyid Battal Gazi Külliyesi yapıldıktan sonra almıştır. Friglerden başlayarak canlı bir merkez olan Seyitgazi'nin nüfusu 15-20 bin gibi büyük sayılara ulaşmıştır. 1531'de Kanuni tarafından gönderilen bir fermanla Karacapınar, Hatıplar, Belenk, Kalfal, Yenice ve Özbek adını taşıyan altı mahallesi olmuştur. Bugün Derebenek, İkiçeşme, Hacıyunus ve Aşagısöğüt mahalleleri bulunan Seyitgazi'nin ayrıca bunlara bağlı İlme ve Soğulcak isimli yerleşim birimleri de vardır.

Kültür

Yöreye ait dokuma çeşitleri zili, cicim, gökmendil'dir. Bölgede el örgüsü çorap kullanımı yaygındır. İlçede özellikle koç boynuzlu, çatıklı, çalı yaprağı, vişne dalı, güllü, patates çiçeği, katip yazısı, deve boynu adını verdikleri çoraplar örülmektedir. Bu motifler genellikle çorabın burun ve topuk kısmındadır. Bayan çorapları daha çok kısa konçsuz olup patik adıyla anılır. İlçede el işi oya yaygındır. Boncuk, mekik ve iplik oyası yapılır. Bunlardan bir kısmı "Bahçe güzeli, yattı kalktı, tavuk ayağı, su taşı, yasemin, horoz ibiği, hanım çantası, elti eltiye küstü, tren yolu, halkalı şeker, kartopu" isimleri ile anılır. İlçeye özgü yerel kıyafetler günümüzde sadece bayramlarda ve özel günlerde giyilmektedir. Özellikle kadınlar düğünde kadife sim işlemeli şalvar üzerine sarkan, belden aşağıya kadar uzun olup yakası kol kapakları ve arka kısmı sim işlemelidir.

Mimari

Eski bir yerleşim yeri olmasına rağmen Osmanlı sivil mimarisinin özelliklerini taşıyan binalar yanında tek katlı ve iklim özelliklerine uygun yapılar vardır. Bu binalar genellikle kerpiçten örülme, kalın duvarlı olup çatı örtüleri önceden dam biçiminde iken zamanla kiremit örtü yaygınlık kazanmıştır. Evlerde en çok kullanılan bölüm ilk giriş bölümü olup "Hayat" da denir. Burası bazen mutfak görevini de görmüştür. Oturma ve yatak odası olarak kullanılan odalarda yüklük adını taşıyan yatak ve benzeri eşyaların konulduğu bölmeler ve sandık yeri bulunur. Bazı evlerde duvar içine gömülü olarak, duvarlar yanında ahşaptan yapılmış dolaplar bulunur. Geçim tarım ve hayvancılığa dayandığı için süt ve süt ürünleri başta olmak üzere, çeşitli ihtiyaç maddelerinin korunduğu ev bölümüne, " Harcevi " ya da " Tulukevi " adı verilir. Eski evlerde tuvalet evden uzakta (avlu) bahçenin bir köşesinde bulunur. Evdeki odaların birinde ya da birkaçında hamamlık adı verilen banyo bölümleri vardır. Avlu içerisinde evle bitişik ahır ve samanlık bulunur. Eski ev içi görüntüsü tavan süslemesi ve dolap süslemesi 1970'li yıllardan itibaren taş tuğla ve beton malzemenin kullanıldığı modern binalarda yapılmaya başlanmıştır. Seyitgazi'de şehir imar planı uygulamaya başlaması ile birlikte İkiçeşme ve Hacıyunus mahallelerine bağlı modern yerleşim yerleri oluşmuştur. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde önemli yollar üzerinde bulunan Seyitgazi'nin günümüzde bu özelliğini yeniden kazandığını görmekteyiz.

Coğrafya

Eskişehir'e 43 km uzaklıkta bulunan Seyitgazi'den Eskişehir ve Afyon yönüne asfalt yollar olması ve bu yolun şehirler arası otobüsler için daha kısa olması nedeni ile tercih edilmektedir.

Ekonomi

İlçede Eti Maden İşletmeleri dışında un-yem, yağ, patlayıcı ve kimya - makine sanayi mevcuttur. Bunun dışında önemli bir sanayi kuruluşu olmaması dolayısıyla iş sahası sadece tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım ve hayvancılık alanında kısmen mevsimlik bir çalışma gözlenir. Tahıl şeker pancarı ve bakliyat türlerinin üretiminde çalışmalar daha sıktır. Halk ekmek ihitiyacını modern fırınların yanında bahçelerindeki 'tandır' adı verilen fırınlardan da sağlar.

Nüfus

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[3] 17.679 1.723 15.956
1935[4] 19.316 1.731 17.585
1940[5] 20.527 1.791 18.736
1945[6] 22.742 1.871 20.871
1950[7] 24.814 2.040 22.774
1955[8] 25.422 2.276 23.146
1960[9] 26.604 2.577 24.027
1965[10] 26.372 2.612 23.760
1970[11] 25.992 2.556 23.436
1975[12] 25.835 2.819 23.016
1980[13] 24.691 2.910 21.781
1985[14] 25.657 3.600 22.057
1990[15] 24.762 3.223 21.539
2000[16] 21.701 3.281 18.420
2007[17] 17.624 3.197 14.427
2008[18] 17.219 3.035 14.184
2009[19] 16.900 2.940 13.960
2010[20] 16.222 2.890 13.332
2011[21] 15.783 2.826 12.957
2012[22] 15.192 2.795 12.397
2013[23] 15.023 15.023 veri yok
2014[24] 14.240 14.240 veri yok
2015[25] 13.753 13.753 veri yok
2016[25] 13.203 13.203 veri yok
2017[25] 12.987 12.987 veri yok
2018[25] 13.405 13.405 veri yok
2019[25] 13.009 13.009 veri yok
2020[25] 12.844 12.844 veri yok
2021[25] 12.651 12.651 veri yok
2022[25] 12.587 12.587 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  4. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  6. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  10. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f g h