Na świat przyszedł jako trzecie dziecko[5] w rodzinie żydowskiego szynkarza[6], Franza Borgiasa Straussa i Barbary z d. Dollmann, córki dorożkarza. W wieku 7 lat stracił matkę, a w wieku 12 lat ojca. W 1822 roku Strauss ukończył praktykę w zawodzie introligator, którego jednak nigdy nie wykonywał. Od 1823 r. pracował w zespole muzycznym Josepha Lannera[5]. W 1825 roku poślubił Marię Ann Streim[7] w kościele parafialnym w Liechtenthal[8]. Miał z nią sześcioro dzieci: Johanna (1825–1899), Josefa (1827–1870), Annę (ur. 1829), Therese (ur. 1831), Ferdinanda (ur. 1834) i Eduarda (1835–1916)[7]. W 1842 roku porzucił rodzinę, wybierając wspólne życie z młodą szwaczką[6], Emilie Trampusch[5], z którą miał ośmioro nieślubnych dzieci[9].
Kariera muzyczna
Karierę muzyczną zaczął od serenad, którymi zabawiał gości w wiedeńskich restauracjach[6]. Był dyrygentem oraz grał na skrzypcach i altówce. W 1824 roku założył własną orkiestrę, z którą zdobył ogromną popularność w Wiedniu i w całej Europie. Od 1833 roku grał za granicą[1], organizując trasy koncertowe m.in. do Francji i Anglii[5]. Uzyskał stanowisko cesarsko-królewskiego nadwornego koncertmistrza. Wkrótce jednak jego sławę przyćmił jego syn – także Johann, prowadzący z nim rywalizację[6].